د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي توماس ویسټ د منځنۍ اسیا د پنځو هېوادونو له چارواکو سره د افغانستان په اړه خبرې وکړې.

ښاغلي ویسټ پرون (پنجشنبې) ناوخته په څو ټویټونو کې ویلي، چې د قزاقستان په پلازمېنه استانه کې یې د منځنۍ اسیا د پنځو هیوادونو او امریکا د استازو په غونډه کې د افغانستان په اړه د قزاقستان، قرغیزستان، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان له همکارانو سره ولیدل او د افغانانو په ګډ ملاتړ یې تینګار وکړ .

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي همداراز لیکلي چې په دې کتنه کې یې د منځنۍ اسیا د پنځو هیوادونو له استازو سره د افغانستان د امنیت، بشري حقونو، اقتصاد او بشري اړتیاوو په شمول پر مهمو مسلو ګټورې خبرې کړي دي.

ټاکل شوې، چې ټام ویسټ او د افغان ښځو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري ژر په دوحه کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي په مشرۍ پلاوي سره وویني.

طالبانو ویلي، په دې کتنه کې به له امریکايي لوري سره د افغانستان د کنګل شویو شتمنیو د ازادېدو او له تور لیست څخه د یو شمېر طالب مشرانو د نومونو د لېرې کېدو په اړه خبرې وکړي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي په کابل کې د ایران د بهرنیو چارو وزارت له یوه لوړپوړي چارواکي سره د حقابې او د افغان کډوالو په اړه خبرې کړي دي.

په کابل کې د ایران سفارت په خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې لیکلي چې د ایران د بهرنیو چارو وزارت سلاکار او د جنوبي اسیا د برخې مشر محمدرضا بهرامي له ښاغلي متقي سره لیدلي.

دغه سفارت زیاته کړې چې متقي د افغانستان او ایران ترمنځ اړیکې مثبتې ارزولي او د شته فرصتونو څخه د ګټې اخیستنې پر اهمیت یې ټینګار کړی دی.

د سفارت په اعلامیه کې ویل شوي چې د غونډې په جریان کې، بهرامي "د ګاونډیتوب پالیسۍ ته غاړه ایښودل د بهرني سیاست لومړیتوب وګاڼه."

همدارنګه، د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې اعلان وکړ چې دواړو خواوو د نویو پرمختګونو، دوه اړخیزو اړیکو، د اوبو موضوع او په ایران کې د افغان کډوالو د وضعیت په اړه خبرې کړې دي.

دا په داسې حال کې ده چې ایران او طالبان پخوا له هلمنده د ایران د حقابې په اړه له سختو کړکیچونو سره مخ وو.

دې ادارې د پنجشنبې په ورځ په خپل ایکس پاڼه کې لیکلي چې له پاکستان څخه راستنیدونکې کورنۍ باید په پوله کې خپلو ماشومانو ته واکسین ورکړي ترڅو د ناروغۍ د خپریدو مخه ونیسي.

په ۲۰۲۵ کال کې، په بادغیس ولایت کې د پولیو یوه مثبته پېښه ثبت شوې ده. که څه هم د طالبانو حکومت تېر کال مثبتې پېښې نه وې تایید کړې، خو د روغتیا نړیوال سازمان اعلان کړی چې ۲۰۲۴ کال په افغانستان کې د پولیو ۲۵ مثبتې پېښې ثبت شوي دي.

افغانستان او پاکستان په نړۍ کې یوازیني هیوادونه دي چې پولیو په بشپړه توګه له منځه نه ده وړل شوې.

د افغانستان د نولس کلنو کرکټ لوبډلې د کوربه نیپال د نولس کلونو لوبډلې ته نن ( مارچ دریمه) د یوسل او دیرش منډو په توپير ماتې ورکړه.

دا یو ورځنۍ لوبه چې کله سهار په پلازمینه کتمندو کې پيل شوه، افغان لوبډلې پچه وګټله او د بټنګ پریکړه یې وکړه.

افغان لوبغاړو په ټاکلیو پنځوس اورونو کې درې سوه منډې جوړې کړې او نهه لوبغاړي یې له لاسه ورکړل.

د افغانستان له لورې د فیصل شینوزاده اووه نوي او د خالد احمدزي شپږ اویا منډې د دې سبب شوې چې افغان لوبغاړي د نهو لوبغاړو په سوځیدو مخالف ټیم ته درې سوه یو منډې هدف وټاکي.

نیپال خپل ټول لوبغاړي د یوسل او اویا منډو له جوړیدو سره له لاسه ورکړل.

د پاکستان د شخړې او امنیت انستیتیوت وایي، تېره مارچ میاشت کې دغه هېواد کې له سلو زیات ترهګریز بریدونه شوي دي.

د دوی د شمېرو له مخې چې پاکستاني رسنیو نن پنجشنبه ( د حمل ۱۴مه) خپرې کړي، تېرو شاوخوا ۱۶ کلونو کې لومړی ځل دی چې د یوې میاشتې په ترڅ کې دومره ډېر بریدونه کیږي.

راپور کې راغلي چې په دغو شویو ۱۰۵ بریدونو کې ټولټال ۲۲۸ تنه وژل شوي چې ۷۳ یې د پاکستان امنیتي ځواکونه، ۶۷ ملکیان او ۸۸ یې خپله وسله وال سخت دریځي دي.

د سخت دریځو پر بریدونو سربیره په مارچ میاشت کې د پاکستان د امنیتي ځواکونو له خوا هم د وسله والو مخالفانو پر اهدافو بریدونو کې ۱۰۷ تنه وژل شوي چې ۸۳ یې سخت دریځي، ۱۳ امنیتي سرتیري او ۱۱ یې ملکیان دي.

په پاکستان کې د امنیتي وضعیت له خرابوالي را وروسته د هغه هېواد چارواکي تل تور پورې کوي چې وسله وال خپلې ډېرې حملې د افغانستان له خاورې پلانوي.

د طالبانو حکومت بیا دا تورونه رد کړي او ویلې یې دي، دوی چاته اجازه نه ورکوي د افغانستان له خاورې د بل چا په ضد کار واخلي.

د پاکستان په کراچۍ ښار کې د طالبانو د حکومت سرکونسل عبدالجبار تخاري وايي، د سند ایالت د پولیسو له مشر غلام نبي میمن سره يې د افغان کډوالو د وضعیت په اړه خبرې کړي دي.

په هغې خبرپاڼه کې چې افغان کونسلګرۍ د چهارشنبې په ورځ خپره کړې راغلي، "تخاري له پاکستاني لوري غوښتي څو د هغوو افغان کډوالو نیول او ځورول ودروي چې په پاکستان کې د پاتي کیدو قانوني اسناد لري".

په خبرپاڼه کې د سند ایالت د پولیسو مشر ژمنه کړې چې په دې برخه کې به د طالبانو له حکومت سره همکاري وکړي.

بل پلو، پاکستاني رسنیو راپور ورکړی چې د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي او د دې هېواد صداعظم شهبازشریف د بې اسناده افغان کډوالو د جبري اخراج په اړه خبرې کړي دي.

د پاکستاني رسنیو د راپور له مخې، دغو دوو لوړو پوړو چارواکو د بې اسناده افغان کډوالو پر وړاندې د قانوني اقداماتو غوښتنه کړې ده.

د پاکستان حکومت د تیرې مارچ میاشتې ۳۱مه د ای سي سي کارت لرونکو افغان کډوالو لپاره وروستۍ مهلت ټاکلی وه چې درې ورځي وړاندې پای ته ورسیده.

په تیرو دریو ورځو کې په لسهاو بې اسناده افغان کډوال د پلازمینې اسلام اباد په ګډون د پاکستان په لویو ښارونو کې نیول شوي او بیرته افغانستان ته ډپیورټ شوي دي.

خو په دې هېواد کې میشت یو شمیر افغان کډوال وايي، پاکستاني پولیس هغه افغانان هم نیسي چې قانوني اسناد لري.

نن د افغانستان او نیپال د نولس کلنو د کرکټ ملي لوبدلې د پنځوس اووریزو سیالیو په لومړی لوبه کې سره مخامخ کیږي.

دا لوبه د نیپال په کوربتوب د کابل پرمهال د سهار ۸:۴۵ دقیقې پیلږي.

د کرکټ نړیوال شورا پر خپلې رسمي ویب پاڼې ویلي، د افغانستان او نیپال د کرکټ د نولس کلنو لوبډلو ترمنځ د دریو پنځوس اووریزو سیالیو دویمه لوبه به د اپریل به ۶مه او وروستۍ یا دریمه لوبه به يې د اپریل په ۹ ترسره شي.

افغان لوبډله به له دې سیالیو وروسته د نولس کلنو نړیوال جام ته د لار موندنې په سیالیو کې چې د نپیال په میلپاني ښار کې ترسره کیږي ګډون وکړي.

په دغو سیالیو کې به افغان لوبډله د عمان، هانګ کانګ، متحده عربي امارات او نپیال پر وړاندې ولوبیږي.

د دې سیالیو غوره لوبډله به د ۲۰۲۶ کال د نولس کلنو کرکټ نړیوال جام ته لار ومومي چې د د زیمبابوي او نامیبیا په کوربتوب به ترسره شي.

د طالبانو د حکومت ویاند هغه راپورونه رد کړي چې ګواکې د دوی حکومت یوازې د امریکا پر وړاندې د جګړې هغو قربانیانو ته پيسې ورکړي چې د دوی په پلوۍ جنګیدلي دي.

ذبیح الله مجاهد پرون ناوخته پر خپلې ایکس پاڼې/ پخواني ټویټر ادعا کړې، " په هغوو یتیمانو، کونډو او معلولینو کې چې د حکومت له لورې ورته کلنۍ پیسې ورکول کیږي، د تیرې ادارې د عسکرو او پولیسو یتیمان، کونډې او معلولین هم شامل دي".

مجاهد وړاندې ویلي، دغو کسانو ته دولس نیم میلیارده افغانۍ بودیجه ځانګړې او پرې ویشل شوې ده.

یو شمیر رسنیو د چهارشنبې په ورځ د مجاهد په حواله ویلي و، "د طالبانو حکومت د هغوو کسانو کورنیو ته ځانګړې پاملرنه کوي چې د امریکا پرضد جګړه کې يې له دوی سره مرسته کړې ده."

مجاهد وړاندې په افغانستان کې د یتیمانو، کونډو او معلولینو شمیر شاوخوا شپږنیم لکه یاد کړی او ویلي دي، دغو کسانو ته چې د طالبانو، تیر جمهوریت او طبعي معلولین په کې شامل دي په کلني ډول پیسې ورکول کیږي.

د طالبانو د حکومت له پيله یوشمېر دولتي ماموران په معاشونو کې له ځنډه شکایت لري او متقاعدان بیا وایي چې تراوسه یې خپل دا حق نه دی ترلاسه کړی.

د ازبکستان ولسمشر شوکت میرضیایف وایي، په افغانستان کې ثبات د منځنۍ اسیا او اروپا په ګټه دی.

میرضیایف دغه څرګندونې له یورو نیوز سره په مرکه کې چې پرون سه شنبه ( د حمل په ۱۲مه) خپره شوې، کړې دي.

هغه زیاته کړې چې د افغانستان په وړاندې یې د هېواد سیاست تل پر عمل او اوږدمهاله ستراتیژۍ ولاړ دی.

د ازبکستان ولسمشر زیاته کړې چې منځنۍ اسیا د نړیوال سوداګریز لېږد رالېږد په مهمې کړۍ بدلېدونکې ده او هېواد یې هڅه کوي چې له افغانستان سره ترانس افغان او اروپا سره ترانس کسپین دهلیزونه پراخ کړي.

هغه زیاته کړې چې دغه اقدام کولای شي د نړۍ کلیدي بازارونو ته د منځنۍ اسیا لاسرسی اسانه کړي.

که څه هم د طالبانو حکومت تراوسه د هیڅ هېواد له خوا په رسمیت نه دی پیژندل شوی، خو ازبکستان د سیمې له هغو هېوادونو دی چې طالبانو سره تعامل لري او د طالبانو ډيپلوماتان یې منلي دي.

د بدخشان مرکز فیض اباد د ریښتر په کچه ۴اعشاریه ۶ درجې زلزلې لړزولی دی.

د ولکینو دیسکوري په نوم ویب پاڼې ویلي، دا زلزله نن سهار ۳ او ۵۳ دقیقې د فیض اباد په ۶۵کیلو مټرۍ کې شوې ده.

تراوسه د زلزلې له کبله د احتمالي مالي زیانونو په اړه څه ویل شوي نه دي.

طالب سیمه ییزو چارواکو هم تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د سویس د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې د دغه هیواد د پراختیا او همکارۍ ادارې دفتر په کابل کې بیا پرانیستل شو.

دغه وزارت په یوه اعلامیه کې چې دوشنبې( مارچ ۳۱) یې خپره کړه ویلي دي چې په دې دفتر کې د مارچ په لومړۍ نیمایي کې کار پيل شوی دی.

د سویس د بهرنیو چارو وزارت ویلي دي چې اوسمهال د دغه هیواد د مرستو د څانګې څلور سویسي متخصصین او لس سیمه ییز کارمندان په دې دفتر کې په کار بوخت دي.

د سویس د بهرنیو چارو د وزارت په اعلامیه کې راغلې دي چې په افغانستان کې بشري بحران د نړۍ په کچه یو له بدو بحرانونو څخه دی او د طالبانو له بیا واکمنۍ راوروسته په نژدې څلورو کلونو کې د افغانستان له نیمایي نفوس څخه ډیر بشري مرستو ته متحاجه دي.