افغانستان
طالبان: د ښوونکو د روزنې تشکیلات په تېر نظام کې لغوه شوي

د طالبانو تر کنټرول لاندې د پوهنې وزارت وايي، د ښوونکو د روزنې معینیت د تېر حکومت له خوا د دې وزارت له تشکیل څخه حذف شوی و او د دوی حکومت د ښوونکو د روزنې ولایتي تشکیلات د اضافي لګښتونو د مخینوي په موخه لغوه کړي دي.
دغه وزارت نن پر ټویټر د یوه بیان په خپرولو سره ویلي، د تشکیلاتو د منطقي جوړښت کمېټې یې پرېکړه کړې چې ټول ناموثر جوړښتونه د وزارت له چوکاټ څخه لغوه او پر ځای يې ګټور او ځواب ویونکي جوړښتونه، چې د ښوونیز کیفیت د لوړولو لپاره رامنځته کړي.
په بیان کې د بېکاره شویو ښوونکو او کارکوونکو په اړه ویل شوي چې دوی به د تحصیل او تجربې پر اساس په اداري، کادري او نورو ښوونیزو برخو کې وګومارل شي.
ازادي راډیو له دې وړاندې د طالبانو تر کنټرول لاندې د پوهنې وزارت هغه مکتوب ترلاسه کړی و، چې پهکې د دارالمعلمینونو یا د ښوونکو د روزنې د عالي موسسو تشکیلاتي واحدونه حذف شوي وو.
د دغه مکتوب پر اساس ،په افغانستان کې د ۴۹ دارالمعلمینونونو یا د ښوونکو د روزنې د عالي موسسو او د دغو موسسو د اړوندو ۱۹۸ ملاتړو مرکزونو د تړلو امر شوی و.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر: ترهګرې ډلې په افغانستان کې لا هم فعالیتونه لري

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو په افغانستان کې د ترهګرو ډلو د فعالیتونو په اړه خبرداری ورکړی او په دې هیواد کې د طالبانو بشپړ کنټرول یې تر پوښتنې لاندې راوستی دی.
ښاغلي روبیو له کاناډایۍ - امریکایۍ خبریالې کاترین هریج سره په یوه ځانګړې مرکه کې په افغانستان کې د القاعدې او داعش د حضور په اړه د اندیښنو په باب د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "کله چې په یوه سیمه کې پرحکومت کولو لانجه وي او حکومت ونشي کولای چې په سیمه بشپړ کنټرول وساتي، نو دا د دې ډلو لپاره فرصت رامینځته کوي."
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مرکه کې چې د پنجشنبې په ورځ، د فبروري په شلمه خپره شوه، زیاته کړه چې د اوسني وضعیت او لس کاله وړاندې وضعیت ترمنځ توپیر دا دی چې امریکایي ځواکونه نور په سیمه کې د ترهګرو ډلو د په نښه کولو لپاره حضور نلري.
مارکو روبیو دا هم وویل چې طالبانو په ځینو مواردو کې همکاري کړې ده کله چې دوی ته د افغانستان په ځینو برخو کې د داعش او القاعدې د تعقیب لارښوونه شوې.
خو د هغه په وینا، په ځینو مواردو کې طالبانو دومره همکاري نده کړې.
د طالبانو حکومت تر اوسه د امریکا د بهرنیو چارو وزیر د څرګندونو په اړه په رسمي ډول څه نه دي ویلي، خو پخوا یې په دوامداره توګه ادعا کړې وه چې داعش په افغانستان کې ځپل شوی دی.
وروسته له هغه چې طالبانو د افغانستان کنټرول بیرته ترلاسه کړ، د اسلامي دولت ډلې یاداعش د خراسان څانګې د افغانستان په بیلابیلو برخو کې د څوخونړیو بریدونو او چاودنو مسؤلیت په غاړه اخیستی دی.
د ملګرو ملتونو امنیت شورا په فبروري میاشت کې په افغانستان کې د القاعدې، داعش او جماعت انصارالله په څېر ترهګرو ډلو د حضور په اړه اندیښنه څرګنده کړه.
په زابل کې د ترافیکي پېښې له امله ۷ تنه مړه او ۴ ټپیان شول

په زابل ولایت کې د طالبانو سیمهییز چارواکي وايي، چې د کابل-کندهار پر لویه لاره د باروړونکي ټېلر او کوچني موټر د ټکر له امله اووه تنه مړه شوي او څلور نور ټپیان دي.
د زابل د امنیه قوماندانۍ د معلوماتو له مخې، پېښه پرون (پنجشنبې) غرمه د کلات ښار په پُل سنګي سیمه کې شوې ده.
په دې پېښه کې څلور ښځې او درې ماشومان مړه شوي، او دوې ښځې او یو نارینه ټپیان شوي دي.
چارواکي وايي چې د پېښې ټول قربانیان د یوې کورنۍ غړي دي.
د کابل – کندهار په لویه لار ډېرې ترافیکي پېښې کېږي او ځینې موټرچلوونکي وايي چې د دې سړک سور تر پخوا کم کړل شوی او له دې کبله ډېرې ترافیکي پېښې کېږي.
عزیزي ګروپ په کابل کې د طبي اسانتیاو ښارګوټی جوړوي چې خدمات به يې وړیا وي

د عزیزي ګروپ مشر میرویس عزیزي وايي، په کابل کې د "فرشتې عزیزي" په نوم طبي ښارګوتی جوړوي.
عزیزي د پنجشنبې په ورځ د (فبرورۍ۲۰مه) پر خپلې ایکس پاڼې/پخواني ټویټر لیکلي، "د کابل ښار په اتمه ناحیه کې د ۵۰۰ میلیونو ډالرو په ارزښت طبي ښارګوتي کې به، د سرطان د درملنې، زیږنتون، یتیم خانه، طبي پوهنتون، د قابلګي انیستیوت، د محصلینو لیلیه او د داکټرانونو او استادانو د استوګني کمپلیکس شامل وي".
د عزیزي په ټکو، د دې مرکز ټول خدمتونه به په وړیا توګه وړاندې کیږي.
فرشته عزیزي د میروس عزیزي لور وه، چې د سرطان ناروغۍ له کبله تیرکال مړه شوه.
ښاغلي عزیزي وړاندې په افغانستان کې د ۱۰ میلیارده ډالرو په ارزښت د انرژۍ د تولید په برخه کې خپله پنځه کلنه پروژه هم اعلان کړې ده.
د عزیزي په ټکو، د دې پروژې چارې نن پیلږي او لومړنۍ چارې يې د کابل ښار لپاره د ۲۰۰ میګاواټه لمریزي برېښنا د تولید پلان دی چې په اتو میاشتو کې به بشپړه شي.
عزیزي وړاندې ویلي، "زموږ ژمنه دا ده چې په ټول افغانستان کې لسګونه د برېښنا د تولید مرکزونه چې مجموعي ظرفیت به يې ۱۰۰۰۰ میګا واټه برېښنا ته رسیږي، جوړ کړو.
عزیزي په افغانستان کې د دغو دوو لویو پروژه اعلان کابل ته په یو سفر کړی او د طالب چارواکو له میلمه پالنې يې مننه هم کړې ده.
طالبان وايي، د روم په اساسنامه کې یې د افغانستان غړیتوب پای ته رسولی

د طالبانو سرپرست حکومت د پنجشنبې په ورځ (د فبروري ۲۰مه) په یوه اعلامیه کې وویل چې د روم په اساسنامه کې د افغانستان شاملیدل "قانوني اعتبار نه لري".
اعلامیه زیاتوي چې دا حکومت د نړیوالې جنایي محکمې (ICC) په وړاندې هیڅ قانوني مکلفیت نه لري.
دا په داسې حال کې ده، چې د نړیوالې جنايي محکمې څارنوال کریم خان په تېره جنورۍ میاشت کې د طالبانو د مشر او د طالبانو د حکومت د سترې محکمې د ريیس عبدالحکیم حقاني د نیولو د حکم غوښتنه اکړې وه.
د طالبانو سرپرست حکومت د ICC دا اقدام رد کړی او یاده پریکړه یې په "سیاسي انګېزه" بللې ده.
د جرمونو نړیواله محکمه په ۱۹۹۸ کال کې د روم د اساسنامې له مخې تاسیس شوه، او شاوخوا ۱۲۵ غړي هیوادونه لري. افغانستان په ۲۰۰۳ کال کې د روم له اساسنامې سره یوځای شو.
بینیټ به په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه تازه راپور وړاندې کړي

په افغانستان کې د بشري حقونو په اړه د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی، ریچارډ بینټ به د جمعې په ورځ، د فبروري په ۲۸مه، د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا په ۵۸مه غونډه کې، چې د دوحې تړون د لاسلیک له پنځمې کلیزې سره سمون خوري، په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه خپل تازه راپور وړاندې کړي.
دا شورا به د دوشنبې په ورځ، د مارچ په ۳مه، د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه د بشري حقونو راپورونه وڅیړي او د افغانستان، ایران، اوکراین، اشغال شویو فلسطیني سیمو، سوډان او بیلاروس په ګډون په یو شمیر هیوادونو تمرکز وکړي.
په جینیوا کې د فبرورۍ له ۲۴ څخه تر ۲۶ پورې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا د غونډې په لومړیو ورځو کې به مهم بحثونه وشي.
یاده غونډه به د دې سازمان په مرکزي دفتر کې د څه دپاسه سلو غړو هېوادونو د استازو په ګډون جوړه شي.
د سالنګ لویه لار د موټرو د تګ راتګ لپاره بیرته پرانیستل شوه

د سالنګ لویه لار د نسبتاً درنې واورې د اورېدو له کبله د موټرو د تګ راتګ لپاره بنده شوې وه، نن (کب دوهمه ) سهار یوولس بجې بېرته پرانیستل شوه.
د طالبانو د حکومت د ټولګټو وزارت ویندوی محمد اشرف حق شناس نن (پنجشنبې) په یوه خبرپاڼه کې ویلي و چې دا لار د تېرې شپې له یوولس بجو راهیسي بنده ده.
حق شناس همداراز ویلي و چې په سالنګ کې د واورې د اورېدو، شدیدو بادونو او لړې له کبله له موټر چلوونکو څخه غوښتل شوي و چې تر بلې خبرتیا پورې په دې لاره تګ راتګ ونه کړي.
خو د ټولګټو وزارت نن اعلان وکړ چې دا لاره بیرته پرانیستل شوې او لوی او کوچني موټر پرې رتګ راتګ کولی شي.
سالنک له شمالي ولایتونو سره د پلازمېنې کابل او جنوبي ولایتونو د تګ راتګ تر ټولو مهمه او اصلي لار ګڼل کېږي.
دا لار عموماً په ژمي د واورې د اورېدو له کبله په موقتي ډول بندیږي.
پرون د سالنګونو په شمول د افغانستان په یو شمېر ولایتونو کې واوره او باران واورېد.
د سالنګ لویه لاره له تېرې شپې راهیسې بنده شوې

د طالبانو د حکومت د فواید عامې وزارت وایي، د سالنګ لویه لاره د درنې واورې له کبله د ټولو وړو او باروړونکو موټرو په مخ بنده شوې ده.
د دغه وزارت ویاند محمد اشرف حق شناس نن پنجشنبه د کب دویمه پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر لیکلي، دغه لویه لاره له تېرې شپې ۱۱ بجو راهیسې تړل شوې.
ښاغلي حق شناس زیاته کړې چې د سالنګ لاره د لنډ وخت لپاره بنده شوې او د خلاصون هڅې یې روانې دي.
هغه له ټولو مسافرو او موټر چلونکو غوښتي چې تر راتلونکې اطلاع پورې دې پر دې لاره له تګ راتګه ډډه وکړي.
دا په داسې حال کې ده چې د ترانسپورت او هوایي چلند وزارت د هوا پيژندنې ریاست د افغانستان په شاوخوا ۲۷ ولایتونو کې د درنې واورې او باران اټکل کړی دی.
په تاشکند کې امریکايي او ازبک چارواکو د افغانستان د وضعیت په اړه خبرې کړي

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، په تاشکند کې د امریکا سفیر جانیتن هینیک او د افغانستان لپاره د ازبکستان د ولسمشر ځانګړي استازي عصمت الله ایرګاشیف په یوه کتنه کې د افغانستان د اوسني وضعیت په اړه خبرې کړي دي.
په هغه اعلامیه کې چې د چهارشنبې په ورځ د (فبرورۍ۱۹مه) دې وزارت خپره کړې راغلي، په کتنه کې د نړیوالو هڅو په چوکاټ کې له افغانستان سره د اړیکو پر پراختیا خبرې شوي دي.
د اعلامیې په ټکو، دواړو خواوو ژمنه کړې چې د افغانستان د وضعیت د ښه والي لپاره به له نړیوالې ټولنې سره په ګډه خپلو هڅو ته دوام ورکوي.
دا کتنه په داسې حال کې ده، چې په ازبکستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالو لوی کمېشنرۍ، په ترمز ښار کې د کارګو او نړیوال اکمالاتي مرکز د پرانستو خبر ورکړی دی.
دغه مرکز چې په ۲۰۲۲ کال کې جوړ شوی موخه یې افغانستان ته د نړیوالو بشري مرستو رسول دي.
د سږکال د بشري حقونو نړیواله جایزه دوو افغانو ښځو ته ورکړل شوې ده

د بشري حقونو د څه باندې ۳۰ بنسټونو ایتلاف ویلي، د سږکال د جېنوا د سرمشریزې د ښځو نړیواله جایزه په افغانستان کې د ښځو چارو پخوانۍ وزیرې مسعودې جلال او د هغې لور حسنا جلال ته ورکړل شوې ده.
د جېنوا سرمشریزې د سه شنبې په ورځ په یوې خبرپاڼه کې ویلي، دا جایزه د ټولو هغو افغان ښځو په استازیتوب چې د بشري حقونو لپاره یې هڅه کړې، مسعودې جلال او حسنا جلال ته ډالۍ شوې ده.
په خبرپاڼې کې وړاندې راغلي، مسعوده جلال لومړنۍ ښځه وه چې د افغانستان ولسمشریزو ټاکنو لپاره یې ځان نوماند کړی و.
د خبرپاڼې په ټکو، حسنا جلال هم د افغان ښځو غورځنګ جوړ کړی چې په نړیواله کچه د ښځو غږ پورته کوي.
دا جایزه د جینوا د بشري حقونو او ډیموکراسۍ په ۱۷مه کلنۍ غونډه کې د ټولو هغو افغان ښځو په استازیتوب ډالۍ شوې چې د انساني کرامت او برابرۍ لپاره یې مبارزې کړې دي.
د یوناما مشره: د فرهنګي ارزښتونو او میراثونو د ساتنې په اړه دې خلکو ته پوهاوی ورکړل شي

په افغانستان کې د ملګروملتونو د مرستندویه ماموریت یا یوناما مشرې روزا اوتانبایوا د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او کلتور وزیر خیرالله خیرخواه سره کتلي.
د طالبانو تر واک لاندې باختر خبري اژانس د چهارشنبې په ورځ د (فبرورۍ۱۹مه) پر خپلې ایکس پاڼې/پخواني ټویټر د دې کتنې خبر ورکړی او ویلي دي، دواړو خواوو په افغانستان کې د فرهنګي ارزښتونو او میراثونو د ساتنې په اړه خبرې کړي.
د یوناما د مشرې په ټکو، له فرهنګي ارزښتونو د خلکو خبرتیا او پوهای کولی شي، د دې ارزښتونو په ساتنه کې مرسته وکړي.
بل پل، باختر خبري اژانس بیا د خیرخواه په حواله ویلي، د اطلاعاتو او کلتور وزارت له نورو هېوادونو سره د اړیکو او تعامل په رامنځته کولو کې مهم رول لري.
د خیرخواه په ټکو، طالبانو غواړي له نړۍ سره مثبت تعامل او راکړه ورکړه وکړي.
نژدې څلور کاله کیږي چې طالبان بیا پر افغانستان واکمن شوي، خو تراوسه هیڅ هېواد د دوی حکومت په رسمیت نه دی پیژندلی.