ټاکل شوې چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا نن د افغانستان په اړه د بندو دروازو ترشا له سلا مشورو وروسته په پرانیستې غونډه کې بحث وکړي.

په دې غونډه کې به د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې او په کابل کې د یاد سازمان د مرستندوی دفتر یوناما مشره روزا اوتونبایووا او د افغانستان د مدني ټولنې یوه استازې د روان وضعیت په اړه معلومات ورکړي.

همدا راز په ژنیو کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ د ادارې یا اوچا استازي به هم غونډې ته ویناوې وکړي.

تمه ده چې د امنیت شورا په غونډه کې له افغانستانه د تروریزم پر ګواښ هم خبرې وشي.

په افغانستان کې بشري حقونه، په تېره د نجونو او ښځو تعلیم او کار بله هغه مسئله ده چې د امنیت شورا په نننۍ غونډه کې به خبرې پرې وشي.

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا دوه ورځې وروسته له هغې د افغانستان په اړه خبرې کوي چې د دوشنبې په ورځ د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ته د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنیټ په افغانستان کې د ښځو او نجونو پر وړاندې د طالبانو سختو محدودیتونو ته په اشاره له دولتونو وغوښتل چې جنسیتي توپیرپالنه یا جنسیتي اپارټاید دې یو نړیوال جرم وګڼي چې د ده په وینا دا به له دې سره مرسته وکړي چې طالبان د افغان ښځو پر وړاندې د جدي او سیستماتیک ناوړه چلند حساب ورکوونکي وبلل شي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت وایي، ډېر ژر به په ناروې کې د افغانستان سفارت بیا په کار پیل وکړي.

د دې وزارت ویاند عبدالقهار بلخي نن شنبې په خپله ایکس/ پخواني ټویټر پاڼه کې په دې اړه یوه خبرتیا خپره کړې چې پکې په ناروې کې مېشتو افغانانو او نورو مراجعینو ته خبر ورکړل شوی چې په پلازمېنه اوسلو کې به د افغانستان سفارت قونسلۍ خدمتونه د ۱۴۰۴ کال د حمل له څلورمې نیټې بیا پیل کړي.

په دې اړه نور جزیات نه‌دي ورکړل شوي، خو د بهرنیو چارو وزارت د قونسلۍ خدمتونو بیا پیل یو مثبت ګام بللی دی.

د راپورونو له مخې، په اوسلو کې د افغانستان سفارت د ۲۰۲۴ کال د سپټمبر په دولسمه د ناروې د حکومت په غوښتنه وروسته له هغې خپل فعالیتونه ودرول، چې د طالبانو حکومت د ۲۰۲۴ کال په جولای میاشت کې اعلان وکړ چې نور به په بهرنیو هېوادونو کې د افغانستان د ډیپلوماټیکو استازولیو، چې چارې یې د پخواني حکومت چارواکي سمبالوي، له لوري صادر شوي اسناد ونه‌مني.
خپله د ناروي دولت تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د تورخم دروازه د عامو ویزه لرونکو مسافرو او عاجلو ناروغانو پر مخ پرانستل شوه.

په تورخم کې د طالبانو د حکومت یوې سرچینې ازادي راډيو ته وویل چې په ځايي وخت اته نیمې بجې ویزه لرونکو مسافرو ته له امنیتي سکریننګ وروسته د کرښې بلې غاړې ته د اوښتو اجازه ورکړل شوه.

دغې سرچینې وویل چې که څه هم د مسافرو ګڼه ګوڼه ډېره زیاته ده خو تګ راتګ په عادي ډول دوام لري.

ټاکل شوې چې دا داروازه پرون جمعه د مارچ په ۲۱ مه د عامو ویزه لرونکو مسافرو پر مخ پرانستل شي خو پاکستاني اړخ ته د ځینو تخنیکي ستونزو له امله ترننه پورې وخڼدېده.

دا دروازه د تېرې فبرورۍ په ۲۱ مه د پاکستان سرحدي ځواکونو له لوري ظاهرا کرښې ته نږدې د طالبانو له لوري د یوې امنیتي پوستې د جوړېدو په غبرګون کې وتړل شوه، چې له امله یې دواړو غاړو ته په زرګونه مسافر او په سوداګریزو توکو بار موټر بند پاتې شوي و.

د تورخم دروازه د افغانستان او پاکستان ترمنځ د مسافرو د اوښتو او راوښتو مهمه دروازه بلل کیږي. دغه راز د دواړو هیوادونو ترمنځ د سوداګرۍ تر ټولو مهمه لار بلل کیږي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق (یونیسف) د طالبانو له حکومته غوښتي چې د نجونو پر زده کړو بندیز دې فورا لغوه کړي.

د دې ادارې اجرایوي مدیرې کترین روسل نن شنبې په یو بیان کې وویل، " که چیرته دا بندیز دوام ومومي تر را رارون۲۰۳۰ کاله پورې به ۴میلیونه نجونې د زده کړې له حقه محرومې شي".

د میرمن روسل په ټکو، دا بندیز د میلیونو نجونو ژوند په خطر کې اچوي او د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته تباه کېدونکې پایلې لرلی شي.

دا په داسې حال کې چې په افغانستان کې تعلیمی کال پیل او طالبانو یو ځل له شپږ ټولګیو پورته نجونې درسونه ته ور ونه غوښتې.

د نجونو پر زده کړو دا بندیز له ۲۰۲۱ کال راهیسې دوام لري.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP وايي چې لاهم د افغانستان د ټولو وګړو له دریو یوه برخه خلک له لوږې سره مخامخ دي.

د ملګروملتونو دې اړوندې ادارې پرون (د وري لومړۍ نېټه) د نوي ۱۴۰۴ ه. ل کال د پیل او نوروز په مناسبت په یوه پیغام کې د سمنک د جوړولو د څرنګوالي په اړه یوه ویډیو خپره کړې او ویلي یې دي داسې مهال چې ډېر افغانان د سمنک په پخولو سره نوروز لمانځي د افغانستان له دریو یوه برخه وګړي له لوږې څخه کړېږي. د WFP پیغام زیاتوي چې اوس مهال له اړو کورنیو سره د دې سازمان مرستې دوام لري.

له دې مخکې د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې اوچا له افغانانو سره د بشري مرستو لپاره د بودیجې پر کمښت اندېښنه ښودلې وه او ویلي یې و چې په روان میلادي کال کې نژدې ۲۳ میلیون افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري.

امریکایی وګړی جورج ګلزمن چې د پنجشنبې په ورځ د طالبانو له بنده خوشې شو پرون متحدوایالتونو ته ورسېد.

ځینو امریکايي رسنیو بېګا هغه ویډیوګانې خپرې کړې چې نوموړی متحدوایالاتو ته د رسېدو، له الوتکې د کښته کېدو او د خپلې کورنۍ له غړو سره د روغبړ په حال کې ښيي.

ګلزمن په دې ویډیوګانو کې د خبرو پرمهال وايي چې فکر کوي له سره زېږېدلی او له دې چې خوشې شوی دی، د ډېری خوښي احساس لري.

نوموړی کابل ته د یوه امریکايي پلاوي له سفر او د طالبانو له چارواکو سره د دې پلاوي د غړو له لیدنې وروسته خوشې شو.

په دې پلاوي کې د اسیرانو په چارو کې د امریکا د ولسمشر ځانګړی استازی اډام بویلر او د افغانستان د سولې لپاره د امریکا د حکومت پخوانی ځانګړی استازی زلمی خلیلزاد شامل وو.

یاد پلاوي د پنجشنبې په ورځ کابل ته سفر وکړ او د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر امیرخان متقي سره یې وکتل.

د هلمند په مرکز لشکرګاه کې په یوه چاودنه کې ۱۷ کسان ټپیان شوي دي.

د ایمرجنسي روغتون په یوه بیان کې ویلي دي چې دا چاودنه پرون(د وري لومړۍ نېټه) د ګرشک ښار په یوه بازار کې وشوه.

د ایمرجنسي په بیان کې راغلي دي چې ۱۷ ټپیان د لشکرګاه ایمرجنسي روغتون ته رسول شوي چې د پنځو تنو یې وضعیت نازک دی.

د ایمرجنسي روغتون د افغانستان د څانګې مشر دېژان پانیک ویلي چې وضعیت جدي دی او روغتیايي ټیمونه د ټپیانو درملنه کوي.

د دې چاودنې علت او څرنګوالی نه دی معلوم. د طالبانو حکومت تراوسه د دې پېښې په اړه رسنیو ته څه نه دي ویلي.

تراوسه هېڅ یوې ډلې د دې چاودنې پړه نه ده منلې.

د افغانستان او نړۍ یو شمېر مشرانو د نوي کال، نوروز په مناسبت د مبارکۍ پیغامونو کې د خلکو د هوساینې او سوله‌ییز ژوند لپاره هیلې څرګندې کړې دي.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي په یوه پیغام کې یو ځل بیا او په ټینګار د طالبانو پر سرپرست حکومت غږ کړی چې د نجونو پر مخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې پرانیزي، څو دوی هم وکولی شي د خپلو وروڼو په څېر زده‌کړې وکړي او د هېواد د روښانه راتلونکي لپاره هڅه وکړي.

د افغانستان د پخواني حکومت اجرایه رییس عبدالله عبدالله تمه ښودلې چې په راتلونکي کال کې، په مختلفو برخو کې د افغانستان د خلکو لپاره د ښه ژوند شرایط مهیا او د هېوادوالو د ښځینه او نارینه‌ وو انساني او اسلامي حقوق تامین شي.

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د نوروز په مناسبت پیغام کې ویلي، د امریکا د متحدو ایالتونو په استازیتوب، خپل د زړه له کومې تبریکات له خوښیو ډک یو نوروز لپاره وړاندې کوم. نوروز مو بختور.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوتیریش ویلي، زموږ په جګړه‌ ځپلې، ویشل شوې او له لانجو ډکې نړۍ کې، د نوروز ماهیت یوه باارزښته ډالۍ ده. هیله‌مند یم چې نوروز د ټولو لپاره سوله، سلامتي او خوشحالي له ځان سره ولري.

په افغانستان کې د طالبانو له دوهم ځل واکمنۍ مخکې، د نوروز ورځ عمومي رخصتي وه او حکومت او خلکو نوروز او د نوي هجري لمریز کال پیل، په ځانګړو مراسمو سره لمانځل، خو دې حکومت عمومي رخصتي او د نوروز رسمي مراسم لغوه کړي دي.

د افغانستان د ښځو د سیاسي مشارکت شبکې د طالبانو له لورې په نوروز او له شپږم ټولګي ور پورته د نجونو پر زده کړو د بندیز په اړه په یوه بیان کې ویلي، افغانستان ته نوی کال له خوښیو پرته په غم رارسیدلی دی.

په دې بیان کې راغلې، لکه څرنګه چې طالبانو ښځې او ازادۍ زنداني کړې دي، نوروز یې هم بند کړی دی.

د افغانستان د ښځو د سیاسي مشارکت شبکې له نړیوالو غوښتې دي چې د ښځو د حقونو د ځپلو په تړاو غلي پاتې نه شي.

نن په افغانستان کې د نوروز لومړۍ ورځ ده.

په افغانستان او یو شمېر نورو هېوادونو کې نن د جمعې ورځ، د حمل لومړۍ نېټه، د نوي هجري لمریز کال لومړۍ ورځ او نوروز دی.

په افغانستان کې د طالبانو له بیاځلي واکمنۍ مخکې د نوروز ورځ عمومي رخصتي وه، حکومت او خلکو نوروز او د نوي هجري لمریز کال پیل د ځانګړو مراسمو په ترسره کولو سره لمانځل.
د هېواد له بېلابېلو سیمو څخه خلک مزار شریف ته تلل، چېرې چې به په دې ورځ، په ځانګړو او پراخو مراسمو کې، حضرت علي ته پر منسوبه روضه د نوروز جنډه پورته کېدله.

په کورونو کې د خلکو ترمنځ د سمنک، هفت میوې او نورو ځانګړو خوړو تیارول هم د افغانانو له لرغونو دودونو څخه دی.
ښځو او نجونو هم د سړیو په څېر، په دې مراسمو کې فعال حضور درلود.

خو د طالبانو له بیاځلي واکمنۍ وروسته، د نوروز په ورځ عمومي رخصتي لغوه شوې، او د طالبانو یو شمېر مشرانو په ښکاره توګه د نوروز د جشن له لمانځلو سره مخالفت کړی، او د پخواني جمهوري نظام پر خلاف، د نوروز په مناسبت هر ډول رسمي مراسم منع شوي دي.

له کوره د ښځو او نجونو پر وتلو د محدودیتونو سربېره، د خلکو خراب اقتصادي وضعیت، پر موسیقۍ او نورو تفریحي مواردو محدودیتونو، د خلکو ترمنځ په دودیزه توګه هم د نوي کال د لومړۍ ورځې نوروز لمانځل کمرنګه کړي دي.

د افغانستان د ساحلي فوټبال ملي ټیم به سبا له متحد عربي اماراتو سره لوبه وکړي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون په وینا دا لوبه به د جمعې په ورځ د کابل په وخت د مازدیګر په څلورو بجو شروع شي.

افغان لوبډله به د یکشنبې په ورځ له ایران سره او د سې شنبې په ورځ د خپل ګروپ وروستۍ لوبه له اندونیزیا سره وکړي.