د پښتون ژغورنې غورځنک مشر منظور پښتین وايي، په پښتونخوا کې په تېرو شلو کلونو کې نژدې اتیا زره کسان وژل شوي، چې څه باندې ۹ زره يې د خبیر اوسېدنکي وو.

پښتين دا څرګندونې نن د خیبر په ریګي للمه کې د پښتنو قومي جرګه ته په خپلې وینا کې کړي دي.

پښتون ویلي، دا کسان په هغې جګړه کې وژل شوي چې د پښتنو نه وه.

د جرګې له سیمې د ازادي راډیو د مشال برخې خبریال وسیم سجاد وايي، د جرګې په ځای کې د لګیدلي لوی سکرین له لارې خلکو سره معلومات شریکیږي.

تمه وه، چې جرګه پرون پیل شي، خو د پي‌ټي‌ایم غړو او د جرګې تنظمیونکو ویلي، د امنیتي او انتظامي ستونزو له کبله دا جرګه نن د اکټوبر ۱۲مه رسما پیل شوه.

پښتنو دا درې ورځنۍ جرګه په سیمه کې د روانو ناامنیو، جبري لادرکه کېدو او د پښتون مېشتو سیمو د وسایلو د واک د ستونزو او یوشمېر نورو چارو د هوارۍ، او په اړه يې د پرېکړې کولو په موخه رابللې ده.

دغې درې ورځنۍ جرګې ته د بېلابېلو پښتون مېشتو سیمو څخه په زرهاوو کسان ورغلي دي.

د عراق له زندانونو د لږ تر لږه ۲۵ افغان بندیانو د خوشې کېدو او افغانستان ته د ستنېدو خبر ورکړل شوی دی.

د طالبانو تر واک لاندې د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت نن (د اکټوبر۱۲مه) پر خپلې ایکس‌پاڼې (پخواني ټویټر) لیکلي: " ۲۵ تنه هغه افغان بندیان چې د عراق په بېلابېلو زندانونو کې يې شپږ میاشتې بند تېر کړ، راخوشې شوي او په ایران کې د افغان سفارت له لارې بېرته افغانستان ته راستانه کړای شوي دي."

د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت وړاندې د نیمروز ولایت د سرحدي امریت په حواله ویلي، دا کسان په عراق کې د قانوني اسنادو د نه درلودو له کبله بندیان شوي وو.

له‌‌دې وړاندې ایراني چارواکو ویلي وو، په تېرو شپږو میاشتو کې څه باندې ۲۷۰ زره افغانان له ایرانه را ایستل شوي دي.

د ایراني چارواکو په خبره، ډېر شمېر دغو افغانانو په ایران کې د اوسېدو قانوني اسناد نه درلودل.

د طالبانو سترې محکمې خبر ورکړی، چې په کندهار کې د غلا په تور یوه کس ته تعزیري سزاه ورکړل شوې ده.

دغې محکمې نن شنبه په یوه اعلامیه کې ویلي، دغه کس د معرافه محکمې په انګړ کې په ۳۹ دُرو وهل شوی او په دوه کاله تنفیذي بند محکوم شوی دی.

د طالبانو پر محاکمو انتقاد کېږي، چې تورنو کسانو ته د مدافع وکیل د لرلو چانس نه ورکول کېږي او په ځینو مواردو کې محاکمې هم عادلانه نه وي.

د هرات-اسلام‌کلا پر لویه لار په ټرافیکي پېښه کې د درېیو کسانو د مړینې خبر ورکړل شوی دی.

د هرات لپاره د طالبانو د والي ویاند محمد یوسف سعیدي رسنیو ته ویلي، پرونۍ پېښه له سړک د یوه ټکسي موټر د اوښتو له کبله شوې چې، په نتیجه کې یې بل تن ټپي شوی هم دی.

د افغانستان ځینو کورنیو رسنیو راپور ورکړی، چې دغه ټکسي موټر د ایران له مشهد څخه مسافر هرات ته لېږدول.

د سړکونو خرابوالی، د ټرافیکي اصولو نه رعایت او د چلوونکو بې‌احتیاطي په افغانستان کې د زیاتو ټرافیکي پېښو اصلي علت ګڼل کېږي.

باختر اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی، نن خبر ورکړی، چې پرون "د تورخم له لارې ۲۸ کورنۍ، د کندهار د سپین بولدک له لارې ۲۲، د نيمروز د ورېښمو پله له لارې ۵۰ او د هرات د اسلام‌‌کلا له لارې ۱۱۰ کورنۍ هېواد ته راستنې شوې دي."

په خبر کې نه‌دي ویل شوي، چې دغه کورنۍ په خپله خوښه که په جبري ډول افغانستان ته ستنې شوې دي.

باختر وايي، ۲۹ کورنۍ خپلو اصلي سيمو ته لېږدول شوي دي.

هره اوونۍ له ایرانه د افغانانو د ستنېدو خبرونه ورکول کېږي.

د ایران تر څنګ له پاکستانه هم د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې د بې‌اسناده افغان کډوالو ډله‌ییز اخراج روان دی.

د ایران یوه لوړرتبه چارواکي ویلي، په تېرو شپږو میاشتو کې له ایرانه ۲۷۰زره افغانان خپل هېواد ته ایستل شوي دي.

د خراسان رضوي ولایت د اتباعو او کډوالو عمومي مدیر حسین شرافتي پرون جمعه ویلي، دا د تېر کال د همدې مودې پر تله ۴۰ سلنه زیاتوالی ښيي.

ایرنا دولتي اژانس د هغه په وینا راپور ورکړی چې په دغو کسانو کې بې‌‌اسناده افغانان او هغه کسان هم شامل دي چې په خپله خوښه خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د پښتون ژغورنې غورځنګ (پي‌ټي‌ايم) وايي د "پښتنو قومي عدالت" په نوم یې د درې ورځنۍ ملي جرګې لومړنی بهیر پیل کړی او ترتیبات تقریباً بشپړ شوي دي.

د غورځنګ ګڼ فعالان د خیبر د جمرود په رېګي للمې په میدان کې د پراخې جرګې د تنظیم چارې پر مخ بیایي او د نظم لپاره یې یوه ډله ګمارلې ده.

دغه جرګه چې ټاکل شوې وه، پرون پیل شي خو د ځینو تخنیکي ستونزو او جرګې ته د خلکو د ډلو د نه رسېدو له کبله پیل نه‌شوه.

د جرګې پر ساحه له څو ورځو د پاکستان امنیتي ځواکونو چاپې واچولې او هلته درول شوې خېمې او د جرګې د انتظام لپاره یې نور شیان لیرې کړل او میدان یې ونیوه.

تر دې جرګې مخکې د پاکستان حکومت د اکتوبر میاشتې پر شپږمه د يو فرمان په خپرولو پر پښتون ژغورنې غورځنګ بنديز ولګاوه او د ترهګرۍ مخنيوي د قانون له‌مخې يې ناقانونه سازمان اعلان کړ.

نن د خيبر پښتونخوا اعلا وزير علي امين ګنډاپور هم د جرګې ځای ته ورغلی و.

د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري د ملګروملتونو د بشري حقونو له شورا مننه کړې چې، د افغانستان په اړه پرېکړه‌لیک یې په اجماع سره تصویب کړ.

مېرمن امیري پرون جمعه پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي، دا د افغانستان لپاره د ملګروملتونو له ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بېنیټ څخه د هغو دوامدارو هڅو په خاطر مننه کوي، چې نوموړی یې د ټولو افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو، نجونو او د ټولنې د نورو زیانګالو د حقونو د ملاتړ لپاره مخته وړي.

هغې زیاته کړه، د ښاغلي بېنیټ راپور به د طالبانو له‌خوا په اصطلاح د "اخلاقي قانون" د ویجاړونکو اغېزو په وړاندې د اقداماتو لپاره د بشري حقونو د شورا ۵۸مې غونډې ته یو مهم ګام وي.

د هغې په خبره دغه قانون له افغان ښځو او نجونو هغه محدوده خپلواکي هم اخلي چې، دوی په خپلو هڅو سره د ځان لپاره ایجاد کړې ده.

رینا امیري همدارنګه ویلي، نړیواله ټولنه باید د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د ځانګړي راپور ورکونکي په ملاتړ کې ثابته پاتې شي او د زیات حساب ورکولو لپاره له ټولو امکاناتو څخه په استفادې تګ‌لاره مخته ونیسي.

د هغې په وینا دا د یوه باثباته، اقتصادي ودې او امن لرونکي افغانستان لپاره کلیدي او یو ستراتېژیک اړین اصل دی.

د ملګروملتونو د بشري حقونو شورا د تېرې چهارشنبې په ورځ له رایې اخیستنې پرته په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه پرېکړه‌‌‌لیک چې په‌‌‌دې هېواد کې د بشري حقونو وضعیت ډېر د اندېښنې وړبلل شوی، تصویب کړ او هم یې د یوه بل کال لپاره د بشري حقونو د ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بېنيټ ماموریت وغځاوه.

اروپايي ټولنې پرون له ترکیې وغوښتل، په هغو مرکزونو کې چې دغه ټولنه یې تمویلوي، له کډوالو سره د ناوړه چلند ادعاوې وڅېړي.

د خبریالانو ټولنو له ترکیې څخه افغانستان او سوریې ته د کډوالو د جبري اخراج راپورونه هم ورکړي دي.

اروپايي ټولنې ترکیې ته په ميلیونونه یورو ورکړي، چې اروپا ته د پناه غوښتونکو د جوپې مخه ونیسي او دغې ټولنې انقرې ته د ترکیې د سرحدونو د خوندیتوب او د پناه غوښتنې د پروسس کېدو لپاره هم په ميلیونونه یورو ورکړي دي.

پرون د څو بنسټونو په یوه راپور کې ویل شوي، چې ترک چارواکو د اروپايي ټولنې له‌‌خوا په تمویلېدونکو مرکزونو کې له کډوالو سره ناوړه چلند کړی او په جبري ډول یې پناه غوښتونکي افغانستان یا هم سوریې ته اخراج کړي دي.

په راپور کې ویل شوي اروپايي کمېسیون چې د اروپايي ټولنې اجرایه څانګه ده، په وار-وار د مدني ټولنې، ډیپلوماتانو او حتی د خپلو کارکوونکو خبردارۍ له پامه غورځولي دي.

په ترکیه کې افغان پناه غوښتونکو په وار-وار د ترکیې د پوځي مامورانو له ناوړه چلندونو شکایتونه کړي دي.

د افغانستان لپاره د امريکا متحده‌ايالاتونو شارژدافېره وايي، امريکا د هغو نه ستړې کېدونکو افغان نجونو ملاتړ کوي، چې د تعلیم او بنسټونو ازادیو په برخه کې له خنډونو سره مخامخې دي.

کرن ډیکر پرون د نجونو نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپله ایکس‌پاڼه لیکلي، چې افغانه نجلۍ هره ورځ د زده‌کړې، ودې، کار او پرمختیا د فرصتونو مستحقه ده.

د هغې په لیکنه، د افغانستان راتلونکی، د دغو نجونو له ونډه پرته نه‌شي یقیني کېدلای.

په‌دې مناسبت پخواني ولسمشر حامد کرزي هم پر خپله ایکس‌پاڼه لیکلي: "له ټولنیز ژوندانه او تعلیم څخه د نجونو محرومېدل نه جبرانیدونکي زیانونه لري."

پرون تر دې مخکې، د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې روزا اوتونبایوا د نجونو نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه اعلامیه کې ویلي، دوی په افغانستان کې دغه ارزښتناکه ورځ په ډېر خپګان سره لمانځي، ځکه چې واکمنو چارواکو له ۱۱۲۰ ورځو راپه‌دې‌خوا له ۱۲ کلونو څخه د ډېر عمرلرونکو نجونو پر زده‌کړو بندیز لګولی دی.