افغانستان
امريکا له افغانستان د امريکايي ځواکونو د وتلو په اړه د څېړنې پايلې اعلانوي
سپینې ماڼۍ پرون چهارشنبې اعلان وکړ چې، له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو په اړه د حکومت د اوږدې مودې ځنډېدلې بیا څېړنې پایلې به په راتلونکې میاشت کې اعلان شي.
کانګرس او د امریکا خلک به دا ارزونه وګوري چې د امریکا د تر ټولو اوږدې جګړې په پای ته رسېدو سره څه تېروتنې شوي.
د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل د افغانستان د حکومت او د دې هېواد د پوځ چې امریکا یې له نږدې دوو لسیزو راهیسې ملاتړ کاوه، د ګړندي ړنګېدو او بیا واک ته د طالبانو د رسېدو سبب شو.
د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي وویل، پر دغې بیا کتنې کار نږدې بشپړ شوی او اداره یې چمتو ده چې راتلونکې میاشت یې پایلې اعلان کړي.
کربي زیاته کړه، موږ تمه لرو چې د اپریل په نیمایي کې به یې نتیجه له خلکو سره شریکه کړو.
د هغه په خبره اداره به یې د راپور محرمې برخې د کانګرس د څارنې له کمېټو سره شریکې کړي.
د استازیو جرګې جمهوري غوښتونکو د بایډن پر ادارې فشار راوړی چې د رسمي ارتباطاتو اړوند او دا چې په څه ډول کابل ګډوډۍ کې سقوط شو، په دې اړه د بیاکتنې اسناد خپاره کړي.
جمهوري غوښتونکي انتقاد کوي چې له افغانستانه ۲۰۲۱ کال په اګست کې د امریکایي ځواکونو د وتلو پرمهال د کابل په هوایي ډګر کې دیارلس امریکایي سرتېري ووژل شول او دا ځواکونه په داسې بېړه ووتل چې په سلګونو امریکایان او په زرګونو هغه افغانان چې له امریکایي سرتېرو سره یې کار کړی و، په افغانستان کې ایسار پاتې شول.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
امریکایي ډيپلوماته تعلیم د افغانانو د هوساینې لومړنی شرط بولي
د افغانستان لپاره د امریکا سفارت شارژدافیره کرن ډیکر وایي، د افغانانو ترڅنګ دریږي او د ټولو تړل شویو تعلیمي مرکزونو د خلاصېدو غوښتنه کوي.
میرمن ډیکر د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت نن سه شنبه ( د لیندۍ شلمه) پر خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې ښوونه او روزنه د روغتیا او هوساینې لومړنی شرط دی او ټول افغانان ، ښځې او نرینه یې مستحق دي.
هغې زیاته کړې چې د افغانستان خلک د دې وړ دي چې باعزته ژوند ولري.
هغې طالبانو څخه پوښتنه کړې چې ولې د خلکو غوښتنو باندې غوږ نه ږروي.
نن د د سمبر لسمه د بشري حقونو نړیواله ورځ ده. دغه ورځ سږ کال " زمونږ حقونه، زمونږ راتلونکې" په شعار سره لمانځل کیږي.
دغه ورځ داسې مهال را رسیږي چې په افغانستان کې د طالبانو حکومت د خپلې واکمنۍ په څه باندې درې کلونو کې د بشري حقونو په نقض تورن شوي دي.
طالبانو تر شپږم ټولګي پورته نجونې له ښونځیو راګرځولي او د هغوی پوهنتونونه یې هم ورتړلي دي. هغوی تېره اونۍ د نجونو د روغتیایي زده کړو موسسې هم بندې کړې.
د سالنګ لار د موټرو پر مخ وتړل شوه
د سالنګ لویه لاره د دوو اونیو لپاره د لویو مسافروړونکو موټرو پرمخ تړل شوې ده.
د طالبانو د حکومت د فواید عامې وزارت پرون پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې وویل چې په تېرو څو ورځو کې په سالنګونو کې د پرله پسې واورو او توپانونو او د لارې په فرعي سړکونو کې د واورې او کنګل د زیاتېدو له کبله دا لویه لاره د ترافیکي ګڼې ګوڼې وړتیا نه لري نو ځکه لوی مسافروړونکي بسونه، فلایینګ کوچونه او لوی مسافروړونکي او بار وړونکې موټر د مرغومي یا جدي تر ۴مې نېټې پورې پر دې لاره د تګ راتګ اجازه نه لري خو کوچني مسافروړونکي تېزرفتار موټر له دواړو خواوو پر دې لاره تلای راتلای شي.
ډبيلوايچاو: اکتوبر کې تر ۱۳۴زره ډېرو افغانانو په روغتيايي مرکزونو کې طبي مشورې ترلاسه کړي
د روغتیا نړیوال سازمان د افغانستان د بېړني روغتیایي وضعیت په اړه د اکتوبر میاشتې راپور خپور کړ.
پهدې راپور کې ویل شوي چې، د اکتوبر په میاشت کې په افغانستان کې تر ۱۳۴ زره زیاتو کسانو په ۱۱۷ روغتیایي مرکزونو او روغتونونو کې، چې د دې سازمان تر ملاتړ لاندې دي، طبي مشورې ترلاسه کړي دي.
راپور زیاتوي چې شدید اوبلن نسناستی، د بدن د اوبو کمېدا، د ډینګې تبه، شری او کوویډ-۱۹ د اکتوبر په میاشت کې عامې ناروغۍ وې.
د روغتیا نړیوال سازمان همداراز وايي چې، د نشهيي توکو د درملنې له ۱۲ مرکزونو سره یې په افغانستان کې مرسته کړې ده.
توماس نيکلاسن: افغانستان کې مو د ميليونونه يورو په ارزښت پروژو د تطبيق چارې روانې دي
کهڅه هم د طالبانو حکومت د اروپایي اتحادیې د پروژو د تطبیق په څرنګوالي نیوکه کړې، خو دغه اتحادیه وایي چې، په افغانستان کې یې له خلکو سره د مرستې لپاره د لسګونو میلیونو یورو په ارزښت پروژې روانې دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر دولتي خبري اژانس د دوشنبې په ورځ راپور ورکړ چې، د کرنې وزارت معین مولوي صدراعظم عثماني د افغانستان لپاره د اروپایي اتحادیې له ځانګړي استازي توماس نیکلاسن سره په کتنه کې د ځینو پروژو د لوړو اداري لګښتونو په اړه نیوکه وکړه.
مولوي صدراعظم عثماني ويلي: "هغه پیسې چې د افغانستان خلکو ته ځانګړې کېږي، له بدهمرغه زیاتره د پروژو له لارې په اداري لګښتونو مصرفیږي."
خو ښاغلي نیکولاسن په ځواب کې ویلي چې، اروپایي اتحادیه په اوسني وخت کې په افغانستان کې د ۴۴ میلیون یورو په ارزښت پروژې لري، چې له هغې به تقریباً یو میلیون خلک ګټه پورته کړي.
ټاکل شوې سبا چهارشنبه د افغانستان او زمبابوې د شل اوريزو سياليو لومړۍ لوبه وشي
د افغانستان او زمبابوې د کرکټ ملي لوبډلې به سبا (چهارشنبې) د درې شل اوره سیالیو د لړۍ په لومړۍ مسابقه کې مخامخ شي.
په پام کې ده چې دواړه لوبډلې دوهمه سیالي د جمعې په ورځ، چې د دسمبر ۱۳مه کېږي او همداراز د شنبې په ورځ، چې د دسمبر ۱۴مه ده، دوې نورې شل اوره سیالۍ وکړي.
دواړه لوبډلې همداراز د دسمبر په ۱۷مه، ۱۹مه او ۲۱مه په درې یو ورځنیو یا پنځوس اوره سیالیو کې هم مخامخ کېږي.
ورپسې په پام کې ده چې دواړه لوبډلې دوې ټېست سیالۍ وکړي.
د دوی لومړۍ ټېسټلوبه د دسمبر په ۲۶مه پیلیږي او ټاکل شوې ده، چې دوهمه د جنورۍ په دوهمه پیل شي.
دا مسابقې د زمبابوې په کوربهتوب په هرارې کې کېږي.
د اسټراليا سفيرې د افغانستان لپاره د ملګروملتونو له استازې سره د افغان نجونو په اړه خبرې کړي
د جنسیتي برابرۍ لپاره د استرالیا سفیرې سټیفني کوپس کمپبل، د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د ښځو له چارواکو سره په کتنه کې د طالبانو تر واک لاندې د افغان ښځو او ماشومانو د ستونزو په اړه خبرې وکړي.
د افغانستان لپاره د استرالیا سفارت پرون (دوشنبې) په ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې، د ملګروملتونو د استازو او اغلې کوپس خبرې د افغانستان د ښځو او ماشومانو پر وړاندې د بشري حقونو او بشري ستونزو پر حل متمرکزې و.
په یوه جلا غونډه کې چې د افغانستان لپاره د استرالیا سفارت له لوري جوړه شوې وه، کمپبل له افغان محصلانو سره د جنسیتي برابرۍ، تعلیم او د ځوانانو لپاره د فرصتونو د زیاتولو په اړه خبرې وکړې او د افغانانو د راتلونکي نسل د ځواکمنولو پر اهمیت یې ټینګار وکړ.
تر دې مخکې د استرالیا د بهرنیو چارو وزیرې پیني وانګ، په طبي انستیتیتونو کې د نجونو پر زدهکړه د طالبانو د بندیز وروستۍ پرېکړه وغندله او ویې ویل چې، دا د افغان ښځو لپاره پاتې تعلیمي او کاري فرصتونه لهمنځه وړي.
د ملي مقاوت جبهې فارياب کې د يو طالب د وژنې او دوو نورو د ټپي کېدو ادعا کړې
د طالبانو یوې مخالفې ډلې، د افغانستان د ملي مقاومت جبهې ادعا وکړه، چې په فاریاب ولایت کې د دوی په برید کې د طالبانو یو تن وژل شوی او دوه نور ټپیان شوي دي.
د دې جبهې لهخوا په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې دغه برید تېره شپه د فاریاب ولایت په قیصار ولسوالۍ کې د طالبانو پر ګزمه شوی دی.
طالبانو تر اوسه د دې ادعا په اړه څه نهدي ویلي.
د ازادې اروپا / ازادي راډیو په خپلواکه توګه دا ادعا تاییدولی نهشي.
اسلاماباد کې د طالبانو سفير له اسحاق ډار سره د دوه اړخيزو اړيکو پر پياوړتيا خبرې کړي
په اسلاماباد کې د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان د سفارت سرپرست سردار احمد شکېب د پاکستان له بهرنیو چارو وزیر او د صدراعظم له مرستیال محمد اسحاق ډار سره د دواړو لوریو د اړیکو پر پیاوړتیا خبرې وکړې.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت نن دوشنبه پر خپله ایکسپاڼه لیکلي، چې دواړو لوریو د پاکستان او افغانستان پر ژورو اړیکو خبرې وکړې او پرېکړه یې وکړه، دا اړیکې لا پیاوړې کړي.
وړاندې لیکل شوي، چې پهدې کتنه کې د افغانستان لپاره د پاکستان نوي ګمارل شوي استازي محمد صادق هم برخه درلوده.
صادق تېره اوونۍ یو وار بیا د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي په توګه وټاکل شو.
د پاکستان پخوانی ځانګړی استازی اصف درانی په وږي/ سنبلې میاشت کې له دندې لیرې کړای شو.
پاکستان د ګوتو په شمېر هېوادونو له ډلې دی، چې د طالبانو ډیپلوماتان یې منلي او په کابل کې یې سفارت فعال دی، خو پاکستاني چارواکو په وروستیو کې په وار وار ادعا کړې، چې د تحریک طالبان پاکستان جګړهمار د افغانستان په خاوره کې حضور لري او د طالبانو حکومت یې په وړاندې اقدام نهکوي.
خو پر افغانستان واکمنو طالبانو د افغانستان په خاوره کې د پاکستاني طالبانو د حضور موضوع رد کړې او ویلي دي، چې هېچا ته اجازه نه ورکوي، چې د افغانستان له خاورو د نورو هېوادونو پر خلاف کار واخلي.
اوچا: په افغانستان کې ۶ میلیونه او ۶۰۰زره وګړي سرپناه ته اړتیا لري
د ملګرو ملتونو یو بنسټ وايي، په افغانستان کې ۶ میلیونه او ۶۰۰زره وګړي سرپناه ته اړتیا لري.
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو لویې کمېشنرۍ په یوه راپور کې چې پرون د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همږغۍ ادارې یا اوچا پر خپله ویبپاڼه (ریلیف ویب) خپور کړی دا خبره کړې ده.
په راپور کې ویل شوي، د ستنېدونکو لوی شمېر، اقلیمي بدلون، د بېکارۍ او بېوزلۍ زیاتوالی، دغه راز د زلزلو او سېلابونو په څېر طبیعي افتونه، سرپناه ته د اړتیا د زیاتېدو عمده علتونه ګڼل کېږي.
په راپور کې راغلي چې د ۲۰۲۳م کال په اکټوبر میاشت کې په هرات کې د زلزلو له کبله څه باندې ۴۸زره کورونه زیانمن یا هم ویجاړ شول.
وړاندې راغلي چې روان میلادي کال په ټول افغانستان کې سېلابونه هم د استوګنې د څه باندې ۱۸زره او ۴۶۰ کورونو د زیانمنېدو او ویجاړېدو سبب شول.
افغانستان د اقلیمي بدلونونو له کبله لسو زیانګالو هېوادونو له ډلې دی.
په دغه هېواد کې په میلیونونو کسان د سرپناه تر څنګ بشري مرستو ته اړتیا لري.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ ادارې د شمېرو له مخې، په افغانستان کې دا مهال بشري مرستو ته د اړو کسانو شمېر تر ۲۷ میلیونو زیات دی.
قطري او امریکايي استازو په افغانستان کې د ثبات د ټینګښت لپاره پر نړیوالو هڅو خبرې کړي
د امریکا د متحدو ایالتونو او قطر دوو استازو د افغانستان پر وضعیت خبرې وکړې.
د قطر د بهرنیو چارو وزارت پرون یکشنبه ویلي چې د قطر د بهرنیو چارو وزارت ځانګړي استازي فیصل بن عبدالله الحنزاب، د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا د متحدو ایالتونو له ځانګړې استازې رینا امیري سره د دوحې فورم د غونډې په څنډه کې کتلي او د دواړو لوریو د نږدې اړیکو تر څنګ یې په افغانستان کې د ثبات د ټینګښت لپاره پر نړیوالو هڅو خبرې وکړې.
په دې اړه نور تفصیل نه دی ورکړل شوی.
قطر تېره شنبه او یکشنه د دوحې فورم د غونډې کوربه و.
قطر له هغو ګوتو په شمېر هېوادونو دی چې له طالبانو سره نږدې اړیکې لري او د طالبانو سیاسي دفتر لا هم په کې فعال دی.
په تېرو څه باندې درېیو کلونو کې چې طالبانو پر افغانستان ولکه ټینګه کړې د افغانستان لپاره د لوېدیځ اکثر سفارتونه د قطر له پلازمېنې دوحې فعالیت کوي.