د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې د درویش رسولی د اته پنځوس منډو په مټ له زیمبابوې سره د دریو شل اووریزو لوبو لړۍ تردې دمه مساوي کړه.

افغان لوبډلې لومړی بېټینګ غوره کړ او په شلو اوورونو کې یې د شپږو لوبغاړو په زیان، سیالې لوبډلې ته د ۱۵۴ منډو هدف وټاکه. خو د زیمبابوې ملي لوبډلې په اتلسم اوور کې خپل ټول لوبغاړي له لاسه ورکړل په داسې حال کې چې یوازې ۱۰۳ منډې یې کړې وې.

په افغان بالرانو کې نوین الحق او راشد خان درې- درې او مجیب الرحمان دوه ویکتې واخیستې.

د افغانستان او زیمبابوې دریمه او وروستۍ شل اووریزه لوبه به نن د کابل په وخت د مازیګر په څلورو بجو وي. کوربه زیمبابوې په دې لړۍ کې له افغانستان سره درې یوورځنۍ او دوه ټسټ لوبې هم په پام کې لري.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویه کمیشنري وايي چې په تېره نوامبر میاشت کې شاوخوا ۱۲۰۰ افغان کډوال په پاکستان کې نیول شوي دي.

UNHCR په یوه تازه راپور کې چې پرون خپور شو ویلي چې دا په سږني کال کې د افغان کډوالو د نیونو تر ټولو لوړه شمېره ده. د راپور له مخې پاکستاني امنیتي ځواکونو د روان ۲۰۲۴ کال له پیله له ۸۵۰۰ ډېر افغانان نیولي دي.

په ۲۰۲۳ کال کې چې پاکستاني چارواکو ناڅاپه له دې هېواده د افغان کډوالو د جبري ایستلو بهیر پیل کړ، له دېرش زرو زیات افغانان په زندانونو کې اچولي وو، چې د UNHCR په وینا نژدې ۲۶۳۰۰ یې غیرقانوني او له ۴۳۰۰ ډېر نور هغه افغان کډوال وو، چې په دې هېواد کې د استوګنې قانوني اسناد یې درلودل.

د بشري حقونو ایرانۍ ټولنې حال‌وش د مشهد ښار په وکیل آباد زندان کې د دوو افغان وګړو اعدام خبر ورکړی.

د بشري حقونو دې ډلې پرون پر خپله ویبپاڼه په یوه خبرپاڼه وویل چې دا کسان د مخدرو موادو د اړوندو جرمونو په تړاو په اعدام محکوم شوي وو. په خبرپاڼه کې د دې کسانو نومونه د فراه ولایت اوسېدونکي محمدشاه اڅکزی او رحیم اڅکزی ښودل شوي چې یو ۲۲ کلن او بل یې ۲۴ کلن و.

د خبرپاڼې له مخې محمدشاه او رحیم په ۱۴۰۱ کال کې په مشهد کې نیول شوي وو، او د دې ښار د انقلاب د محکمې له خوا په اعدام محکوم شوي وو.

حال‌وش نژدې لس ورځې مخکې هم خبر ورکړی و، چې د ایران په یزد ښار کې پر دریو افغان وګړو د اعدام حکم تطبیق شو. دا کسان هم د مخدرو موادو د اړوندو جرمونو په یوه قضیه کې په اعدام محکوم شوي وو.

د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري ویلي چې د افغانستان لپاره د هغوی د تېرو درې نیمو کلونو هڅې موثرې نه وې او وضعیت لا پسې خراب شوی دی.

هغې دا خبره د افغان ښځو په اړه په هسپانیا کې یوه کنفرانس ته وکړې.

اغلې امیري د غونډې ګډونوالو ته سپارښتنه کړې چې باید د یو بل ملاتړ وکړي.

د افغان ښځو په اړه په هسپانیا کې د کنفرانس اکثرو ویناوالو پر ښځو د طالبانو د محدودوونکو فرمانونو د لغوه کېدو غوښتنه وکړه.

دغه کنفرانس چې «موږ واورئ» په نوم جوړ شوی ګڼو افغان فعالانو او د لویدیځو هېوادونو چارواکو او فعالانو پکې برخه اخیستې.

غونډې ته د هسپانیا د بهرنیو چارو وزیر خوزه مانویل الباریس وویل:

«د افغان ښځو د حقونو محدودوونکي فرمانونه نه یوازې پر افغان ښځو او نجونو، بلکې پر اکثرو اساسي او بشري حقونو برید دی او لغوه کېدل یې غواړو.»

کنفرانس ته په وینا کې د افغانستان لپاره د کاناډا خاص استازي ډېوېډ اسپرول وویل د طالبانو مشرتابه ته د افغانانو په تېره بیا افغان ښځو هوساینه اهمیت نه لري، بلکې خپلې شخصې ګټې ورته مهمې دي.

د افغانستان او زمبابوې دوهمه شل اوریزه لوبه د جمعې په ورځ په هرارې کې ترسره شوه.

افغانستان پچه وګټله او د توپ وهنې پرېکړه یې وکړه.

افغانستان په ۲۰ اورونو کې شپږ لوبغاړي له لاسه ورکړل او ۱۵۴ منډې یې هدف وټاکه.

دروېش رسولي په نننۍ لوبه کې ۵۸ منډې وکړې او د لوبې غوره لوبغاړی هم شو.

زمبابوې په ځواب کې یوازې ۱۰۳ منډې وکړې او ټول لوبغاړي یې له لاسه ورکړل.

په باولنګ کې راشد خان او نوین الحق دواړو درې- درې، مجیب الرحمن دوې او عظمت الله عمرزي او فرید احمد دواړو یوه- یوه وېکټه واخیسته.

افغانستان او زمبابوې سبا وروستۍ شل اووریزه لوبه کوي چې بریالی ټیم به سیریز په خپل نوم کړي ځکه لومړۍ لوبه زمبابوې ګټلې وه.

د افغانستان او زمبابوې تر درېیمې شل اوریزې لوبې وروسته به درې ۵۰ اوریزې او بیا دوه ټیسټ لوبې هم ترسره شي.

افغانستان د زمبابوې پر وړاندې لوبې کې د توپوهنې پرېکړه کړې ده.

ټاکل شوې ده چې په څو شېبو کې د افغانستان او زمبابوې د کرکټ ملي لوبډلو ترمنځ دویمه شل اوریزه سیالي د زمبابوې په پلازمینې هرارې کې پیل شي.

د دې سیالۍ پچه افغان لوبډلمشر راشدخان وګټله او د توپوهنې پرېکړه یې وکړه.

دا د روانې لوبلړۍ دویمه سیالي ده، په لومړۍ لوبه کې د ۴ ویکټو په تفاوت زمبابوې افغانستان ته ماتې ورکړې وه.

په ننۍ سیالۍ کې د افغانستان په یولس کسیز ترکیب کې درې تغیرات راغلي چې د حضرت ځاځي، کریم جنت او اسحاق رحیمي پر ځای ګلبدین نایب، دروېش رسولي او ذبید اکبري ته چانس ورکړل شوی دی.

دا د ذبید اکبري لومړنۍ نړیواله شل اوریزه سیالي ده چې د افغانستان ملي لوبډلې استازولي کوي.

د ویلو ده چې دواړه لوبډلې به درېیمه شل اوریزه سیالي سبا شنبه د ډسمبر په ۱۴مه نېټه ترسره کړي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د یوه نوي راپورموندني ښیي چې طالبان په افغانستان کې د القاعدې او تحریک طالبان پاکستان (TTP) د غړو کوربه توب کوي. په دغه نوي راپورکې چې دې وزارت پرون پنجشنبې خپورکړې همدارنګه ویل شوي چې طالبانو د تحریک طالبان پاکستان ډلې غړیو ته چې د افغانستان په خاوره کې فعال دي، اجازه ورکړې چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ تګ راتګ وکړي او بریدونه ترسره کړي. په دې راپورکې دغه راز ویل شوي چې د طالبانو په منځ کې په دې اړه چې له تحریک طالبان پاکستان سره څه ډول چلند وشي اختلاف دی. په راپورکې په افغانستان کې د اسلامي دولت ډلې یا داعش د خراسان څانګې حملو ته په اشاره ویل شوي چې دې ډلې په بریدونو کې تر ډیره د طالبانو غړي په نښه کړي دي. ویل شوي چې داعش د جنوري له میاشتې نه تراوکتوبر میاشتې پورې له اتلسو بریدونو څخه يې په څوارلسو کې د طالبانو غړي په نښه کړي او یوازې په دریو کې یې شیعه لږکۍ هدف ګرځولي او په یوه کې یې د بهرنیو چارو وزرات کارکونکي په نښه کړي و.

پرطالبانو د اسلامي دولت ډلې یا داعش د خراسان څانګې د حملو د زیاتوالي خبرده داسې مهال کیږي چې دې ډلې وړمه ورځ د طالبانو د کډوالو او بیرته راستیندونکو چارو د سرپرست وزیرخلیل الرحمن حقاني د وژلو مسولیت هم واخیست.

طالبانو تراوسه د دې راپور په اړه څه نه دي ویلي.

په بشري او د بیړینو مرستو د همغږۍ په چارو کې د ملګروملتونو د سرمنشي مرستیال ټام فلیچر Tom Fletcher وایي، افغانان له ډېرو ننګونو سره مخ دي، خو موږ باید د نړیوال پیوستون او ریښتنې انسانیت له مخې د دوی ملاتړ ته دوام ورکړو. نوموړي دغه څرګندونې پرون پنجشنبې د افغانستان په اړه د ملګروملتونو د امینت شورا غونډې ته په وینا کې وکړې. هغه وویل، افغانستان نن ورځ په نړۍ کې له دوهم لوی بشري بحران سره مخامخ دی او د دې هیواد نیمایي وګړي زموږ مرستو ته اړتیا لري. ښاغلي فلیچر زیاته کړه چې په ۲۰۲۴ کال کې، ملګرو ملتونو او زموږ بشري شریکانو په افغانستان کې نږدې ۱۸ میلیون وګړو ته د ژوند ژغورنې مرستې رسولي چې پکې ۵،۱ میلیونه یې ښځې او ۸،۴ میلیونه یې ماشومان وو، چې دا د دې هیواد ناوړه بشري وضعیت ته په پام لویه راوړنه ده.

د ملګروملتونو د بشري مرستو دغې لوپوړي چارواکي د بشري مرستو لپاره د بودیجې کموالي ته په اشاره وویل، سږ کال د بودیجې د کموالي له کبله په سلګونو طبي مرکزونه بندیدوالو ته اړشوي چې په نتیجه کې یې ۳ میلیونه افغانان له روغتیا پاملرنې څخه محروم شوي، د می له میاشتې راهیسې نژدې ۶ ملیونه کسان د خوړو له میاشتنۍ مرستې بې برخې شوي او د ډیرو نورو د خوړو د مرستو میاشتنۍ اندازه کمه شوې ده.

د ملګروملتونو د سرمنشي مرستیال ټام فلیچر د افغانستان لپاره د بسپنې د زیاتوالي غوښتنه وکړه او ویې ویل، په دې هیواد کې د بشري عملیاتو لپاره راتلونکې ۲۰۲۵ کال ۲،۴ ملیارډ ډالرو ته اړتیا ده.

د طالبانو د هواپېژندنې ریاست نن جمعه د افغانستان په شمالي او لوېدیځو ولایتونو کې د چټکو بادونو د لګېدو اټکل کړی دی.

د طالبانو د ټرانسپورټ او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې ریاست پرون په یوه خبرداري کې ویلي، چې په بېلابېلو سیمو کې به د بادونو سرعت په یوه ساعت کې له ۵۰ تر ۸۰ کیلومترو پورې وي.

په چنګاښ/ سرطان میاشت کې د ننګرهار په ګډون د افغانستان څو ولایتونه د سختو بادونو، بارانونو او سېلابونو شاهد وو چې د طالبانو د حکومت د شمېرو له مخې ۵۲ تنه یې مړه کړي وو.

افغانستان د اقلیمي بدلونونو له کبله د لسو زیانګالو هېوادونو له ډلې دی.

د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا د متحدو ایالتونو ځانګړې استازې رینا امیري وايي، د ښځو په وړاندې د طالبانو اقدامات، ځورونه او جنسیتي اذیت ګڼل کېږي، چې په څرګنده غندلو او په وړاندې یې عمومي اقدام ته اړتیا ده.

میرمن امیري پرون ناوخته پر خپله ایکس پاڼه لیکلي، چې د امریکا د بهرنیو چارو له وزیر انتوني بلېنکن له ږغ سره خپل ږغ ملګری کوي، چې د طالبانو د فرمانونو د غندنې په باب دی.

وړاندې راغلي، چې دغه فرمانونه د افغانستان راتلونکی په خطر کې اچوي، د ښځو او نجونو خوبونه په اوبو لاهو کوي او ژوند یې په خطر کې اچوي.

بلېنکن د چهارشنبې په ورځ پر خپله ایکسپاڼه لیکلي وو، چې د امریکا متحد ایالتونه د طالبانو تعبیضي اوامر چې د ده په وینا د افغان ښځو او نجونو حقونه او ژوند له خطر سره مخامخوي، غندي. هغه لیکلي وو، چې امریکا په قاطع ډول د افغان ښځو او ملاتړ ته دوام ورکوي.

طالبانو ویلي چې د اسلامي شریعت په چوکاټ کې د ښځو او نجونو حقونه رعایتوي.

دغې ډلې پر ښځو او نجونو د محدودیتونو په دوام د افغانستان په طبي انستیتیوتونو کې هم د دوی زده کړې منع کړې.

په همدې حال کې د بخښنې نړیوال سازمان پرون پر خپله ایکسپاڼه لیکلي، چې دغه پرېکړه، په افغانستان کې د نجونو د تعلیم لپاره وروستی بهیر هم تړي.

دغه بنسټ زیاته کړې، چې طالبان باید سم د لاسه د جنسیتي ځورونې سیسټم پای ته ورسوي.