طالبان وايي، د دوی د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي په کابل کې په سولې او سیاسي چارو کې د ملګرو ملتونو ملتونو د سرمنشي انټونیو ګوټېرېش له مرستیالې روزمېري ډیکارلو سره د دوحې د درېیمې غونډې پر اجنډا او ترکیب بحث وکړ.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد پر خپله ایکس‌پاڼه لیکلي، په دې کتنه کې د افغانستان او ملګرو ملتونو پر اړیکو هم بحث وشو.

د پخواني ولسمشر حامد کرزي دفتر هم په یوه خبرپاڼه کې خبر ورکړی چې کرزي او د ملي مصالحې عالي شورا پخواني مشر عبدالله عبدالله هم پرون کابل کې له روزمېري ډیکارلو سره د دوحې پر راروانه غونډه او نورو مسایلو بحث وکړ.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې روزا اوتنبایووا په مارچ میاشت کې ویلي وو چې د دوحې د درېیمې غونډې لپاره چمتووالی روان دی.

د افغانستان پر مسایلو د بحث لپاره د دوحې دویمه غونډه د فبروري پر ۱۸مه او ۱۹مه شوې وه چې د ۲۵ هېوادونو او نړیوالو سازمانونو استازو په کې برخه اخیستې وه.

د طالبانو د ټرانسپورټ او هوايي چلند وزارت د هواپېژندنې ادارې نن دوشنبه هم د افغانستان په ۱۲ ولایتونو کې د اورښتونو او سېلابونو اټکل کړی دی.

دغې ادارې پرون یکشنبه په یوه اطلاعیه کې لیکلي، په بدخشان، تخار، بغلان، پنجشېر، نورستان، کونړ، کاپیسا، پروان، میدان‌وردګ، بامیان، سمنګان او غور کې نن د نسبتاً سختو اورښتونو، تالندې برښنا او ناڅاپي سېلابونو بهېدلو اټکل شوی دی.

ویل شوي په بېلابېلو ولایتونو کې د اورښتونو اندازه له ۱۵ تر ۲۵ ملي مترو پورې اټکل شوې ده.

په وروستیو څه کم دوو اوونیو کې د افغانستان په بېلابېلو برخو کې تر سختو اورښتونو وروسته بهېدلو سېلابونو سلګونو کسانو ته مرګ‌ژوبله اړولې ده.

د ماشومانو د ملاتړ لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی صندوق یا یونېسف وايي، په ډله‌ییز ډول له پاکستانه د افغانانو ستنېدلو په افغانستان کې هر ماشوم ته د ګوزڼ یا پولیو ضد واکسین ورکولو لپاره رسېدل پېچلي کړي.

د یونېسف د افغانستان څانګې پرون پر خپله ایکس‌پاڼه تورخم دروازې ته د یونېسف د پولیو له منځه وړلو پروګرام د مشر سټیفن لاوریر (Steven Lauwerier) د سفر خبر ورکړی دی.

لاوریر په تورخم کې د یونېسف له کارکوونکو سره په کتنه کې د پولیو واروس له‌منځه وړلو لپاره پر نورو اقداماتو خبرې وکړې.

دا مهال افغانستان او پاکستان په نړۍ کې هغه دوه هېوادونه دي چې د ماشومان د ګوزڼ یا پولیو ناروغي لا هم په کې ختمه شوې نه ده.

د طالبانو د حکومت د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وايي، په تېرو درېیو ورځو کې له پاکستانه ۱۵۰۰ افغان کډوال هېواد ته راستانه شوي دي.

دغه وزارت پر خپله ایکسپاڼه نن لیکلي، ۹۸ کورنۍ، چې غړي یې ۵۲۰ تنو ته رسیږي، د سپین بولدک له لارې پرون (شنبې) هېواد ته راغلي.

همداراز ۹۵۴ تنه نور د پنجشنبې او جمعې په ورځو د تورخم او سپین بولدک له لارو راستانه شوي دي.

پاکستان د تېر کال د نوومبر له لومړۍ څخه د بې اسناده کډوالو د ایستلو لړۍ پیل کړه چې لا هم دوام لري.

د طالبانو د عدلیې وزارت وايي چې د دې ډلې مشر ملاهبت الله اخندزاده په افغانستان کې د سوالګرو د راټولولو او د سوال کولو د مخنیوي قانون تصویب کړی دی.
دغه وزارت د شنبې په ورځ د ثور په ۲۹مه په یوه اعلامیه کې وویل چې دا قانون په درېیو فصلونو او ۲۷ مادو کې ترتیب شوی او په رسمي جریده کې خپور شوی دی.
د اعلامیې له مخې، د دغه قانون له مخې هغه کسان چې روغ وي او یا د یوې ورځې لپاره کافي خواړه ولري، له سوال کولو منع دي.
همدارنګه ویل شوي چې د سوال کولو لپاره د ماشومانو او معلولانو کارول هم منع دي.
تر دې وړاندې هم د طالبانو د مشر په امر په کابل او یو شمېر نورو ښارونو کې د سوالګرو د راټولولو لړۍ پیل شوې وه.
د تېر کال په فبرورۍ میاشت کې د طالبانو د اقتصاد وزیر ملا عبدالغني برادر دفتر اعلان وکړ چې په کابل ښار کې د ښځو او ماشومانو په ګډون تر ۲۸زره ډېر سوالګر په نښه او راټول شوي دي.
دا په داسې حال کې ده چې په تېرو درېیو کلونو کې واک ته د طالبانو له راتګ وروسته په افغانستان کې د فقر کچه لوړه شوې ده.
د ملګرو ملتونو په وینا په دغه هېواد کې شاوخوا ۲۴ میلیونه وګړي بشري مرستو ته اړتیا لري.

د طالبانو یوه مخالفه وسله واله ډله ادعا کوي چې د تخار ولایت په مرکز تالقان ښار کې د طالبانو د ځواکونو پر یوه موټر په برید کې یې څلور طالبان وژلي او دوه نور ټپیان کړي دي.

د "افغانستان د ملي مقاومت" په نامه جبهې تېره شپه په ایکسپاڼه کې ليکلي چې دا بريد پرون شنبې ماسپښين د تالقان ښار د امنيه قوماندانۍ په ۲۰ مترۍ کې وشو.

تر دې مخکې ځینو سرچینو ازادي راډيو ته د تخار ولایت په مرکز کې د یوې چاودنې خبر ورکړی و.

طالبانو تر اوسه د ملي مقاومت جبهې د دې ادعا په اړه څه نه دي ویلي.

ازادي راډیو په خپلواکه توګه دا ادعا نه شي تاییدولی.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې یو شمېر لوبغاړي په شل اوریز نړیوال جام کې د ګډون په موخه ویسټ اینډیز ته ورسېدل.

د افغان کرکټ بورډ د خبر پر اساس، د لوبډلې اکثره لوبغاړي یې د کربین سېنټ کېټس او نېوېس ټاپو ته رسېدلې دي.

په خبر کې ویل شوي، لوبډله به په یاده ټاپو کې نړیوال جام ته د لا ښه چمتووالي په موخه لس ورځې تمریناتي کمپ ترسره کړي.

د لوبډلمشر راشدخان په ګډون لا هم شاوخوا ۷ افغان لوبغاړي په آی پي ایل سیالیو کې د ګډون له امله لا له لوبډلې سره نه دي یوځای شوي، خو کرکټ بورډ وايي چې ډېر ژر به ټول لوبغاړي یوځای شي.

بل لورته لوبډلمشر راشدخان بیا تر څلورو کلونو وروسته افغانستان ته په خپل سفر کې ویلي، په دې شل اوریز نړیوال جام کې به یې د لوبډلې له وړتیا ښودنې هېوادوال ډېر خوښ وي.

ټاکل شوې چې د شل اوریزو سیالیو نړیوال جام د راتلونکي جون میاشتې په ۲یمه نېټه د امریکا متحده ایالاتو او کاناډا ترمنځ پیل شي او افغانستان به خپله لومړۍ لوبه د همدې میاشتې په ۴مه نېټه له یوګاندا سره ترسره کوي.

د ویلو ده چې د دې نړیوال جام تر رسمي لوبو وړاندې به افغانستان له عمان او سکاټلنډ سره د لا ښه چمتووالي په موخه دوه تمریناتي سیالۍ هم ترسره کړي.

یو شمېر پاکستاني رسنۍ وايي، په ډیورنډ کرښه د طالب ځواکونو او پاکستاني عسکرو ترمنځ له څو ورځنیو نښتو وروسته، دواړو لوریو پرون په اوربند موافقه کړې ده.

دې رسنیو لیکلي، دا هوکړه پرون په ډیورنډ کرښه د خرلاچي په سیمه کې د یوې جرګې په پایله کې شوې چې د دواړو خواوو چارواکو هم په کې برخه درلوده.

جرګې د هر ډول سوداګرۍ او ترافیکو لپاره د خرلاچي دروازې د پرانیستو وړاندیز هم کړی او ترڅنګ یې، د سه‌شنبې په ورځ د یوې بلې جرګې په رابللو هوکړه کړې ده.

د تېرې اوونۍ له وروستیو راهیسې تر شنبې ورځې د پکتیا په ځاځي اریوب، ډنډپټان او ځاځي میدان ولسوالیو کې چې په ډیورنډ کرښه پرتې دي، له پاکستاني عسکرو سره د طالبانو د ځواکونو د نښتې راپورونه ورکړل شوي دي.

په دې نښتو کې دواړو لوریو ته د مرګ‌ژوبلې راپورونه هم خپاره شوي، خو رسماً نه د طالبانو او نه هم د پاکستان حکومت په دې اړه غبرګون ښودلی دی.

د طالبانو د ټرانسپورټ او هوايي چلند وزارت د هواپېژندنې ادارې نن یکشنبه هم د افغانستان په ۱۶ ولایتونو کې د اورښتونو او سېلابونو اټکل کړی دی.

دغې ادارې پرون په یوه اطلاعیه کې ویلي په بدخشان، بغلان، تخار، پنجشېر، نورستان، کونړ، کاپیسا، پروان، بامیان، فاریاب، جوزجان، سمنګان، غور، بادغیس، هرات او فراه کې نن د اورښتونو، تالندې برښنا او سېلابونو بهېدلو اټکل شوی دی.

په بېلابېلو ساحو کې د اورښتونو اندازه له ۱۵ تر ۳۰ ملي مترو پورې اټکل شوې ده.

دا په داسې حال کې ده چې له تېرې جمعې د سختو سېلابونو له کبله په غور کې ۵۰ او په فاریاب کې ۱۸ کسان مړه شوي دي.

د غويي یا ثور پر ۲۱مه په بغلان کې د سېلابونو له کبله تر ۳۰۰ زیات کسان مړه او د خلکو ملکیتونه سخت زیانمن شوي وو.

د ایران د بشري حقونو سازمان وايي، د یوه افغان وګړي په ګډون څلور بندیان د ایران د شېراز په مرکزي زندان کې د اعدام لپاره یوې انفرادي خونې ته لېږدول شوي دي.

دغه بنسټ پرون شنبه خبر ورکړی چې دغه څلور کسان د مخدره موادو د کاروبار یا هم د عمدي قتل په تور اعدام ته چمتو کړای شوي دي.

افغان وګړی د مخدره موادو په تور نیول شوی چې ممکن ډېر ژر له درېیو نورو بندیانو سره یوځای د اعدام حکم ورباندې تطبیق شي.

د ایران د بشري حقونو سازمان وايي، په ۲۰۲۳م کال کې د ۲۰۲۲م کال پر تله د مخدره موادو په تور د اعدامونو شمېر ۸۴ فیصده زیات شوی دی.

په ۲۰۲۳م کال کې په دې تور د افغان وګړو په ګډون لږ تر لږه ۴۷۱ کسان په ایران کې اعدام شوي، خو په ۲۰۲۲م کال کې یې شمېر ۲۵۶ و.

په ایران کې د محاکمو پر جریان د بشري حقونو ملاتړو ډلو انتقاد کړی، چې په وینا یې شفافیت په کې کم دی.