د طالبانو د کورنیو چارو سرپرست وزیر سراج الدین حقاني وایي، حکومت یې اوس امریکا خپل دښمن نه ګڼي او له دې هېواد او د نړۍ له نورو هېوادونو سره د ښو اړیکو غوښتونکی دی.

هغه دا څرګندونې د امریکایي سي ان ان ټلویزیون د خبریالې کریستینا امانپور د یوې پوښتنې په ځواب کې وکړې او زیاته یې کړه، غواړي دا خبره واضح کړي چې دوی په تېرو شلو کلونو کې د جګړې په یوه دفاعي وضعیت کې وو او کله یې چې په دوحه کې له امریکا سره موافقه وکړه نو پرېکړه یې وکړه چې نور به په دې اړه خبرې خبرې نه کوي.

حقاني زیاته کړه، دوی غواړي چې په راتلونکې کې د نړیوالو اصولو او مقرراتو له مخې له امریکا او نړیوالې ټولنې سره ښه اړيکي ولري.

حقاني دغه راز وویل، سره له دې چې امریکایان خپل دښمن نه ګڼي خو افغانان د امریکایانو اعمالو ته په پام د دوې د نیتونو په اړه ملاحظات لري.

سراج الدین حقاني تراوسه د امریکا په تور لېست کې شامل دی.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي، په افغانستان او پاکستان کې د پولیو یا ګوزڼ ویروس د وحشي ډول مثبتې پېښې زیاتې شوي دي.

د دې سازمان بیړنۍ کمیټې د پولیو ویروس په اړه له خپلې ۴۱مه ناستې وروسته پرون پنجشنبې یوه اعلامیه خپره کړې چې په کې راغلي، " په ۲۰۲۴ کال کې د پولیو ویروس د وحشي ډول مثبتې پېښې څلور برابره په افغانستان او دولس برابره په پاکستان کې زیاتې شوي دي".

د اعلامیې له مخې، په تیر۲۰۲۴ کال کې په ټوله نړۍ کې د پولیو وحشي ډول ټولټال ۹۹ مثبتې پېښې ثبت شوي چې درې يې په افغانستان او ۳۶ يې په پاکستان کې وې.

په اعلامیه کې تیرکال د افغانستان جنوبي ولایتونه او د پاکستان خیبرپښتونخوا، سند او بلوچستان ایالتونو هغه سیمې یاد شوي چې د پولیو ویروس له جدي ګواښ سره مخ وې.

د روغتیا نړیوال سازمان په افغانستان کې د پولیو لپاره د کور په کور واکسین د کمپاین پر نشتون هم انديښنه ښودل ده.

د دې سازمان په ټکو، د افغانستان او پاکستان ترمنځ د افغان کډوالو تګ راتګ د پولیو ویرووس د خپریدو یو عمده لامل دی.

د طالبانو حکومت د روغتیا نړیول سازمان نویو شمیرو ته غبرګون ښودلی نه دی.

پولیو یا ګوزڼ هغه ویروسي ناروغي ده چې له پنځو کلونو کم عمره ماشومان پرې اخته کېږي.

دا وېروس د انسان رګونو ته له ننوتو وروسته په څو ساعتونو کې په بشپړه توګه د ماشوم فلج کېدو لامل کېدای شي.

د پولیو ویروس د ماشومانو د فلج سربیره د مرګ سبب هم کیږي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، د طالبانو حکومت په جوزجان، زابل او پروان ولایتونو کې د ژوندیو موجوداتو د انځورونو پر خپرولو بندیز لګولی دی.

د دې مرکز د اعلامیې له مخې، د طالبانو د حکومت د امربالعمروف او نهی النمکر وزارت په دغو دریو ولایتونو کې له رسنیو غوښتي چې د ژوندیو موجوداتو انځورونو دې نور نه خپروي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په اعلامیه کې وړاندې راغلي، دوی پر رسنیو د محدودیتونو زیاتیدو ته انديښمن دي.

د طالبانو حکومت له دې وړاندې په یو شمیر ولایتونو کې رسنیو ته امر کړی و چې د ژوندیو موجوداتو انځورونه دې نه خپروي.

د رسنیو د ملاتړ سازمانونه وايي، د طالبانو دا محدودیتونه دقیقو اطلاعاتو ته د خبریالانو او عام خلکو لاسرسی محدودي.

د طالبانو حکومت وايي، نن جمعه په بادغیس او نیمروز ولایتونو کې درې کسان اعداموي.

د طالبانو د سترې محکمې ویاند عبدالرحیم راشد پرون پنجشنبې پر خپلې ایکس پاڼې لیکلي و، "نن جمعه دوه تنه په بادغیس او یو بل تن په نمیروز کې اعدامیږي".

د طالبانو سترې محکمې د دغو دریو کسان د هویت په اړه جزیات خپاره کړي نه دي.

طالبان دا اعدامونه په داسې حال کې کوي چې ملګرو ملتونو او د بشري حقونو بېلابېلو ادارو له طالبانو غوښتي چې په عام محضر کې دغه ډول سزاوې و دروي، خو طالبانو بیا د دې کار ننګه کړې ده.

واک ته د طالبانو له بیا رسېدو وروسته په فراه، غزني، لغمان، پکتیا او څو نورو ولایتونو کې د اعدام علني حکمونه عملي شوي چې پراخ نړیوال غبرګونونه یې پارولي دي.

نړیوال سازمانونه دا ندیښنه هم څرګندوي چې محکوم شوي کسان مدافع وکیل ته لاسرسی نه لري او په قضیو کې يې د بشپړ عدالت ډاډ نشته.

پر اعدام سربیره نژدې هره ورځ د طالبانو محکمې خلکو ته تعزیري علني سزاوې هم ورکوي.

د طالبانو حکومت او یوې مخالفې ډلې یې د امریکا د استازو جرګې هغې لایحې ته غبرګون ښودلی چې هدف یې د طالبانو حکومت ته د امریکا د مرستو د ورتګ مخنیوی دی.

د براین مست په مشرۍ د استازو جرګې بهرنیو اړیکو کمیټې پرون داسې لایحه تصویب کړه چې ډاډ ترلاسه کړي افغانستان ته د امریکا د مرستو پیسې د طالبانو لاس ته ورنه شي.

د دغې کمیټې یوشمېر غړو د چهارشنبې په ورځ وویل، تراوسه د امریکا لسګونه میلیونه ډالر " له شفافیت او حساب ورکونې پرته" د طالبانو تر واک لاندې یوه بانک ته تللي دي.

د ملي‌ مقاومت جبهې په نوم د طالبانو مخالفې ډلې د امریکا د استازو جرګې د دغې لایحې هرکلی او ملاتړ کړی دی.

د طالبانو د حکومت د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري‌ بیا دغه لایحه سیاسي او پر دوی د فشار یوه وسیله بللې ده.

هغه نن د افغانستان کورنیو رسنیو ته ویلي چې حکومت یې د امریکا له مرستو ګټه نه ده پورته کړې او د مرستو په چارو کې یې لاسوهنه هم نه ده کړې.

خو د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو کمیټې بیا د سیګار راپور ته اشاره کړې چې په کې راغلي، د طالبانو له بیاواکمنۍ وروسته د امریکا له مرستو یوازې څه باندې لس میلیونه ډالره د مالیې په نوم د طالبانو حکومت ته ورغلي دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت " یوناما" وایي، د طالبانو د حکومت د امر بالمعروف او نهی عن المنکر قانون تطبیق به د دغه هېواد اقتصادي او بشري وضعیت لا پیچلی کړي.

یوناما نن پنجنشنبه ( د حمل ۲۱مه) د دغه قانون د پلي کېدو او اغیزو په اړه خپل ځانګړي شپږ میاشتنې راپور کې ویلي چې یاد قانون د ملګرو ملتونو، موسسو، صندقونو او دغه راز عامو افغانانو وړتیاوې او ازادۍ اغیزمنې کړې دي.

د راپور له مخې په روغتیایي او تعلیمي سکتور، سوداګرۍ او دغه راز د نجونو او ښځو پر سفرونو او د جامو اغوستلو پر بڼه هم یاد قانون محدودیتونه زیات کړي دي.

د طالبانو حکومت د ۲۰۲۴ کال په اګست کې د امرباالمعروف او نهی عن المنکر قانون اعلان او رسمي جریده کې خپور کړ.

یوناما موندلې چې طالبانو د نورو قوانینو پرتله د دغه قانون پلې کېدو ته جدي هڅې کړي او په ۲۸ ولایتونو کې یې شاوخوا ۳۳۰۰ محتسبین ورته ګمارلي چې پراخ واکونه هم ورکړل شوي دي.

یوناما یو ځل بیا د طالبانو له حکومته غوښتي چې دغه قانون لغو کړي.

خو طالبان بیا یاد قانون اړین او هدف یې د ټولنې اصلاح بولي.

په نیمروز کې د طالبانو ځایي سرچینې وایي چې سبا جمعه به پر یوه کس د اعدام حکم عملي شي.

د نیمرز ولایت له مطبوعاتي دفتره نن پنجشنبه خبریالانو ته په استول شوې خبرپاڼه کې په اعدام محکوم شوی کس یو " قاتل" بلل شوی او ویل شوي چې په ورزشي ستډیوم کې به پرې د خبرپاڼې په ټکو د " قصاص" حکم عملي شي.

د دغه کس د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي.

ملګرو ملتونو او د بشري حقونو بېلابېلو ادارو له طالبانو غوښتي چې په عام محضر کې دغه ډول سزاوې و دروي، خو طالبانو بیا د دې کار ننګه کړې.

واک ته د طالبانو له بیا رسېدو وروسته په فراه، غزني، لغمان، پکتیا او څو نورو ولایتونو کې د اعدام علني حکمونه عملي شوي چې پراخ نړیوال غبرګونونه یې پارولي دي.

نړیوال سازمانونه دا ندیښنه هم څرګندوي چې محکوم شوي کسان مدافع وکیل ته لاسرسی نه لري او په قضیو کې يې د بشپړ عدالت ډاډ نشته.

پر اعدام سربیره نژدې هره ورځ د طالبانو محکمې خلکو ته تعزیري علني سزاوې هم ورکوي چې دې ترڅ کې نن پنجشنبه فرا کې درې کسانو باندې دغه سزا عملي شوې.

د هند د کرکټ په غوره لیګ آی پي ایل کې راشدخان تر څو کمزورو لوبو وروسته بېګا وتوانېد دوه وېکټې واخلي او خپل ټیم بریا ته ورسوي.

آی پي ایل په خپله فیسبوک پاڼه د راشدخان یو عکس خپور کړی او ویلي یې دي چې: «خان له خپلې جادو سره بېرته راستون شو»

ګجرات ټایټنز لوبډله چې راشدخان پکې لوبیږي وتوانېده د راجستان رویالز په وړاندې ۲۱۷ منډې وکړي. په وړاندې یې راجستان لوبډلې یواځې ۱۵۹ منډې وکړای شوې. راشدخان په دې لوبه کې په ۴ اورونو کې دوه وېکټې واخیستې.

خان تر دې په مخکینیو څلورو لوبو کې یواځې یوه وېکټه اخیستې وه او خپل مینه وال یې څه ناڅه مایوسه کړي وو.

د امریکا د استازیو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې یوه قانوني لایحه په دې هدف تصویب کړه چې دا ډاډمنه شي د امریکا پیسې نور د طالبانو لاس ته نه لویږي.

د دې کمېټې غړو ټینګار وکړ چې د امریکا سلګونه میلیونه ډالره له اړین شفافیت او حساب ورکونې پرته د افغانستان بانک ته تللي چې د طالبانو په کنټرول کې دی.

د کمېټې مشر براین مسټ وویل هېڅ باور نه لري چې طالبانو دې پيسې مرستندویو بشري موسسو ته ورکړي وي.

د دې لایحې وړاندې کوونکي استازي ټیم برچټ ادعا وکړه چې یواځې سږ کال ۲۰۰ میلیونه ډالره افغانستان ته لیږل شوي.

امریکا خپلې نړیوالې بشري مرستې د ارزونې په هدف ځنډولي خو لا معلومه نه ده چې له افغانستان سره لا هم د اوونۍ ۴۰ میلیونه ډالره مرسته کوي که څنګه.

د طالبانو حکومت بیا مخکې ویلي وو چې بشري مرستې د ملګرو ملتونو له لارې مرستندویو موسسو ته د پروګرامونو د پلي کولو لپاره ورکول کېږي او دوی پکې لاسوهنه نه کوي.

په کابل کې د ترکیې سفارت وايي، د افغانستان د همغږۍ ډله به نن او سبا په استانبول کې ناسته ولري.

دې سفارت نن د (اپریل۹مه) پر خپلې ایکس پاڼې د دې ناستې د پیل خبر ورکړی او ویلي دي، "په ناسته کې د افغانستان په اړه د نړیوالو ټولنې د لومړیتوبونو، پلانونو او د مرسته کوونکو د فعالیتونو په اړه خبرې اتري کیږي".

وړمه ورځ د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت په یو بیان کې ویلي و، تمه لري د استانبول په ناسته کې د افغانانو لپاره بشري مرستې راټولې کړي.

دا ناسته په داسې حال کې ده، چې د رویترز خبري اژانس د راپور له مخې، د ټرمپ ادارې افغانستان د هغوو هېوادونو په لیست کې شامل کړی نه دی چې د امریکا بشري مرستې ورسره له سره پیلږي.

د ټرمپ حکومت له افغانانو سره بشري مرستې بندي کړي او ویلي دي، له دې مرستو طالبان ګټه اخلي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ یوځل بیا ویلي، د بګرام هوايي اډه د چین په لاس کې ده.

ټرمپ پرون سه شنبې ګانګرس کې د جمهوري غوښتونکو ملي کمیټې ته په وینا کې ویلي، که چیرته له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل د هغې د واک پرمهال ترسره شوی وای، هغه به د بګرام هوايي اډه د امریکا په کنټرول کې ساتلې وه.

ټرمپ په خپلو څرګندونو کې د بګرام هوايي اډه د نړۍ یوه له لویو هوايي اډه وبلله.

" ما افغانستان پرېښوده، زه هغه څوک وم چې له افغانستانه وتل مې ممکن کړل، خو د بګرام هوايي اډه مې د افغانستان لپاره نه، بلکې د دې لپاره ساتله چې د چین له هغې سیمې سره چې اتومي وسلې په کې تولیدیږي یو ساعت فاصله لري، دا به ښه نه وه چې دا اډه زموږ په واک کې وای؟ اوس پوهیږم چې چین هغه ترلاسه کړې ده".

له دې مخکې هم د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د بګرام هوايي اډې په ساتلو تاکید کړی و او ویلي و چې دا اډه اوس د چین په لاس کې ده.

خو د طالبانو حکومت په ځلو د ټرمپ دا ادعا رد کړې او ویلي دي، د بګرام هوايي اډه د بهرنیو په لاس کې نه ده .

په افغانستان کې د امریکايي او ناټو ځواکونو په تیر شل کلن حضور کې د بګرام هوايي اډه د دې ځواکونو له اصلي اډو یوه وه