افغانستان
افغاني سرې میاشتې ټولنې غزني کې پر زرو کورنیو ته مرستې وېشلي
په غزني کې افغاني سرې میاشتې ټولنې پرون سې شنبه (د سلواغې۱۲مه) پر زرو کورنیو یوه اندازه مرستې وېشلي دي.
په سوېل لوېدیځ زون کې د افغاني سرې میاشتې ټولنې مشر مولوي الیاس خېل ناصري، ازادي راډیو ته وویل، دغو مرستو کې خوراکي او غیر خوراکي توکي شامل دي.
نوموړی وايي، د دغه مرستې یوه برخه یې په غزني مرکز او پاتې نورې یې په اندړو ولسوالۍ کې پر بې وزلو، غریبو او بې ځایه شویو کورنیو وېشل کېږي.
که څه هم چې په اوسني وخت کې د طالبانو پر حکومت او ځايي چارواکو یې نیوکې کیږي چې هغوی د نړیوالو خیریه موسسو د مرستو د وېش پر وخت له شفافیت څخه کار نه اخلي او ډېری مرستې خپلو کسانو ته ور وېشي، خو ښاغلی ناصري یې په اړه وايي، د دغه مرستې لپاره ټولې مستحقې او اړمنې کورنۍ په نظر کې نیول شوي دي.
ناصري زیاتوي: "نن موږ د اندړو ولسوالۍ ۴۰۰ کورنیو ته د مرستو د وېش لړۍ پیل کړه، په دې کې شپږ بوجۍ اوړه، درې کارټنه خوراکي مواد، دوه بړستنې او یوه بکسه ده چې په هغې کې بېلابېل مواد دي او د مرکز لپاره بیا شپږ سوه کسانو ته مرستې ورکوو، په دې کې څلور بوجۍ اوړه، دوه کارتنه خوراتي توکي، دوه بړستنې او یو بکس شامل دی، دا لړۍ مو پیل کړې او په ټول افغانستان کې به دوام لري."
دغه مرستې په سعودي عربستان کې د ملک سلیمان خیریه بنسټ لورې افغاني سرې میاشتې ټولنې ته ورکول شوې دي.
بل لور ته بیا هغه کسان چې دغه مرستې یې ترلاسه کړې، زیات خوشحاله دي او وايي، ډیری نورې موسسې هم خپلو مرستو ته دوام ورکړي، تر څو دلته خلک له عذابه خلاص شي.
دغه مرستې په داسې حال کې ترسره کېږي چې یوې خوا ته په اوسني وخت کې د نړیوالو خیریه ټولنو له لوري په افغانستان کې له بې وزلو سره د مرستو د وېش لړۍ تېزه شوې ده، خو له بلې خوا بیا یادې خیریه ټولنې دلته د لوږې له لاسه د سخت ناورین ویره څرګندوي.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
اوچا: د طالبانو لاسوهنې د بشري مرستو د رسولو چاره له ننګونو سره مخامخ کړې
د ملګروملتونو د مرستو د همغږۍ دفتر یا اوچا وايي، د طالبانو لاسوهنې په افغانستان کې د بشري مرستو د رسولو چاره ورځ تر بلې له ننګونو سره مخامخ کوي.
دې ادارې د جرمني خبري اژانس ته ویلي دي چې، د روان کال په سپټمبر کې د بشري مرستو رسوونکو ادارو د هغو ۱۷۳ مواردو راپور ورکړی، چې د مرستو د رسولو پر وړاندې یې خنډ جوړ کړی دی او پهدې کې د اوچا په وینا د بشري فعالیتونو په چارو کې لاسوهنې، د مرستندویو ادارو پر تګ راتګ، کارکوونکو یا موادو محدودیتونه او د کارکوونکو پر وړاندې د تشدد موارد شامل دي.
د ملګروملتونو دا اړونده اداره زیاتوي، د مرسته رسوونکو شریکانو په چارو کې لاسوهنې تر ډېره په اداري او دفتري برخو کې دي.
اوچا وايي چې، د دې خنډونو په نتیجه کې مؤسسو د ۸۳پروژو چارې په موقتي ډول ځنډولي، د عملیات ځای یې بدل کړی او یا یې خپل فعالیتونه محدود کړي دي.
د طالبانو حکومت د اوچا د دې څرګندونو په اړه تر اوسه څه نهدي ویلي، خو لهدې مخکې یې له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د بشري مرستو چاره دې نه سیاسي کوي.
کرکټ؛ نن افغانستان او بنګلهدېش د درې يو ورځنيو سياليو لومړۍ لوبه کوي
ټاکل شوې چې د افغانستان او بنګلهدېش د کرکټ ملي لوبډلې نن چهارشنبې د درې یو ورځنیو سیالیو لومړۍ لوبه ترسره کړي.
د افغانستان په کوربهتوب دغه سیالي به د کابل پر وخت د غرمې په دوه نیمو بجو د متحده عربي اماراتو په شارجه کې پیل شي.
په پام کې ده چې دواړه لوبډلې به دوهمه او درېیمه یو ورځنۍ سیالي د روانې نومبر میاشتې په نهمه، او یوولسمه ترسره کړي.
د افغانستان او بنګلهدېش ټیمونه پهداسې حال کې له یو بل سره یو ورځنۍ سیالۍ کوي، چې پهدې وروستیو کې د افغانستان الف یا ابدالیانو ټیم د اسیا د ایمرجنګ لوبډلو اتلولي وګټله او تر هغه مخکې د افغانستان ملي لوبډلې د جنوبي افریقا پیاوړي ټیم ته د یو ورځنیو سیالیو په لړۍ کې ماتې ورکړه.
نن او سبا د افغانستان د يوشمېر سينديزو حوزو د اوبو د سطحې د لوړېدو اټکل شوی
له اټکلونو سره سم نن چهارشنبې او سبا پنجشنبې د افغانستان په یوشمېر سیندیزو حوزو کې د اوبو د سحطې د لوړېدو او ځینو ځایونو کې د سېلابونو د راوتو خطر شته.
د طالبانو د حکومت د اوبو او انرژۍ وزارت د هواپېژندنې ادارې د وړاندوینې لهمخې پرون سهشنبه په یوه بیان کې هریرود، مرغاب او امو هغه سیندیزې حوزې یادې کړې، چې د نسبتاً سختو بارانونو په نتیجه کې د سېلونو د راوتلو احتمال پهکې زیات دی.
دغه وزارت د دې سیندیزو حوزو د سیمو او له اوسېدونکو غوښتي چې، د سېلونو خطرونو ته پام وکړي او هم د سېل د راوتلو په صورت کې شاوخوا نورو خلکو ته هم خبر ورکړي.
د بیان لهمخې په سرپل، فاریاب، بادغیس، بدخشان، هرات او ځینو نورو سیمو کې د سېلونو د راوتلو احتمال شته.
سږ کال په افغانستان کې د سېلونو له کبله سلګونو کسانو ته مرګژوبله او همداراز مالي تاوانونه اوښتي دي.
کرن ډيکر: افغان خبريالان خلکو ته اطلاعات برابروي او مشران حساب ورکولو ته اړباسي
د افغانستان لپاره د امریکا د متحدایالتونو شارژدافیره کرن ډیکر وایي، افغان خبریالان په نړۍ کې د افغانستان وګړو ته اطلاعات برابروي او مشران حساب ورکولو ته اړباسي.
مېرمن ډیکر دغه څرګندونې پرون سهشنبې پر خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې په یوه بیان کې کړې دي.
دغهراز نوموړې ويلي، معلوماتو ته د لاسرسي حق په نړیواله کچه یو منل شوی بشري حق دی او د ژوند په ټولو برخو کې د اګاهانه تصمیم نیونې لپاره اړین ګڼل کېږي.
د نوموړې په خبره خبریالان او د رسنیو کارکونکي باید خوندي وي او له غچ اخیستنې او ډار څخه پرته باید وکولای شې خپلو فعالیتونو ته دوام ورکړي.
د نومبر دوهمه په نړۍ کې د خبریالانو پر وړاندې له جرمونو د معافیت د پای ته رسولو د نړیوالې ورځې په توګه ولمانځل شوه.
د افغانستان لپاره د امریکا سفارت لهدې مخکې د تېرې یکشنبې په ورځ ویلي و چې، افغان خبریالان د حقیقت د لټون په لار کې ګواښل کېږي، له تاوتریخوالي او زور زیاتي سره مخامخ کېږي.
افغانستان د نړۍ یو له هغو هېوادونو بلل کېږي چې، پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته پهکې خبریالان له ډېر بد حالت سره مخامخ دي.
د خبریالانو د خوندیتوب کمېټې (CPJ) په تازه شاخص کې ویل شوي، په تېره یوه لسیزه کې په افغانستان کې ۱۸ خبریالان وژل شوي، چې د اکثرو عاملان یې نه په نښه شوي او نه هم د قانون منګولو ته سپارل شوي دي.
طالبانو په پکتيکا او تخار ولايتونو کې څلور کسان په عام محضر کې په دُرو وهلي
د طالبانو ستره محکمه په پکتیکا او تخار ولایتونو کې ولایتونو پر څلورو کسانو د تعزیري سزا د عملي کېدو خبر ورکوي.
سترې محکمې پرون سهشنبې په یوه بیان کې وویل چې، د پکتیکا ولایت په خوشامند ولسوالۍ کې د ابتدایه محکمې د پرېکړې لهمخې دوه کسان، چې پر لواطت تورن وو، هر یو په عام محضر کې په ۳۹ دُرو ووهل شول.
تورنو کسانو ته همدارنګه د یو کال او اتو میاشتو بند سزاوې هم ورکړل شوې دي.
تر دې مخکې پرون سهشنبې د تخار ولایت په فرخار ولسوالۍ کې په عام محضر کې پر یوې ښځې او یوه سړي د نامشروع اړیکو په تور په عام محضر کې د ۳۹ دُرو سزاوې عملي شوې وې.
ورته تعزیري سزاګانې پهدې وروستیو کې د افغانستان په یوشمېر نورو ولایتونو کې هم تطبیق شوې دي.
په افغانستان کې د ملګروملتونو مرستندوی ماموریت یا یوناما په خپل وروستي راپور کې چې تېره پنجشنبې خپور شو ویلي، طالبانو د جولای له لومړۍ نېټې څخه د سپټمبر تر پایه پر ۹۵ نارینه، ۱۵ ښځو او یوې نجلۍ ۱۱۱ بدني مجازات تطبیق کړي.
ملګروملتونو او د بشري حقونو ډلو له طالبانو غوښتي چې، دغه ډول سزاګانې دې چې انساني کرامت ته سپکاوی بلل کېږي، ودروي.
حشمت الله شهیدي: د بنګله دېش پر وړاندې سیالۍ مونږ ته یو ښه چلینج دی
د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې لوبډلمشر حشمتالله شهیدي له بنګلهدېش سره د درې یو ورځنیو سیالیو تر پیل یوه ورځ وړاندې په یوه رسنیز کنفرانس کې ویلي چې بنګلهدېش په یو ورځنیو سیالیو کې یوه متوازنه لوبډله ده او دا سیالۍ ورته یو ښه چلینج دی.
دغه کنفرانس چې د سې شنبې په ورځ د نومبر په ۵مه نېټه د عربي متحده اماراتو د شارجې په ښار ترسره شو، شهيدي په وروستیو کلونو کې د افغان ملي لوبډلې لاسته راړونې وستایلې او ډاډ یې څرګند کړ چې لوبډله به یې لا ځلېږي او خپل مینهوال به خوښ ساتي.
نوموړي د بنګلهدېش پر وړاندې درې یو ورځنۍ سیالۍ چې د چهارشنبې په ورځ د نومبر په ۶مه نېټه به د شارجې په لوبغالي کې پیل شي، مهمې وبللې او د خپلې لوبډلې د پوره چمتوالي ډاډ یې ورکړ.
هغه وویل: " بالکل له تېرو دوو کلونو راهیسې زمونږ لوبډلې ډېرې لاسته راړونې لرلي دي، تر مخکې ډېر ښه شوي یو، وجه یې د ټیم یووالی دی او هلکان هم ډېره خواري کوي. لکه څنګه چې تاسې وویل، زمونږ د ایمرجېنګ ځوانانو هم ښه لوبه وکړه، بالکل هغه زمونږ لپاره هم یو ښه ډاډ دی او مونږ به هم هڅو وکړو چې په راتلونکو سیالیو او ټورنمنټونو کې کامیابۍ ترلاسه کړو."
افغان لوبډلمشر وویل، له تېرو لسو ورځو راهیسې په شارجه کې دي او د بنګلهدېش پر وړاندې سیالیو ته یې پوره چمتووالی نیولی دی، هغه دغه راز په ټینګار سره وویل چې د هېڅ لوبلړۍ لپاره په ځانګړو مسایلو سوچ نه کوي، بلکې هڅه یې دا ده چې له هر حالت سره د اړتیا مطابق چلند وکړي.
شهیدي د ملي لوبډلې د دوو لوبغاړو ابرهیم ځدراڼ او مجیبالرحمن د نشتون په تړاو وویل: "د مجیب په هکله چې زه راتلم له ډاکتر او سلېکشن سره وغږېدم، هغه د تداوۍ لپاره کرکټ بورډم ممبي ته لېږلی دی، کرکټ بورډ لګیا دی چې هغه زر تر زره روغ شي، ځکه د ټیم ضرورت دی. همداغسې ابراهیم چې د نیوزیلنډ پر وړاندې له ټېسټ لوبې په تمریناتي کمپ کې یې پښه قات شوه او بیا کرکټ بورډ انګلینډ ته ولېږه د تداوي لپاره، هغه هلته عملیات وکړ او هیلهمند یې چې تر چمپینز ټراپۍ مخکې ښه شي."
د ویلو ده چې افغانستان او بنګلهدېش به د افغان کرکټ بورډ په کوربهتوب د نومبر په ۶مه، ۹مه او ۱۱مه نېټه درې یو ورځنۍ سیالۍ ترسره کړي.
د طالبانو مشر د سرپرستې کابینې ټول غړي کندهار ته ورغوښتي
راپورونو وايي چې د طالبانو لوی مشر ملاهبتالله آخندزاده د سرپرستې کابینې ټول غړي کندهار ته ورغوښتي دي څو په ټول افغانستان کې د شرعي قوانینو د تطبیق په اړه خبرې ورسره وکړي.
د طالبانو په حکومت کې باوري سرچینو چې نه غواړي نومونه یې واخیستل شي، ازادي راډیو ته وویل چې د امربالمعروف او نهی عن المنکر د نوي قانون د تطبیق لپاره د جدي اقداماتو په اړه خبرې د دې غونډې د اجنډا مهمه برخه وه، او د طالبانو لوی مشر په ټول هېواد کې د دې قانون د تطبیق لپاره جدي سپارښتنې وکړې.
سرچینې زیاتوي چې د سرپرست حکومت وزیران د روانې اوونۍ په پیل کې کندهار ته ورسېدل.
د طالبانو حکومت په دې وروستیو کې د امربالمعروف نوی قانون خپور کړ چې په ځانګړي ډول پر ښځو سخت محدودوونکي تګلارې عملي کوي.
له دې سره په یوه وخت کې په دې وروستیو کې د طالبانو محکمو د هېواد په بېلابېلو سیمو کې د بېلابېلو سرغړونو په نوم لسګونه کسانو ته تعزیري سزاګانې ورکړې دي.
د بشري حقونو کورنیو او نړیوالو ډلو پر دې اقداماتو جدي اندېښنې ښودلي.
د کاناډا استازی: د عدالت نړيواله محکمه کې د افغان ښځو د حقونو د دعوې په اړه مو طالبانو ته خبر ورکړی
د افغانستان لپاره د کاناډا ځانګړی استازی وايي، د ده هېواد، جرمني، هالنډ او اسټرالیا د طالبانو حکومت ته رسما خبر ورکړی چې غواړي د بشري حقونو، په تېره د ښځو د حقونو اړوند بحثونه راپورته او په پایله کې یې د عدالت په نړیواله محکمه ICJ کې د هغوی پروړاندې دعوه وکړي.
د کاناډا ځانګړي استازي دیوید سپرول پرون له ګلوب اینډ مېل سره په مرکه کې وویل، طالبانو تر اوسه دوی ته ځواب نهدی ورکړی.
سپرول وايي، د دوی اقدام ته لاهم څو پړاونه پاتې دي، خو دی زیاتوي چې که د ښځو په برخه کې د طالبانو پالیسۍ بدلې نهشي نو دوی به دا مسئله ICJ ته راجع کړي.
دې څلورو هېوادونو په خپله طرح کې د هغه نړیوال کنوانسیون یادونه کړې چې د ښځو پر وړاندې د هر راز تبعیض لهمنځه وړل غواړي.
دوی طالبانو ته شپږ میاشتې مهلت ورکړی چې خپلې پالیسۍ بدلې کړي، خو د دې طرحې له اعلان څخه یوه میاشت تېره شوې ده، پهداسې حال کې چې په افغانستان کې پهدې برخه کې هيڅ راز بدلون نه لیدل کېږي.
پر افغان وګړو د ډزو د پېښې په اړه د طالبانو څېړنه؛ د ايران حکومت پرې غبرګون ښودلی
د ایران د بهرنیوچارو وزارت له افغانستان سره په سرحد کې د ایراني پولهساتو په ډزو د یوشمېر افغان کډوالو د وژنې او ټپي کېدو په اړه د طالبانو د حکومت د څېړنو پر پایلو ناخوښي څرګنده کړې ده.
د ایران د بهرنیوچارو وزارت ویاند اسماعیل بقايي پرون یوې خبري غونډې ته وویل، ایران د طالبانو د ځانګړي تحقیقاتي ټیم د راپور له لیدو وروسته حیران شوی دی.
بقايي وايي، ایران لهدې کبله ناراضه دی چې ولې د طالبانو حکومت د ایران په کلګان-سراوان سرحدونو کې د هغې پېښې په اړه چې نهده شوې بېبنسټه راپورونه جدي ګڼلي.
د طالبانو حکومت څلور ورځې مخکې اعلان وکړ چې، د څېړنو ډلې یې خپل تحقیقات بشپړ کړي دي، خو دې ډلې د پېښې د مرګژوبلې ارقام يې نهدي ښودلي.
يوشمېر پخواني افغان پيلوټان د امريکا د پيلوټۍ د اسنادو ترلاسه کولو هڅې کوي
د پخواني افغان هوايي ځواک پیلوټان په امریکا کې د پیلوټۍ د اسنادو د ترلاسه کولو په هڅه کې دي.
ویرتیکل مجله چې د پیلوټانو اړوند خبرونه خپروي، دوشنبه ناوخته راپور ورکړی چې په تکزاس کې دغو اتلسو افغان پیلوټانو د فدرال هوايي چلند د سند لپاره یو لړ روزنیزې دورې هم ترسره کړې دي.
د راپور په اساس دا هغه پیلوټان وو چې د طالبانو په وړاندې په جګړه کې یې MH-6 محاربوي، بلک هاک یا Mi-17 ترانسپورتي هیليکوپترې چلولې.
دا پیلوټان که څه هم هر یو له ۳۰۰ تر ۱۲۰۰ ساعتونو د پرواز تجربې لري، خو په امریکا کې د هوایي چلند سکتور ته د داخلېدو لپاره باید ازموینه ورکړي او سند ترلاسه کړي.
د پخواني افغان هوايي ځواک نږدې ټول پيلوټان د ۲۰۲۱ کال په اګست کې له افغانستان ووتل.
د دوی ګڼشمېر امریکا کې مېشت دي.
د کابل په سقوط سره یوشمېر پخوانيو پیلوټانو ځینې هیليکوپترې چې امریکا وايي د دوی ملکیت وې او د افغان هوايي ځواک په اختیار کې وې، ازبکستان ته یوړې او لا هم هلته پاتې دي.