په روسیه کې نن د پارلماني انتخاباتو وروستۍ یا درېیمه ورځ ده.

دا انتخابات په داسې حال کې کېږي چې په هغو کې د پراخو بې‌نظمیو د تورونو ترڅنګ د اپوزېسیون د بندي سیاستوال الکسي ناوالنۍ غورځنګ ځیني همکاران ځپل شوي دي.

اټکل کېږي چې پارلماني انتخابات به د کرملېن له ملاتړه برخه‌من واکمن ګوند (متحده روسیه) وګټي، خو دا ګوند چې د ولسمشر ولادیمیر پوتین ملاتړ کوي، له دې خطر سره مخامخ دی چې ممکن په پارلمان کې لوړ اکثریت له لاسه ورکړي.

تر انتخاباتو مخکې نظرپوښتنو ښوولې چې د دغه ګوند شهرت په ۱۰۰ کې ۳۰ لږ شوی دی.

دا ګوند اوس د روسیې د دوما جرګې چې ۴۵۰ څوکۍ لري، په څلورو کې درې برخې په کنټرول کې لري.

د اوکراین ولسمشر ولودمیر زلنسکي وایي، د ډونالد ټرمپ له زوم جارد کوشنر او نورو امریکایي چارواکو سره یې، له جګړې وروسته د اوکراین د بیارغونې د پلان پر مهمو ټکو هوکړه وکړه.

رویټرز لیکلي چې زلنسکي پرون چهارشنبه ( د لیندۍ ۱۹مه) په انلاین بڼه پر کوشنر سربیره د امریکا د خزانې له وزیر سکاټ بیسنټ او نورو چارواکو سره پر " یوه اقتصادي سند" خبرې کړې دي.

له جګړې وروسته د اوکراین بیارغونه او دغه هېواد ته امنیتي ضمانتونه نن سبا د اوکراین په اړه د جوړېدونکو بحثونو اصلي ټکي دي.

د اوکراین اوسنۍ جګړه په اروپا کې تر دویمې نړیوالې جګړې وروسته تر ټولو خونړی جنګ بلل کیږي.

دا جګړه د ۲۰۲۲ کال د فبرورۍ په ۲۴مه د روسیې په یرغل سره پېل شوه.

د لبنان د بهرنیو چارو وزیر یوسف رجي ایران ته د سفر په موخه د خپل ایراني سیال عباس عراقچي بلنه رد کړې، خو ویلې یې دي، دا د خبرواترو د رد په معنا نه ده.

د لبنان د بهرنیو چارو وزارت د چهارشنبې په ورځ ( د لیندۍ ۱۹) یوه خبرپاڼه کې ویلي، رجي دا مهال ایران ته د سفر بلنه نه ده منلې او برعکس یې وړاندیز کړی چې یوه دریم او بې پلوه هېواد کې به خبرې وکړي.

عباس عراقچي تیره اونۍ خپل لبناني سیال ته د تهران د سفر بلنه ولیږله او له هغه یې وغوښتل چې د دوه اړخیزو اړیکو او د سیمه ییزو تحولاتو د ارزونې په پار دا سفر وکړي.

د ایران او لبنان اړیکې په دې وروستیو میاشتو کې د حزب الله پر سر او دا چې دغه ډله دې بې وسلې کړای شي، کړکېچنې شوې دي.

حزب الله یوه سیاسي او پوځی ډله ده چې د لبنان پر جنوب کنټرول لري او د لبنان پارلمان کې غړي هم لري.

امریکا دا یوه ترهګره ډله بولي، خو اروپایي ټولنې یې یوازې پوځي څانګه تورلست کې شامله کړې ده.

د امریکا متحد ایالتونو له تایلنډ او کمبودیا څخه وغوښتل چې په خپلو کې سمدستي له دښمنۍ لاس واخلي.

د تایلند او کمبودیا ترمنځ له درې ورځو راهیسې په سرحد کې نښتې روانې دي. تر اوسه لږ تر لږه لس تنه وژل شوي او په سلګونو زره کسان مجبوره شوې دي چې د جګړو له ویرې له خپلو سیمو ووځي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د سې شنبې په ورځ وویل چې دغو دواړو ملتونو په اکتوبر کې د ولسمشر ټرمپ په منځګړیتوب روغه جوړه وکړه او باید هغه تړون ته ژمن پاتې شي.

ډونالډ ټرمپ ویلي دي چې دی به د تایلنډ او کمبودیا له مشرانو سره په ټیلفون هم خبرې وکړي چې له جګړې لاس واخلي.

کمبودیا او تایلند یو بل تورنوي چې جګړه یې پیل کړې ده، دواړو لوریو پر یوه بل د توپونو ډزې کړي او هوایي بریدونه یې کړې دي.

جنوبي کوریا او جاپان نن وروسته تر دې اعتراض وکړ چې د چین او روسیې پوځي الوتکو په ګډه د دغو دوو هیوادو شاوخوا الوتنې وکړې.

جنوبي کوریا د روسیې او چین استازیو ته خپل اعتراض اعلان کړ او جاپان ویلي دي چې خپلې جدي اندیښنې یې د خپل ملي امنیت په تړاو له دغو هیوادو سره شریکې کړې دي.

د توکیو په باور، دوو ( تو- پنځه نوي) روسیي الوتکو چې د اټومي وسلو د لیږد توان لري د سې شنبې په ورځ له دوو چینایي ( ایچ- شپږ) الوتکو سره د جاپان شاوخوا الوتنې وکړې.

دا الوتنې وروسته تر دې ترسره شوې دي چې د جاپان صدراعظم سانای تاکایچي د تایوان په برخه کې د چین له دریځ سره مخالفت څرګند کړ.

د راپورونو له مخې د روسیي او چین الوتکې د جاپان او جنوبي کوریا د هوایي حریم له قلمرو څخه بهر تیرې شوې دي.

د ملګرو ملتو د بشري حقونو ستر کمشنر وایي د ده دفتر د پاتیدو لپاره هڅې کوي، ځکه چې د نړیوالو مرستندویانو مرستې کمې شوې دي.

ولکر ترک د چهارشنبې په ورځ وویل چې مرستې په داسې وخت کې کمې شوې دي چې له شخړو څخه په اغیزمنو سیمو کې له بشري حقونو څخه سرغړونې په زیاتیدو دي.

ښاغلي ترک زیاته کړه چې هیوادونو ته د ملګرو ملتو د ځانګړیو راپور ورکوونکو سفرونه کم شوې دي او په کولمبیا، کانګو، میانمار، تونس او یوشمیر نورو هیوادونو کې چې اړتیاوې به زیاتیدو دي، بنیادي هلې ځلې باید ودرول شي.

دیوالي جشن نن د ملګرو ملتونو د تعلیمي، علمي او کلتوري سازمان (یونیسکو) د نړیوالو میراثونو په لیست کې شامل شو.

د هند په پلازمینه نوي ډيلي کې د یونسکو غونډه پرون پرانیستل شوه چې تر سبا پورې دوام کوي. په دې غونډه کې د اته اویا هیوادونو په لسګونه فرهنګي میراثونه ارزول کیږي چې ځیني یې د یونسکو د فرهنګي میراث برخه شي.

د هند صدراعظم نریندرا مودي د یونسکو د اعلامیې هرکلی وکړ او ویې ویل چې دیوالي د هندي کلتور او ارزښتونو مربوط ده.

مودي په ټولنیزو رسنیو کې په یوه بیان کې وویل چې دیوالي د هندي تمدن روح دی او د یونسکو دا پریکړه به د دې جشن نړیوال شهرت لاپسې زیات کړي.

دیوالي د هندوانو له مهمو جشنونو څخه دی چې په هند او نوره نړۍ کې یې هندیان لمانځي.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي وایي، که چېرې متحده ایالات او نور شریکان یې په خوندي او ډاډمنه توګه د انتخاباتو لپاره د امنیت زمینه برابره کړي چمتودی چې په خپل جګړه ځپلي هیواد کې انتخابات ترسره کړي.

سپینې ماڼۍ د اوکراین له حکومت څخه د ټاکنو غوښتنه کړې او د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ پرون سې شنبې د ډسمبر په ۹مه له پولیټیکو خپرونې سره په یوه مرکه کې بیا ټینګاروکړچې "اوس یې وخت دی". د ازادي راډیو د خبر د مرکزي څانګې د راپورله مخې په اوکراین چې د روسیې له خوا جګړه روانه ده، د انتخاباتو د ترسره کیدو غوښتنه داسې مهال کیږي چې د دې هیواد اساسي قانون د جګړې پر مهال ټاکنو ته اجازه نه ورکوي.

زیلینسکي وویل چې دی به پارلمان وهڅوي چې داسې قانون جوړ کړي چې د فوق‌ العاده وضعیت پر مهال ټاکنو ته اجازه ورکړي.

د راپورله مخې که چیرې له روسیې سره په اوکراین کې د نږدې څلور کلنې جګړې د پای ته رسولو لپاره اوربند وشي او د ټاکنو د پروسې د ترسره کیدو ډاډ ترلاسه شي، نو کیدای شي په دې هیواد کې له ۶۰ څخه تر ۹۰ ورځو پورې انتخابات ترسره شي.

د ایران د مشهور فلم جوړونکي جعفر پناهي "دا یوازې یو تصادف و" په نوم فلم د ګولډن ګلوب د فلمونو د فیستیوال څلورو کتګوریو ته نومول شوی. نوموړي له دې مخکې سږکال د کن (Palme d'Or) په ګډون دوه نورې جایزې هم ګټلې دي.

په پام کې ده چې د ګولډن ګلوب د فلمونو ۸۳ فیستیوال په راتلونکي ۲۰۲۶ م کال کې جوړشي. د نوموړي فلم، د ترټولو ښه ډرام فلمونو، ترټولو ښه بهرني فلم او د ترټولو ښې ډایرکټرۍ او سناریو برخو ته نومول شوی دی. دغه فلم چې له رسمي اجازې پرته په ایران کې جوړشوی، پکې په دې هیواد کې پر بشري حقونو او سیاسي وضعیت سخت انتقادونه شوي دي.

تیره اونۍ د تهران محکمې ښاغلي پناهي ته په غیابي توګه د یوه کال بند سزا ورکړه او هم یې د دوو کلونو لپاره له هیواده پر وتلو بندیز ولګاوه.

ښاغلی پناهي چې په امریکا او اروپا کې د خپل فلم د نندارې په خاطر اوس له هیواده بهردی، مدافع وکیل یې ویلي چې د اوسکار د فلمونو د فیستیوال له مراسمو وروسته به نوموړی بیرته ایران ته ستون شي.

د اوکراين ولسمشر ولاديمير زيلينسکي وایي، کييف "هيڅ اخلاقي مسولیت" نه لري چې خاورې روسيې ته ورکړي، په داسې حال کې چې واشنګټن د جوړجاړي په لټه کې دی.

هغه پرون دوشنبې د ډسمبر په ۸ په یوه انلاین غونډه کې د یوې پوښتنې په ځواب کې چې ایا کییف روسیې ته د خاورې پرورکولو غورکوي، وویل: "موږ د اوکراين د قانون، زموږ د اساسي قانون، يا د نړيوال قانون له مخې دا حق نه لرو او نه هم اخلاقي مسولیت لرو چې دا کاروکړو."

زيلينسکي زیاته کړه،" بې له شکه روسيه ټينګار کوي چې موږ دې خاوره ور تسليم کړو. موږ هېڅکله هم نه غواړو چې کوم څه له لاسه ورکړو او موږ د همدې لپاره جګړه کوو."

د امريکا د سولې د پلان په اړه د نظر ورکولو پر مهال زيلينسکي وويل چې دغه پلان ۲۰ مادو ته راکم کړای شوی او هغه مادې ترې لیرې شوي چې د ده په خپره د اوکراين ضد وې.

د اوکراین ولسمشردغه څرګندونې په لندن کې د بریتانیا او جرمني له صدراعظمانو او د فرانسې له ولسمشرسره له خبرو وروسته وکړې.

سر له سبا د ډسمبر لسمې په اسټرالیا کې له ۱۶ کلونو کم عمره هلکانو او نجونو ته د ټیک ټاک او فیسبوک په څېر د ټولنیزو شبکو کارول بندیږي.

د اسټرالیا صدراعظم وزیر انتوني البانیز په یوه ویډیو پیغام کې وویل چې دا قانون د "نه ختمیدونکي انلاین سکرول/ښکته پورته ګرځېدو" او د انلاین نړۍ فشارونو څخه د ځوانانو د ساتنې لپاره وړاندې شوی.

د نوي قانون له مخې، د ټولنیزو رسنیو پلیټ فارمونه به اړ وي چې د ۱۶ کلونو څخه کم عمر لرونکي کاروونکي وپیژني او لرې یې کړي که نه له درنو جریمو سره مخ کېږي.

د اسټرالیا صدراعظم له ځوانانو وغوښتل چې د ښوونځي د دوبي رخصتیو په جریان کې په خپلو تلیفونونو کې لږ وخت او د کورنۍ، ملګرو او شخصي فعالیتونو سره ډیر وخت تیر کړي.

هغه ځوانانو ته په خطاب ویلي "یو نوی سپورت پیل کړئ، یو نوی ساز زده کړئ، یا هغه کتاب ولولئ چې تاسو له څه مودې همداسې بند ایښی دی."