د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وايي، که افغانستان کې سلو کسانو ژوند کولای، اووه څلوېښت به یې د بقا لپاره بشري مرستو ته اړ وو.

دغې ادارې نن پر خپله ایکس شبکه لیکلي، خو په افغانستان کې سل کسان نه، بلکې ۴۳ ملیونه وګړي ژوند کوي چې څه باندې یو پر درېیمه برخه یې له لوږې مخامخ دي.

د خوړو نړیوال پروګرام یوه ویاند تېره اوونۍ ازادي راډیو ته ویلي وو، دغه اداره د بودیجې د کمښت له کبله په جون میاشت کې یوازې پنځه لکه کسانو ته چې بېړنیو مرستو ته اړ وي، د مرستې رسولو جوګه ده.

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر د یکشنبې د راپور له مخې په افغانستان کې د ۲۳.۷ ملیونه اړو کسانو له ډلې ډېری یې ښځې او ماشومان دي.

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ اداره یا اوچا وايي، د تېرې میلادي میاشتې د سېلابونو له کبله په افغانستان کې شاوخوا ۱۰زره جریبه کرنیزه ځمکه زیانمنه شوې ده.

د اوچا ریلییف ویب خپرونې پرون دوشنبه په یوه راپور کې ویلي، د تېرې میاشتې اورښتونه او سېلابونه په تېرو ۴۰ کلونو کې له درېیو سختو هغو څخه دي چې ډېر مالي او ځاني زیانونه یې اړولي دي.

د خپرونې په لیکنه، دغه زیانمنې شوې ځمکې د افغانستان په ختیځ او جنوب ختیځو سیمو کې دي.

په وروستیو کې د افغانستان ګڼ ولایتونه د سختو اورښتونو او سېلابونو شاهدان وو چې د کرنیزو ځمکو د زیانمنولو تر څنګ یې په سلګونو کورونه څه ناڅه یا هم بشپړ ویجاړ کړي او ګڼ څاروي هم مړه کړي دي.

د افغانستان ځینو داخلي رسنیو نن راپور ورکړی چې په فاریاب ولایت کې د یوه فلاینکوچ ډوله موټر د چپه کېدو په پېښه کې لږ تر لږه یو تن مړ او ۱۳ نور ټپیان شوي دي.

د خبر له مخې دغه موټر د فاریاب د مرکز میمنې ښار او المار ولسوالۍ ترمنځ روان و چې نسکور شو.

د دې پېښې علت د موټرچوونکي بې احتیاطي ښوول شوې ده.

د ترافیکي اصولو نه رعایت، د چلوونکو بې احتیاطي او د سړکونو خرابوالي د ډېرو ترافيکي پېښو اصلي علت ګڼل کېږي.

د اسراییل د ټانکونو یوې لوا نن د غزې تړانګه پر هغه برخه ولکه ټینګه کړه چې رفح ښار ته نږدې پروت دی.

رفح ښار له مصر سره یوه سرحدي دروازه لري.

که څه هم د حماس له چارواکو سره د اوربند پر سر خبرې حساس پړاو ته رسېدلي، د غزې تړانګې په جنوبي ښار کې بیا هم پوځي عملیات پرمخ بېول کېږي.

د اسراییل پوځ وايي دغه لوا نن سهار وختي رفح ښار ته ننوتله.

د پوځ په وینا، دوی د بشري مرستو رسېدو او هغو کسانو لپاره چې کولی شي مصر ته واوړي، د دې مهمې سرحدي دروازې "عملیاتي کنټرول" په لاس کې واخیست.

تر دې مخکې د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټېرېش د غزې پر جنوبي ښار رفح پوځي عملیات د نه زغملو وړ یو کار بللی و.

د چین په جنوب کې نن سې شنبه په یوه روغتون کې د حملې په نتیجه کې لږ تر لږه لسو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته.

د رسنیو په راپورونو کې د حملې د څرنګوالي په باب نور وضاحت نه دی ورکړل شوی.

پېښه د چین په جنوب کې د ینان ولایت په ژین­شیونګ سیمه کې شوې ده.

د چین دولتي خبري اژانس سینهوا لیکلي چې دغه حمله د سیمې په یوه روغتون کې پر ځايي وخت د ماسپښین یوه بجه او ۲۰ دقیقې وشوه چې په نتیجه کې یې تر لسو زیاتو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته.

د چین چارواکو د دې پېښې په باب د څېړنو د پیل خبر ورکړی دی.

په چین کې ډله‌ییز تاوتریخوالی لږ کېږي، ځکه د دغه هېواد وګړي د وسلو له ساتلو منع شوي، خو په وروستیو کلونو کې د چړو په مرسته د حملو شمېر زیات شوی دی.

د چین ولسمشر شي جینپینګ د خپل اروپایي سفر په ترڅ کې نن سه شنبه د بالکان حوزې یوه هېواد سربیا ته روان شوی دی.

د رویټرز په وینا٬ د هغه سفر له یوې سمبولیکې نېټې سره برابر شوی هغه دا چې نن د مې ۷مه په بلګراد کې د چین پر سفارت د امریکا د جیټ الوتکو د بمبارۍ ۲۵مه کلیزه ده.

په ۱۹۹۹ کال کې پر کوسوو د ناټو د هوایي برید په ترڅ کې د امریکا جېټ الوتکو په بلګراد کې د چین پر سفارت پنځه بمونه وغورځول چې له کبله یې اور ولګېد او درې چینایي اتباع په کې ووژل شول.

امریکا هغه مهال د خپلې بمبارۍ په اړه بخښنه وغوښته او د چین پر سفارت یې برید یوه تېروتنه وبلله.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټېرېش وایي، د غزې پر جنوبي ښار رفح باندې پوځي عملیات د نه زغملو وړ یو کار دی.

ګوټېرېش څو ساعته وړاندې په یوه ویډیویي پیغام کې چې د ملګرو ملتونو رسنیو خپور کړی٬ په غزه کې اوربند حیاتي بللی دی.

هغه وایي: "په رفح کې ځمکنۍ جګړه به د نه زغملو وړ یو کار وي، ځکه چې ورانونکي بشري عواقب لري او د سیمې پر بې ثباتۍ هم اغېز کوي."

نوموړی دغه څرګندونې داسې مهال کوي چې د اسوشېټېډپرېس خبري اژانس د راپور له مخې اسراییلو پرون ناوخته پر رفح هوایي بریدونه پیل کړل.

اسراییل د غزې جنوبي ښار رفح د حماس ډلې چې امریکا او اروپایي ټولنه یې ترهګر بولي وروستی مورچل ګڼي، خو امریکا، ملګري ملتونه او نور اړخونه دغلته له جګړې سره موافق نه دي.

ملګري ملتونه وایي، د غزې له جګړې بې ځایه شویو شاوخوا یو میلیون کسانو په رفح کې پناه اخیستې ده.

په کابل کې د روسیې سفیر دمیتري ژیرنوف د طالبانو د رییس الوزرا سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر ته په یوه نړیواله ناسته کې د ګډون بلنه ورکړې ده.

باختر اژانس چې د طالبانو په واک کې دی پرون ناوخته لیکلي چې کبیر ته دغه بلنه د هغه او د روسیې د سفیر د لیدو کتو په پای کې سپارل شوې ده.

روسیې د طالبانو د کابینې له دغه چارواکي غوښتي چې د تاتارستان په کازان کې یوې جوړېدونکې نړیوالې غونډه کې ګډون وکړي.

که څه هم د دغې غونډې اجندا او کره نېټه نه ده یاده شوې، خو کازان د همدې اوونۍ د پنجشنبې په ورځ او بیا د راتلونکې جون میاشتې په نهمه نېټه د سیاسي علومو او نړیوالو اړیکو په اړه د نړیوالو غونډو کوربه دی.

د تېر کال د سپټمبر په وروستیو کې کازان د مسکو فارمټ غونډې کوربه و چې هغه مهال د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سرپرست امیر خان متقي ګډون په کې کړی و.

د طالبانو د حکومت د مالیې وزارت خبر ورکړی چې تېر کال یې ۱۹۷زره ټنه قاچاقي او ممنوعه مواد کشف او ضبط کړي دي.

د دغه وزارت ویاند احمد ولي حقمل په یوه بیان کې ویلي چې د ګمرکاتو ریاست له‌خوا هغه طبي او کرنیز مواد، یوناني دوا، خوراکي توکي او مخدره مواد ضبط شوي چې له ګاونډيو هېوادونو په ناقانونه توګه راقاچاق شوي وو.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د ملي سټنډرډ ادارې هم تېره اوونۍ ویلي وو چې د بې کیفیته تېلو شل ټانکره یې بېرته ایران ته مسترد کړي.

د افغانستان او ترکمنستان د سوداګرۍ خونو او تاجرانو پرون لس تړونونه او دوه هوکړه‌لیکونه لاسلیک کړي.

د دې تړونونو د لاسلیک لپاره په هرات کې یوه غونډه نیول شوې وه.

د طالبانو د سوداګرۍ وزارت لیکلي چې لاسلیک شوي تړونونه د ساختماني موادو له هغې ډلې ګول سیخ، تعمریاتي رنګ، مرمر ډبرو او خوراکي موادو په برخه کې دي.

په بیان کې د افغان او ترکمن سوداګرو او صنعتکارانو په حواله راغلي چې د افغانستان او ترکمنستان تر منځ د تجارتي اړیکو د پراختیا لپاره ښه فرصت برابر شوی او دواړه خواوې باید ترې اعظمي ګټه پورته کړي.