د ناروې د کډوالو شورا وايي، افغانستان د روان اقتصادي بحران له کبله له ګڼو ستونزو، بې‌کارۍ او د اقلیمي بدلون له جدي افتونو سره مخامخ دی.

دې ټولنې پرون پر خپله وېب‌پاڼه په یوه راپور کې ویلي دي چې، افغانستان د اقلیمي بدلون پر وړاندې د ترټولو زیان‌ګالو هېوادونو له ډلې دی.

په راپور کې په ځانګړي ډول یادونه شوې چې د بادغیس ولایت وضعیت ډېر خراب دی.

په بادغیس او د هېواد په نورو ولایتونو کې پراخې ځمکې د اقلیمي بدلونونو په نتیجه کې شاړې شوي او په نتیجه کې یې خلک د بقا لپاره نورو سیمو ته کډه شوي دي.

د ناروې د کډوالو شورا وايي، په‌‌‌داسې حال کې چې د اقلیمي بدلون بحران په پراخېدو دی، افغانستان د دې ستونزې د حل لپاره لازم چمتووالی نه‌لري.

له‌‌‌‌دې مخکې د یک‌شنبې په ورځ د ماشومانو د خوندیتوب ادارې سېف دِ چیلدرن وویل چې، د ۲۰۲۴ کال په لومړیو میاشتو کې په افغانستان کې د سختو اقلیمي شرایطو له کبله تر ۳۸ زرو ډېر خلک چې نیمايي یې ماشومان دي، له خپلو مېنو بې‌ځایه شوي او نورو سیمو ته تللي دي.

د پاکستان امنیتي چارواکي وايي، په خیبرپښتونخو ایالت کې د وسله‌والو په یوه برید کې اته پوځیان وژل شوي دي او د پولیسو اووه افسران تښتول شوي دي.

د استخباراتو یوه چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط فرانس‌پرس خبري آژانس ته ویلي دي چې، په تیرا کې د پوځ او وسله‌‌‌والو ترمنځ په نښته کې اته سرتيري او نهه وسله‌وال ووژل شول.

د دې برید پړه د پاکستاني طالبانو ډلې TTP منلې ده.

د پولیسو یوه چارواکي هم په‌‌‌دې شرط چې نوم یې افشا نه‌‌شي فرانس پرس ته ویلي دي چې، په خیبرپښتونخوا کې د تلاشۍ له یوې پوستې څخه د پولیسو اووه افسران د وسله‌والو له‌‌‌خوا تښتول شوي دي.

دې چارواکي همداراز ویلي چې، د دې پولیسو وسلې هم د وسله‌‌والو لاس ته لوېدلې دي.

فرانس‌پرس د دې پېښې ځای نه‌‌دی ښودلی، خو ویلي یې دي چې د محمد ضیاالدین په نوم د پولیسو یوه افسر هم دا پېښنه تایید کړې ده.

په‌‌‌دې وروستیو کې په پاکستان کې د ټي‌ټي‌پي په حملو کې زیاتوالی راغلی.

دې ډلې د اکتوبر په ۲۵مه د پولیسو لس افسران ووژل.

په اوکراین کې نن د یوه ماشوم په ګډون اووه کسان د روسیې د بې‌‌‌پیلوټه الوتکو په برید کې ووژل شول.

چارواکو نن وویل چې، دا برید د اوکراین په شمال ختیځ کې د روسیې پولې ته نژدې د سومي سیمې په هلوخییف Hlukhiv ښار کې وشو.

د سومي پوځي ادارې پر ټلېګرام شبکې په یوه بیان کې ویلي دي چې، په‌‌‌دې برید کې چې د لیلیې پر یوه ودانۍ وشو، دولس نور کسان هم ټپیان شوي دي.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي هم په یوه بیان کې د دې برید په اړه خبرې کړي او ویلي یې دي چې، هېواد یې د روسیې له زیاتېدونکو حملو سره مخامخ دی.

د نړۍ اووه سترو صنعتي هېوادونو د غزې په تړانګه او لبنان کې د یوه هر اړخیز اوربند غوښتنه کړې.

د نړۍ دې سترو اقتصادي قدرتونو پرون په برازیل کې د خپلې سرمشریزې په پای کې د یوې ګډې اعلامیې په خپرولو سره د هغې طرحې په اساس چې متحدایالتونو وړاندې کړې، د اسراییلي برمته‌و د خوشې کېدو په بدل کې په غزه کې د دایمي اوربند لپاره غږ کړی.

دوی همداراز په لبنان کې یې د داسې یوه اوربند غوښتنه کړې چې په نتیجه کې یې د اسراییلو د سرحد په دواړو غاړو کې خلک په خوندي ډول خپلو مېنو ته ستانه شي.

حزب‌الله چې ایران یې ملاتړ کوي، هم پوځي او هم سیاسي څانګې لري او د لبنان د جنوب سیمې یې په ولکه کې دي.

متحدایالات دا ډله یو تروریستي سازمان بولي، خو اروپايي ټولنې یې یوازې پوځي څانګه په تور لېست کې شامله کړې ده.

د ایران د بشري حقونو فعال حسین رونقي د تهران په مرکز کې تر یوې احتجاجي غونډې وروسته د څو ساعتونو لپاره توقیف شو.

د دې قضیې په اړه د هغه د کورنۍ غړو پرون، دوشنبه خبر ورکړ.

د رونقي ورور حسن په ټلېګرام کې لیکلي چې حسین رونقي د مازدیګر په ۵ بجو د ولي عصر په څلورلارې کې د یوشمېر وسله‌‌‌والو افسرانو له‌‌‌‌خوا په زوره نیول شوی او د شپې په ۹ بجو د خپل کور مخې ته خوشې شوی.

رونقي په ټلېګرام کې د خپلې احتجاجي ناستې خبر خپور کړی وو او ویلي یې وو چې دا کار د خبریال او فعال کیانوش سنجري د درنښت لپاره کوي.

کیانوش سنجري د نومبر په دیارلسمه په تهران کې له یوې ودانۍ څخه ځان لاندې واچاوه او ساه یې ورکړه.

سنجري تر دې پېښې مخکې نیول شوی او ترې پوښتنې ګروېږنې شوې وې.

لبنان او حزب‌الله له اسرايیلو سره د اوربند په هدف د امریکا له وړاندیز سره د ځینو ټکو په استثنی موافقه وکړه.

په همدې حال کې یوه لوړ پوړي لبناني چارواکي تېره شپه رویټرز خبري اژانس سره په خبرو کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره دا تر ټولو جدي هڅې بللې دي.

د لبنان د پارلمان د مشر نبي بري سلاکار علي حسن‌ خليل وويل، لبنان په بيروت کې د امريکا سفير ته د امريکا د وړانديز په اړه خپل ليکلی ځواب وړاندې کړى او د سپينې ماڼۍ استازى اماس هوخشتاین هم د خبرو د دوام لپاره بیروت ته تللى دى.

اسراییلو تر اوسه په‌دې اړه څه نه‌دي ویلي.

حزب‌‌‌الله ډ‌له د امریکا متحدایالاتو له‌‌‌خوا د یوه تروریستي سازمان په توګه پېژندل کېږي او اروپايي اتحادیې بیا یوازې د دې ډلې پوځي څانګه په تور لېست کې شامله کړې.

د حزب‌‌‌الله سیاسي څانګه د لبنان په پارلمان کې استازي لري.

دا خبر په‌داسې حال کې مخې ته راځي چې حزب‌الله پرون د تل‌‌‌ابیب پر لور د ډرون څو بریدونه کړي دي.

د طالبانو یوې مخالفې وسله‌والې ډلې "ازادۍ جبهې" ویلي چې، په کابل کې يې پر طالب ځواکونو په برید سره دوه تنه وژلي او دوه نور یې ټپیان کړي.

دې جبهې پر خپله ایکس‌‌پاڼه د یوې ویډیو په خپرولو سره ویلي، دوشنبه ماښام یې د کابل ښار شپږمې امنیتي حوزې اړوند د چهاردهي په چهارقلعه واټ کې د طالبانو په پوځي موټر او چک‌پاینټ بمي برید کړی.

د طالبانو حکومت امنیتي چارواکو لا د دې چاودنې او ور اوښتې مرګ‌ژوبلې په تړاو څه نه‌‌دي ویلي.

ازادي جبهه د مقاومت جبهې تر څنګ د طالبانو له لویو عمده مخالفو وسله‌‌‌والو ډلو بلل کېږي چې عمدتاً په کابل او ځینو نورو ښارونو کې پر طالب ځواکونو د بریدونو مسوولیت په غاړه اخلي.

د جرمني په پلازمېنه برلین کې د افغانستان سفیر او په بُن کې جنرال کونسل له دندو لاس اخیستی دی.

په برلین کې افغان سفیر یما یاري په یوه بیان کې ویلي، په جرمني کې د افغانستان د اسلامي جمهوریت د سفیر په توګه له دندې لاس اخلي او د اصولو له‌‌‌مخې اداري چارې په رسمي ډول خپلو همکارانو ته سپاري.

په بُن کې د افغانستان جنرال کونسل سید لطف‌‌‌الله سادات هم ویلي چې، د کوربه هېواد په غوښتنه او په کونسلي فعالیتونو کې د ځنډ او خنډ د مخنیوي لپاره یې دا پرېکړه کړې ده.

په جرمني کې یوه پخواني افغان ډیپلومات، چې لا هم له افغان ډیپلوماتانو سره راشه‌درشه لري، د نوم د نه ښودلو په شرط تېره شپه ازادی راډیو ته وویل، په برلین او بن کې له دواړو افغان ډیپلومانو څخه د جرمني د باندنیو چارو وزارت د استعفا غوښتنه کړې وه.

وروسته له‌‌‌دې چې طالبانو د افغانستان د څه باندې لسو ډیپلوماتیکو استازولیو چارې بې‌اعتباره اعلان کړې، په څو هېوادونو کې د افغانستان استازولۍ د کوربه هېوادونو د غوښتنې پر اساس بندې شوي دي.

د اروپایي اتحادیې شورا اعلان وکړ چې، پر ایران نور بندیزونه لګوي ځکه چې دا هېواد پر اوکراین د روسیې له لوري د پیل شوې جګړې پوځي ملاتړ کوي.

په‌‌‌‌دې اقداماتو کې له اروپايي اتحادیې څخه ایران ته د هغو پُرزو پر صادراتو بندیز شامل دی، چې د توغندیو او بې‌‌پيلوټه الوتکو په جوړولو کې کارول کېږي.

د اروپايي اتحادیې په نویو بندیزونو کې د ایران د اسلامي جمهوریت د بېړۍ چلونې کرښې (IRISL) او د هغې د مدیر محمدرضا خیاباني په ګډون یو تن او څلور ادارې شاملې دي.

هغوی روسیې ته د وسلو او بې‌‌پيلوټه الوتکو په وړلو تورن دي.

پر دې سربېره د بېړۍ چلونې درې روسي شرکتونه له ایران څخه روسیې ته د جنګي وسایلو د لېږد له امله د بندیزونو په فهرست کې شامل شوي دي.

اروپایي اتحادیې مخکې هم ایران له‌‌‌دې امله غندلی و چې د اوکراین پر ضد په جنګ کې یې روسیې ته بالستیک توغندي او بې‌پيلوټه الوتکې ورکړي وو.

ایران بیا دا تورونه رد کړي دي.

اروپایي اتحادیې دا اقدامات د اروپا د امنیت لپاره مستقیم ګواښ ګڼلی او خبرداری یې ورکړی و چې، که دا ملاتړ دوام ومومي، نو نوي بندیزونه به پرې ولګول شي.

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق (یونېسف) اعلان کړی چې، د روان کال په سپتمبر میاشت کې یې په افغانستان کې له یو میلیون څخه زیات ماشومان د خوارځواکۍ د تشخیص لپاره معاینه کړي دي.

یونېسف ټینګار کړی چې دا معاینې د هغو ماشومانو د پېژندلو لومړنی ګام دی، چې د خوارځواکۍ اړوندو ستونزو له خطر سره مخامخ دي.

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق د وروستي راپور پر بنسټ، سږ کال ۳۴۳زره هغه ماشومان چې له شدیدې خوارځواکۍ سره مخامخ دي، د درملنې لپاره د افغانستان په روغتونونو کې بستر شوي دي.

تر دې مخکې د روغتیا نړیوال سازمان اعلان کړی و چې، په افغانستان کې د خوړو ناامني په یوه پراخېدونکي بحران بدله شوې او دا مهال ۲.۹ میلیونه ماشومان چې عمرونه یې له پنځه کلونو کم دي، د خوارځواکۍ له ستونزې سره مخ دي.

نړیوالې ادارې وایي، د فقر او لوږې د پراختیا له امله د افغان ماشومانو زیات‌شمېر د خوارځواکۍ له خطر سره مخامخ دي.