د سوریې نوي واکمن احمد الشرع چې په ابو محمد الجولاني مشهور دی، پرون یکشنبه ویلي چې ټولې وسلې به د دولت تر کنټرول لاندې راوستل شي.

هغه د ترکیې د بهرنیو چارو له وزیر هاکان فیدان سره په ګډ خبري کنفرانس کې د خبرو پر مهال پر سوریې د لګول شویو د بندیزونو د لیرې کېدو غوښتنه هم وکړه.

الشرع وویل، د پوځ پر نوي جوړښت له دفاعي او پوځي چارواکو سره له سلا مشورو وروسته به وسلوالې ډلې د منحلېدو او په پوځ کې د شاملېدو اعلان وکړي.

هغه ویلي چې په سوریه کې به وسلو ته اجازه نه وي، چې څوک یې د دولت له کنټروله بهر له ځان سره وساتي. د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر ویلي چې پر سوریه دې لګول شوي بندیزونه لیرې کړای شي. هیئت تحریر الشام ډلې چې مشري یې احمد الشرع کوي څه باندې دوې اوونۍ د بشارالاسد رژیم نسکور او پر قدرت ولکه ټینګه کړه.

د برازیل د ملکي دفاع اداره وايي، پرون پر یوه سیاحتي ښار د یوې کوچنۍ الوتکې د نسکورېدو په پېښه کې د الوتکې ټول ۱۰ تنه مسافر او عمله مړه شوې او څه باندې ۱۰ نور کسان پر مځکه ژوبل شوي دي.

د اسوشېټېډ پریس خبري اژانس د خبر له مخې، دغې ادارې پر خپله ایکسپاڼه لیکلي، چې الوتکه لومړی د یوه کور له دودکش، بیا د یوې ودانۍ له دویم پوړ او بالاخره د ګرځنده ټلیفونونو له یوه دکان سره لګېدلې ده.

دغه پېښه د ګرامادو ښار د استوګنې پر ساحه شوې ده. د الوتکې د نسکورېدو علت لا مشخص نه دی. محلي رسنیو راپور ورکړی، چې د الوتکې مسافر د یوې کورنۍ غړي وو، چې د ریوګرانده دوسول ایالت له یوه ښار څخه سایوپایولو ایالت ته روان وو.

د اسرائیل صدراعظم بنیامین نتنیاهو پرون یکشنبه د یمن د حوثي یاغیانو په وړاندې د ځوابي اقدام ګوتڅنډنه وکړه.

دا څرګندونې یې وروسته له هغې وکړې چې دغو یاغیانو پر تل ابیب یو توغندی وویشت.

نتنیاهو خبرداری ورکړ، چې اسرائیل به هغه څه چې ده «د ایران د شرارت د محور» وروستی مټ بللی، په نښه کړي.

حوثي یاغیانو د شنبې په ورځ د اسرائیل یوه تجارتي ساحه په هغه راکټ وویشتله چې دغو یاغیانو بالیتسک توغندی بللی دی. په پېښه کې ۱۶ کسان ټپیان شول او ګڼ کسان اړ شول له خپلو کورونو ووځي.

د بشري حقونو د څار سازمان وايي، فلسطینیان له تیرکال راهیسې په غزه کې اوبو ته لاسرسی نه لري.

د دې ادارې په خبره، فلسطینیان اوبو ته له لاسرسي څخه اسراییلي چارواکو محروم کړي دي.

دغې ادارې د یکشنبې په ورځ د (ډیسمبر۲۲مه) پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر په یوه ویډیو پیغام کې ویلي، د اسراییلو دغه اقدام د بشریت ضد جنایت او نسل وژنه حسابیږي.

وړاندې په پیغام کې راغلي، اسراییلو په قصدي ډول غزې ته غځیدلي د ګازو، برق او اوبو د انتقال نل لیکې او لینونه ویجاړ کړي دي.

د دې سازمان په خبره، د اسراییلو دې اقداماتو په غزه کې ساري ناروغۍ ډیرې کړي چې د زرګونو کسانو ژوند یې اخیستی دی.

په غزه کې یوه رضا کاره وايي:

"موږ هره ورځ داسې ماشومان وینو چې د اوبو د نه موجودیت له کبله مري. هیڅ پاکې اوبه نشته چې میندې ورڅخه خپلو کوچینو ماشومانو ته شیدې جوړې کړي. د هغو ښځو لپاره چې نوي ماشومان يې پیدا شوي دي، هم د څښلو اوبه نشته چې ماشومانو ته شیدې ورکړي".

دې سازمان وړاندې ویلي، نړۍ باید په غزه کې د نسل وژنې مخه ونیسي او په دې سیمه کې دې د ملکیانو د ساتنې لپاره موثر او اغیزناکه اقدامات وکړي.

د کورمې په پاړه چېنار کې پرلتوال د حکومت هغه پریکړه نه مني، چې له مخې يې له عامو خلکو وسلې ټولوي.

دغو پرلتوالو ویلي، وسلې به هغهمهال حکومت ته وسپاري چې دوی ډاډ ترلاسه چې حکومت خلکو ته امن برابرولی شي.

د دغو پرلتوالو په خبره، حکومت له یوې خوا د شعیه او سني مشرانو ترمنځ جرګې جوړولي او له بلې خوا یو اړخیزې پریکړې کوي.

د خیبرپښتونخوا د اپېکس کمیتې په کورمه سیمه کې چې په دې وروستیو کې د شعیه او سني وګړو ترمنځ د وسله والو نښتو شاهده وه، د سولې او ثبات د برقرارۍ په موخه د ډیسمبر په شلمه پریکړه وکړه چې له عامو خلکو به وسلې په ځانګړې توګه درنې وسلې راټولوي.

دغه پریکړه چې په خیبرپښتونخوا کې په یوې غونډه کې شوې په کې ویل شوي، "په سیمه کې دوامداره سوله ترهغې نشي راتلی څو مورچې او وسلې له منځته لاړې نشي" .

خو د سیمې خلکو د ازادي راډیو مشال څانګې سره په خبرو کې ویلي، "موږ وسلې ځکه ساتو چې حکومت مو امنیت نشي نیولی" .

په تیرې نومبر میاشت کې د کورمې په مندوریو او ډډکمر سیمه کې د مسافرو د موټر پر یوه کاروان په برید کې شاوخوا ۴۶ شعیه او څلور سنیان وژل شول.

له دې پېښې وروسته په سیمه کې د شعیه او سنیانو ترمنځ نښته پیل شوه، چې د ۱۲۴ کسان د وژل کیدو او د څه باندې ۲۰۰ نورو په ټپي کیدو پای ته ورسیده.

د ترکیې دفاع وزیر وايي، د سوریې نوي واکمن به کرد وسله وال د دې هېواد د شمال ختیځ له ټولو هغو سیمو وباسي چې ولکه پرې لري.

یاسر ګولیر پرون (د مرغومي ۲مه) د سوریې په سرحد کې دېره ترکي ځواکونو ته د وینا پرمهال وویل، د سوریې نوې مشرتابه او د سوریې ملي پوځ چې انقره یې ملاتړ کوي باید له نورو خلکو سره په ګډه هغه سیمې چې د تروریستانو له خوا نیول شوې دي آزادې کړي.

ښاغلي ګولیر په دې وینا کې چې پرون د دفاع وزارت له خوا خپره شوه، همداراز ټینګار کړی چې ترکیه به لازم اقدامات ترسره کړي تر څو د دې هېواد له خاورې بهر دېره ټول تروریستان له منځه ولاړ شي.

انقره وايي، د سوریې کرد وسله وال د کردستان د کارګرانو د ګوند یا PKK چې ترکیه، امریکا او اروپايي ټولنه یې یوه تروریستي ډلې بولي یوه څانګه ده. دا ډله له څلوېښتو کلونو راهیسې له ترکیې څخه د بېلتون لپاره جګړه کوي.

په هند کې چارواکو د کم عمره نجونو پر ودونو د بندیز په لړ کې شاوخوا ۴۸۰۰ کسان نیولي دي. په دې لړ کې نن (د مرغومي ۲مه) هم ۴۱۶ کسان ونیول شول.

د هند د آسام ایالت لومړي وزیر هیمانتا بیسوا سرما Himanta Biswa Sarma په یوه بیان کې وویل چې د دې ناولې ټولنیزې پدیدې د پای ته رسولو لپاره به د دوی اقدامات دوام وکړي. هغه زیاته کړه چې آسام ایالت به د صغیرو نجونو د مخنیوي لپاره مبارزې ده دوام ورکړي.

د ملګروملتونو د احصاییو له مخې په هند کې اوس مهال شاوخوا ۲۲۰ میلیون صغیرې ناوې ګانې شته خو له دوه زرم کال وروسته په دې هېواد کې د کم عمره نجونو په ودونو کې د پام وړ کموالی راغی.

د آسام لومړي وزیر په دې ایالت کې تر ۲۰۲۶ کاله د کم عمره نجونو د ودونو د پای ته رسولو لپاره کمپاین پیل کړی دی.

د هند سترې محکمې په ۲۰۱۷ کال کې اعلان وکړ چې له کم عمره نجونو سره جنسي اړیکه جنسي تجاوز شمېرل کېږي او د ښځو او نجونو د حقونو فعالانو د دې اعلان تور هرکلی وکړ.

روسیې نن پر اوکراین د څه باندې سلو بې پیلوټه الوتکو برید وکړ خو د اوکراین د پوځي چارواکو په وینا دا حمله مرګ ژوبله نه لري.

د اوکراین هوايي ځواک نن (د ډسمبر ۲۲مه) په یوه بیان کې وویل چې روسیې د ۱۰۳ بې پیلوټه الوتکو په وسیله د خرسون، میکولاییف، چیرني هیف، سومي، زاپوریژیا، خارکییف، پولتاوا، ژیتومیر او پلازمېنې کییف سیمې په نښه کړې خو د اوکراین د هوايي مدافعې ځواکونو له دې ډلې ۵۲ ډرونونه ویشتل.

د بیان له مخې په دې بریدونو کې دفترونو او د استوګنې ودانیو ته زیان اوښتی دی، خو د مرګ ژوبلې په اړه یې تراوسه معلومات نه دي ورکړل شوي.

روسیې په وروستیو څو اونیو کې پر اوکراین حملو ته زور ورکړی او د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي پرون وویل، مسکو په تېره یوه اونۍ کې پر اوکراین د ۵۵۰ رهبري شویو بمونو، نژدې ۵۵۰ ډرونونو او ۲۰ توغندیو په وسیله حملې کړې دي.

د ایران لوی مذهبي مشر آیت الله علي خامنه يي وايي چې په سوریه کې د بشار اسد د رژیم پر وړاندې وسله وال پاڅون د امریکا په مرسته بریالی شوی او د سوریې پر خلکو یې غږ کړی چې د نویو واکمنو پرضد مقاومت وکړي.

خامنه یي نن (د مرغومي ۲مه) په خپلو څرګندونو کې وویل چې خلک په تېره ځوانان باید د هغو پرضد ودرېږي چې په سوریه کې یې ناامني پلان او عملي کړه.

د بشاراسد رژیم د ډسمبر په اتمه وروسته له هغه وپرځېد چې د امریکا له خوا د تروریستي ډلې په توګه د نومول شوې هیات تحریر شام او نورو ډلو وسله وال پلازمېنې دمشق ته ننوتل.

په ۲۰۱۱ کال کې چې د سوریې د رژیم پرضد د اعتراضونو له ځپل کېدو وروسته وسله وال پاڅون پیل شو تهران او مسکو د اسد د حکومت منظم ملاتړ کاوه.

د ترکیې په لویدیځه موګلا سیمه کې نن ۴ کسان هغه مهال مړه شول چې یو امبولانس هیلیکوپټر د یوه روغتون له ودانۍ سره ولګېد.

د ترکیې د روغتیا وزارت وايي، دا هیلیکوپټر چې دوه تنه پیلوټان، یو ډاکټر او یو روغتیاپال پکې وو، د موګلا له روزنیز او تعلیمي روغتون څخه د پورته کېدو پرمهال د روغتون له ودانۍ سره ولګېد.

د موګلا والي خبریالانو ته وویل چې هیلیکوپټر لومړی د روغتون له څلورم پوړ سره ولګېد او بېا پر ځمکه راپرېوت.

په روغتون او د پېښې په ساحه کې چا ته زیان نه دی اوښتی.

د پېښې د عواملو په اړه تحقیقات پیل شوي دي.