د افغانستان برښنا شرکت چارواکي وایي چې په تېر یوه کال کې یې د ګاونډیو هېوادونو د وارداتي برښنا او د برښنا د تولید د کورنیو شرکتونو د برښنا د پېر له درکه ټول پورونه ورکړي دي.

د باختر آژانس چې طالبان یې اداره کوي د راپور له مخې د دې شرکت ویاند حکمت‌الله میوندي نن سې شنبې په کابل کې د حکومت د رسنیو په مرکز کې چې د دې شرکت چارواکو خپلې لاسته راوړنې له رسنیو سره شریک کولې وویل چې ازبکستان ته څه باندې ۱۰۵ میلیون ډالره، تاجکستان ته څه باندې ۷۱ میلیون ډالره، ترکمنستان ته څه باندې ۶۴ میلیون ډالره، ایران ته څه باندې ۴۸ میلیون ډالره او کورنیو شرکتونو ته هم ۳۶نیم میلیون ډالره ورکړل شوي دي.

د افغانستان برښنا شرکت مسوولانو د افغانستان په یو شمېر سیمو کې د برښنا د تولید د ځینو پروژو د یادونې ترڅنګ دا هم وویل چې له یو شمېر پخوانيو زوراکو او سیاسیونو څخه چې د دغه شرکت پوروړي وو، کابو ۱۸۶ میلیونه افغانۍ راټولې کړي او د پاتي پورونو د راټولولو په هدف یوه طرحه جوړه شوې چې د دوی د مشر له کتنې او تایید وروسته به یې په اړه پرېکړه وشي.

دغه شرکت د برښنا د پېر له درکه د ګاونډیو هېوادونو د ټولو پورونو د پرې کولو خبره داسې مهال کوي چې په تېرو وختونو کې ډېر ځلې لیدل شوي چې د افغانستان لوری په خپل وخت د پورونو په پرې کولو کې پاتې راغلی و.

د پاکستان پوځ نن سې شنبې ادعا وکړه چې په پاکستان کې پر چینایي وګړو وروستۍ ځانوژونکې حمله په افغانستان کې پلان شوې او بریدګر یې هم د افغانستان وګړی و.

د مارچ په ۲۶مه د خیبر پښتونخوا ایالت د شانګلې ولسوالۍ په بشام سیمه کې په یوه ځانمرګي برید کې پنځه چینایي انجینران او د هغوی پاکستانی موټر چلوونکی ووژل شول.

د هغه برید مسوولیت تراوسه کومې ډلې نه‌دی اخیستی.

دغو چینایي انجنیرانو په داسوکې د اوبو بند او برښناکوټ پر جوړولو کارکاوه.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمد شریف په اسلام‌آباد کې په یوه خبري کنفرانس کې وویل چې دغه حمله کاملاً په افغانستان کې پلان شوې او هغه موټر چې ور څخه په دغه برید کې کار اخیستل شوی و، هم په هغه هېواد کې چمتو شوی و.

هغه همدارنګه بریدګر هم د افغانستان وګړ وباله او ویې ویل چې د دغه برید په تړاو څلور مشکوک کسان نیول شوي دي.

د طالبانو حکومت د پاکستان د پوځ د دغې ادعا په اړه سمدستي غبرګون نه‌دی ښودلی، خو له دې مخکې یې په پاکستان کې تاوتریخوالی د اسلام‌آباد داخلي مسئله بللې ده.

د طالبانو حکومت دغه راز ویلي چې هیچا ته به اجازه ورنه‌کړي چې د افغانستان له خاورې پر نورو د بریدونو لپاره کار واخلي.

حماس وایي، د مصر او قطر په منځګړیتوب یې په غزه کې د اوربند وړاندیز منلی، خو اسراییل ویلي چې دغه موافقه د دوی اساسي غوښتنې نه پوره کوي او د غزې پر جنوبي ښار رفح به پوځي عملیات مخ ته یوسي.

خو اسراییل دا هم ویلي چې په دې اړه به خبرو ته دوام ورکړي.

حماس چې متحده ایالات او اروپایي ټولنه یې د یوې ترهګرې ډلې په توګه پېژني، په ناڅاپي توګه د اوربند دغه موافقه څو ساعته وروسته له هغې مني چې اسراییل د رفح له ختیځو سیمو شاوخوا سل زره کسانو ته له خپلو کورونو د وتلو امر کړی دی.

هغه اقدام چې پر دې سیمې د اسراییل د پوځي عملیاتو د ژر پیلېدو نښه بلل کېږي.

په عین حال کې د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټېرېش وایي، د غزې پر جنوبي ښار رفح پوځي عملیات د نه زغملو وړ دي.

هغه نن سهار وختي په یوه وېډیویي پیغام کې چې د ملګرو ملتونو رسنیو خپور کړی، په غزه کې اوربند حیاتي بللی دی.

هغه ویلي په سیمه کې پوځي عملیات به ناوړه بشري عواقب ولري او ورسره به سیمه لا بې ثباته شي.

د اسوشېټېډپرېس خبري اژانس د راپور له مخې اسراییل پرون ناوخته پر رفح هوایي بریدونه پیل کړل.

اسراییل د غزې جنوبي ښار رفح د حماس ډلې وروستی مورچل ګڼي، خو امریکا، ملګري ملتونه او نور اړخونه په دې سیمه کې چې د غزې د نفوس شاوخوا ۱،۴ میلیونه وګړو له جګړو پناه وروړې، د اسراییل له پوځي عملیاتو سره موافق نه دي.

د اوکراین د استخباراتو ادارې یا "ایس‌بي‌یو" (SBU) نن وویل چې د روسیې د استخباراتو د اجنټانو یوه شبکه کې نیولې چې د ولسمشر ولودمیر زیلینسکي او د اوکراین د نورو چارواکو د وژنې پلان یې جوړ کړی و.

د اوکراین استخباراتو ویلي چې دغې شبکې د زیلینسکي تر څنګ د استخباراتي ادارې د مشر واسیلي مالیوک او د پوځي استخباراتو د مشر کیریلو بودانوف د وژنې پلان هم درلود.

د اوکراین استخباراتي ادارې ویلي چې د دولتي ګارډ د ځواکونو دوه ډګروالان چې نومونه یې نه دي اخیستل شوي، د جګړې پر مهال په ملي خیانت او یوه ترویستي عمل تورن شوي دي.

دغه دوه کسان د دوی د کورونو له تالاشۍ وروسته نیول شوي او که دوی مجرم وپېژندل شي، په عمري بند به محکوم شي.

د ملګرو ملتونو د اټومي انرژۍ ادارې مشر رافایل ګروسي چې د ایران په سفر وتلی، نن په اصفهان کې د خبرو پر مهال له تهرانه وغوښتل چې د خپل اټومي پروګرام په برخه کې د همکارۍ د پیاوړتیا لپاره کوټلي ګامونه واخلي.

هغه په عین حال کې له تهران غوښتنه کړې چې د نړیوالو اندېښنې لیرې کړي.

ګروسي په اصفهان کې یوه کنفرانس ته وینا پر مهال وویل چې ایرانو چارواکو سره یې د خبرو وړاندیز کړی و چې پر ډېرو کوټلو، عملي او محسوسو اقداماتو تمرکز وکړي، داسې اقدامات چې د اجرا وړ وي او د دواړو لوریو ترمنځ همکاري چټکه کړي.

د اټومي انرژۍ نړیوالې ادارې مشر رافایل ګروسي د ایران د اټومي انرژۍ د سازمان د مشر محمد اسلامي په ګډون له لوړرتبه ایراني چارواکو سره پر اټومي موضوعاتو او نورو مسایلو خبرې کړې دي.

ګروسي په داسې حال کې د اټومي مسایلو پر سر د اختلافاتو پر حل ټینګار کړی چې منځنی ختیځ له سختو شېبو سره مخامخ دی، په ځانګړې توګه په غزې تړانګه کې د اسراییل او د ایران له ملاتړه د برخمنې فلسطیني ډلې حماس ترمنځ روانه جګړه.

د افغانستان او سریلانکا د کرکټ الف لوبډلو ترمنځ د ۵ یو ورځنیو سیالیو وروستۍ لوبه هم د ۵ وېکټو په توپیر د افغان لوبډلې په بري سره تمامه شوه.

دغه سیالي چې د سې شنبې په ورځ سهار وختي پیل شوې وه، سریلانکا لومړۍ توپوهنه کړې وه او د ټولو لوبغاړو تر سوځېدو وروسته یې ۱۹۷ منډې کړې وې.

په افغان توپ اچونکو کې نویدځدراڼ ۴ او ننګیالي خروټي ۳ لوبغاړي سوځولي وو.

افغان لوبډلې ورکړل شوی هدف د ۵ وېکټو په سوځېدو سره په ۴۵ اور کې پوره کړ.

په دې سیالۍ کې هم ریاض حسن ښه وځلېد چې ده ۷۴ ناسوځېدلې منډې وکړې، دغه راز شاهدالله کمال ۴۷، دروېش رسولي ۳۶ او ننګیالي خروټي ۲۷ منډې وکړې.

دغه لوبلړۍ ۳ـ۲ د سریلانکا الف لوبډلې وګټله او تر دې وروسته به د می میاشتې په ۱۱مه نېټه دواړه لوبډلې یوازېنۍ څلور ورځنۍ سیالي پيلوي.

د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین نن د پنځمې دورې لپاره د ولسمشر په توګه د وفادارۍ لوړه وکړه.

په کرملین ماڼۍ کې یواویا کلن پوتین د بلې شپږکلنې دورې لپاره دا لوړه، په هغو مراسمو کې پرځای کړه چې اکثرو غربي هېوادونو په اوکراین کې د روسیې د جګړې له کبله بایکاټ کړي وو.

دغو هېوادونو د روسیې د ولسمشرۍ ټاکنې هم چې په نتیجه کې یې پوتین په اسانۍ بریا خپله کړه، غندلې وې.

د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وايي، که افغانستان کې سلو کسانو ژوند کولای، اووه څلوېښت به یې د بقا لپاره بشري مرستو ته اړ وو.

دغې ادارې نن پر خپله ایکس شبکه لیکلي، خو په افغانستان کې سل کسان نه، بلکې ۴۳ ملیونه وګړي ژوند کوي چې څه باندې یو پر درېیمه برخه یې له لوږې مخامخ دي.

د خوړو نړیوال پروګرام یوه ویاند تېره اوونۍ ازادي راډیو ته ویلي وو، دغه اداره د بودیجې د کمښت له کبله په جون میاشت کې یوازې پنځه لکه کسانو ته چې بېړنیو مرستو ته اړ وي، د مرستې رسولو جوګه ده.

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر د یکشنبې د راپور له مخې په افغانستان کې د ۲۳.۷ ملیونه اړو کسانو له ډلې ډېری یې ښځې او ماشومان دي.

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ اداره یا اوچا وايي، د تېرې میلادي میاشتې د سېلابونو له کبله په افغانستان کې شاوخوا ۱۰زره جریبه کرنیزه ځمکه زیانمنه شوې ده.

د اوچا ریلییف ویب خپرونې پرون دوشنبه په یوه راپور کې ویلي، د تېرې میاشتې اورښتونه او سېلابونه په تېرو ۴۰ کلونو کې له درېیو سختو هغو څخه دي چې ډېر مالي او ځاني زیانونه یې اړولي دي.

د خپرونې په لیکنه، دغه زیانمنې شوې ځمکې د افغانستان په ختیځ او جنوب ختیځو سیمو کې دي.

په وروستیو کې د افغانستان ګڼ ولایتونه د سختو اورښتونو او سېلابونو شاهدان وو چې د کرنیزو ځمکو د زیانمنولو تر څنګ یې په سلګونو کورونه څه ناڅه یا هم بشپړ ویجاړ کړي او ګڼ څاروي هم مړه کړي دي.

د افغانستان ځینو داخلي رسنیو نن راپور ورکړی چې په فاریاب ولایت کې د یوه فلاینکوچ ډوله موټر د چپه کېدو په پېښه کې لږ تر لږه یو تن مړ او ۱۳ نور ټپیان شوي دي.

د خبر له مخې دغه موټر د فاریاب د مرکز میمنې ښار او المار ولسوالۍ ترمنځ روان و چې نسکور شو.

د دې پېښې علت د موټرچوونکي بې احتیاطي ښوول شوې ده.

د ترافیکي اصولو نه رعایت، د چلوونکو بې احتیاطي او د سړکونو خرابوالي د ډېرو ترافيکي پېښو اصلي علت ګڼل کېږي.