د افغانستان د خبریالانو مرکز نن په یوه اعلامیه کې د غرغښت سیمه‌يیزې راډیو د خپرونو د بیا پیلېدو خبر ورکړی دی.

ددې اعلامیې په خوست ولایت کې غرغښت راډيو چې درې ورځې وړاندې د ځينو راډيویي خپرونو په بګراونډ کې د موسیقۍ د شتون له امله د یاد ولایت د امربالمعروف ادارې له‌خوا تړل شوې وه، نن یې بېرته خپرونې پیل کړې.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په یاده اعلامیه کې د غرغښت راډیو د بېرته پرانیستلو د هرکلي ترڅنګ د دغې راډیو تړل د ازادو رسنيو له حقونو څخه ښکاره سرغړونه یاده کړې ده.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په خوست کې پر رسنیزو محدودیتونو د لا زیاتېدو په اړه خپله ژوره اندېښنه څرګنده کړې او د طالب چارواکو نه یې د غوښتنه کړې، څو رسنیو ته اجازه ورکړي چې د هېواد د رسنیو قانون پر بنسټ کار وکړي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز یا (AFJC) د معلوماتو له‌مخې، په تېرو ۱۲میاشتو کې په افغانستان کې پر رسنیو او خبریالانو فشارونه زیات شوي او تېرکال په نسبت د خبریالانو نیول او د ځینو رسنیو بندول تر هغه په شدت دوام لري.

د طالبانو د امنيه قومندانۍ د کابل په پغمان ولسوالۍ کې د ګازو په یو شرکت کې د اورلګېدنې خبر ورکړی دی.

د کابل د امنيه قوماندانۍ ویاند خالد ځدران پر خپلې ایکس‌پاڼې (پخواني ټویټر) نن ماښام لیکلي، دا اور په قلعه حیدرخان سیمه کې لګېدلی دی.

هغه زیاته کړې، د اطفايي ټیمونه د پېښې سیمې ته رسېدلي او هڅه کوي چې اور مهار کړي.

خالد ځدران د دې اور د لګېدو د علت په اړه څه ویلي نه‌دي.

په‌دې اړه نور جزیات نه‌دي خپاره شوي.

د افغانستان بشري وضعیت، د افغانستان لپاره د ازبکستان د ولسمشر د ځانګړي استازي عصمت‌الله ایرګاشیف او د منځنۍ اسیا لپاره د اروپايي ټولنې د ځانګړي استازي ترهي هاکالا د بحث یو له مهمو موضوعاتو څخه و.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ په یو بیان کې د دې دوو چارواکو له لیدنې خبر ورکړی دی.

په بیان کې راغلي، ایرګاشف او هاکالا په افغانستان کې د بشري ناورین د مخنیوي لپاره، د نړیوالې ټولنې د هڅو او افغانستان ته د بشري مرستو د رسولو لپاره په ترمز کې د نړیوال ترانسپورت او لوجستیکي مرکز د کارولو پر امکاناتو خبرې اترې وکړې.

وړاندې راغلي، دواړو چارواکو د افغانستان اړونده مسایلو په اړه، پر دوه اړخیزو سلا مشورو تاکید وکړ.

د ۲۰۲۱ کال په اګست کې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې، په بېلابېلو راپورونو کې په افغانستان کې د بشري ناروین خبرداری ورکول کېږي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی وايي، د ملګروملتونو عمومي اسمبلۍ ته يې هغه لېست سپارلی چې، په‌کې د افغانستان د وضعیت د بدلون لپاره د بېړنیو او عملي اقداماتو غوښتنه شوې وه.

ریچارډ بېنیټ پرون جمعه (د نوامبر په لومړۍ نېټه) د ملګروملتونو په عمومي اسمبلۍ کې د افغانستان د بشري وضعیت په اړه د خپل راپور له وړاندې کولو وروسته په یوې خبري ناسته کې دا خبرې کړي دي.

د بېنیټ په خبره، په‌دې لېست کې په سیاسي بهیرونو او ډیپلوماټیکو تعاملاتو کې د ټولو افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو ګډون، د بشري حقونو د فعالانو ملاتړ او تمویل او د عدالت پر بنسټ د بشري مرستو وېش غوښتنې شاملې وې.

هغه وړاندې ویلي، د طالبانو پر وړاندې د نړیوالې ټولنې اوسنیو تګ‌لارو، دوی د بشري حقونو څخه د سرغړونو په برخه کې زړور کړي دي.

د بېنیټ په خبره، د طالبانو پر وړاندې دې د حساب‌کتاب یو مکانېزم رامنځته شي.

ریچارډ بېنیټ پرون د ملګروملتونو عمومي اسمبلۍ ته خپل هغه راپور وړاندې کړ چې، په‌کې يې د طالبانو له‌‌خوا د ښځو او نجونو پر وړاندې د ځپونکو اقدامات سربېره، د طالبانو په زندانونو کې پر معترضو ښځو د جنسي تېریو موضوع هم یاده شوې وه.

طالبانو د بېنیټ د راپور په غبرګون کې ویلي، بېنیټ یو "عقده‌يي شحض دی" او دا راپور يې هم د همدې عقدو له‌مخې برابر کړی دی.

اروپایي اتحادیې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو د ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنیټ د هغې غوښتنې ملاتړ وکړ، چې د ملګروملتونو د امنیت شورا د ۲۵۹۳ پرېکړه‌لیک سره سم یې له افغانستان سره د ښکېلتیا لپاره پر بشري حقونو متمرکزې د یوې اصولې تګ‌لارې د رامنځته کولو لپاره کړې ده.

د اروپایي اتحادیې په هغه بیان کې چې پرون جمعه خپور شوی، په ملګروملتونو کې د دې اتحادیې استازي ویلي چې د طالبانو چلند له هغو مسوولیتونو سره سر نه‌خوري چې افغانستان یې باید د بشري حقونو له نړیوال قانون سره سم ترسره کړي او هغه همدارنګه د یوې سوله‌ییزې، باثباته او سوکاله راتلونکې هیلې کمزورې کوي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بېنیټ پرون جمعه د ملګروملتونو عمومي اسامبلې ته د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه د خپل راپور د وړاندې کولو پر مهال وویل، په افغانستان کې د طالبانو په څه باندې درې کلنه واکمنۍ کې د بشري حقونو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د حقونو بحران لا ژور شوی او نړیوالې ټولنې ته پکار ده چې پر بشري حقونو متمرکز یو عملي هراړخیز پلان طرح، تصویب او عملي کړي.

بېنیټ همدارنګه ټینګار وکړ، چې له طالبانو سره باید د بشري حقونو د سرغړونو په تېره له ښځو او نجونو سره د تبعیضي چلند په خاطر حساب کتاب وشي.

اروپایي اتحادیې همدارنګه د طالبانو پرهغې پرېکړې چې بېنیټ یې افغانستان ته له سفرکولو منع کړی هم خواشیني څرګنده کړه او پر هغوی یې غږ وکړ چې ځانګړي راپور ورکونکي ته، دې هېواد ته له کوم خنډ پرته د لاس‌رسي اجازه ورکړي.

په افغانستان کې د سینې د سرطان د ناروغانو په شمېر کې څه باندې ۵۰سلنه زیاتوالی راغلی دی.

طلوع نیوز خصوصي ټلوېزیون پرون د اکتوبر په ۳۱مه چې د سینې د سرطان په اړه د پوهاوي د میاشتې وروستۍ ورځ وه، د افغانستان د سرطان د کنټرول د ملي پروګرام د چارواکو له قوله راپور ورکړ چې، دا ناروغي په افغانستان کې د لسو معمولو سرطانونو له ډلې ده.

د راپور له‌‌مخې د سرطان د کنټرول د ملي پروګرام چارواکو ویلي دي چې، د تېرکال په پرتله په افغانستان کې د سینې د سرطان موارد په سلو کې ۵۰،۹ زیات شوي.

راپور زیاتوي چې په افغانستان کې د سینې په سرطان د اخته کسانو شمېر څه باندې ۲۴ زره و، چې له ۱۳ زرو زیاتې مېرمنې هم په‌دې ډله کې شاملې وې.

په نړۍ کې هرکال د سینې د سرطان د ۱،۷ میلیون نويو مواردو راپور ورکول کېږي او په بې‌وزلو او د لږ عاید لرونکو هېوادونو کې په‌دې ناروغۍ اخته نژدې شپېته سلنه کسان له‌دې کبله مړه کېږي، خو د دې ناروغۍ په اړه پوهاوی او د معلوماتو لرل کولای شي د ډېری ناروغانو ژوند وژغوري.

په بدخشان ولایت کې چارواکي په یوه ترافیکي پېښه کې د دوو کسانو د مړه کېدو او د څلورو نورو د ټپي کېدو خبر ورکوي.

باختر خبري اژانس چې طالبان یې اداره کوي، راپور ورکړ چې دا پېښه پرون د خواهان ولسوالۍ په یوه اړونده سیمه کې وشوه.

د خبر له‌مخې په پېښه کې پنځه نور کسان هم لادرکه شوي دي.

د بدخشان د امنیه قوماندانۍ ویاند احسان‌الله کامګار رسنیو ته ویلي دي، پېښه هغه مهال وشوه چې یو مسافر وړونکی موټر له مرکز فیض‌اباد څخه د کوفاب ولسوالۍ خوا ته روان و او په خواهان ولسوالۍ کې له سړک څخه ووت او سیند ته ولوېد.

خبر زیاتوي چې د لادرکه کسانو د موندنې لپاره هڅې روانې دي.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت نژدې دوه میاشتې مخکې ویلي و، په تېر یوه کال کې د ترافیکي پېښو په نتیجه کې له دوو زرو زیات کسان مړه او شاوخوا شپږ زره نور ټپیان شوي دي.

د ډېری ترافیکي پېښو علتونه د سړکونو خرابي، د ترافیکي اصولو نه رعایت او د چلوونکو بې‌احتیاطي بلل کېږي.

د ازادۍ جبهې په نوم د طالبانو د حکومت یوه مخالفه ډله ادعا کوي چې، د کابل په سرای شمالي سیمه کې یې د طالبانو د تلاشۍ پر موټرو برید کړی، درې تنه یې وژلي او څلور نور یې ټپیان کړي دي.

دې ډلې پرون (د لړم ۱۱مه) پر خپله ایکس‌پاڼه د یوې ویډیو په خپرولو سره ادعا وکړه چې، وسله‌والو یې تېره شپه ناوخته د طالبانو د پولیسو او اسخباراتو د تلاشۍ د موټرو پر کاروان برید وکړ.

طالبانو تر اوسه رسما په‌دې اړه څه نه‌دي ویلي او ازادي راډیو هم نه‌شي کولای چې دا ډول ادعاوې په مستقل ډول تایید کړي.

د ازادۍ جبهې له‌دې مخکې ویلي و، چې د کابل پر هوايي ډګر د وروستۍ حملې په دوام چې مسوولیت یې دې ډلې ومانه، طالبانو د کابل په بېلابېلو سیمو کې د کورونو تلاشي پیل کړې ده.

د کابل ښار یوشمېر اوسېدونکو له ازادي راډیو سره په خبرو کې د کور په کور تلاشیو خبرونه تایید کړي او ویلي یې دي چې، طالبان د کابل د شمال په سیمو کې د خپلو مخالفانو په لټه کې دي.

د طالبانو د حکومت ستره محکمه وايي، په تمه دي چې مشر يې د قصاص ۳۰ حکمونه توشیح کړي.

د افغانستان د کورنۍ رسنۍ طلوع نیوز د راپور پر بنسټ، نن جمعه د نومبر لومړۍ د طالبانو د سترې محکمې د جزايي دیوان مشر په پنجشېر ولایت کې په یوه ناسته کې ویلي، د محاکمو له‌خوا د قصاص ۳۰ حکمونه صادر شوي او دوی په تمه دي چې د ملا هبت‌الله اخندزاده له‌خوا توشیح شي.

هغه وړاندې ویلي، په تېرو درېیو کلونو کې د قصاص پنځه حکمونه پلي شوي دي.

د طالبانو له‌خوا د قصاص د حکمونو ترسره کولو نړیوال غبرګونونه راپارولي وو.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتوني ګوتېرېش، امریکا او یو شمېر نورو هېوادونو په ځلونو د دې حکم د پلي کېدو په اړه اندېښنې ښودلي دي.

خو طالب چارواکو تل په افغانستان کې د شریعت او د قصاص د حکم پر پلي کېدو ټینګار کړی دی.

د روغتیا نړیوال سازمان، WHO وايي، په افغانستان کې د سپټمبر په میاشت کې د شري ناروغۍ مثبتې پېښې د وړمې میاشتې پرتله ۳۴،۴ سلنه زیاتې شوې دي.

دغه سازمان نن جمعه په افغانستان کې د روغتیايي وضعیت په اړه په یوه راپور کې ویلي چې، په سپټمبر میاشت کې د شري ۴۱۵۵ مشکوکې پېښې ثبت شوې دي.

د ملګروملتونو ادارې دا هم ویلي چې، په سپټمبر کې د شري له امله ۱۸ مړینې ثبت شوي.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي، سږ کال په افغانستان کې د شري ناروغۍ ټولټال ۵۲ زره او ۵۳۹ مثبتې پېښې ثبت شوې دي.