د تومیکو ایتوکا (Tomiko Itooka) په نوم جاپانۍ ښځه چې د ګینس په نوم د نړیوالو ریکارډونو له مخې د نړۍ تر ټولو زوړ انسان و، د ۱۱۶ کلونو په عمر ساه ورکړې ده.

د جاپان د اشیا ښار چارواکو نن شنبه دا خبر تایید کړ. په دغه ښار کې د پوخ عمره کسانو د پالیسیو مسوول یوشیڅوګو ناګاتا ویلي، تومیکو ایتوکا تېره یکشنبه د څارنې په یوه مرکز کې مړه شوې ده.

دغه ښځه د ۱۹۰۸م کال د مې میاشتې پر ۲۳مه زېږېدلې وه، چې تېر کال د نړۍ تر ټولو د زاړه انسان په توګه یې نوم ثبت شو.

تر هغه مخکې د نړۍ تر ټولو زوړ انسان ۱۱۷ کلنه ماریا برانیاس وه چې د ۲۰۲۴م کال د اګست پر ۱۹مه یې له دې نړۍ سترګې پټې کړې.

افغانستان ته له ګاونډیو هېوادونو ایران او پاکستان څخه د اته اویا (۷۸) کورنیو د ستنېدو خبر ورکړل شوی دی.

باختر خبري اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی نن شنبه خبر ورکړی، چې «پرون د تورخم له لارې۴ کورنۍ، د کندهار د سپین بولدک له لارې ۱، د نيمروز د ورېښمو پله له لارې ۳۵ او د هرات د اسلام کلا له لارې ۳۸ کورنۍ هېواد ته راستنې شوې دي.»

په دغه خبر کې نه دي ویل شوي چې دغه کورنۍ په خپله خوښه ستنې شوي، که په جبري ډول افغانستان ته ایستل شوي دي. پاکستان د ۲۰۲۳م کال د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې د بې اسناده افغان کډوالو ډله ییز اخراج پیل کړی، له ایرانه هم د افغان کډوالو د اخراج لړۍ روانه ده.

له بلې خوا د ایران یوه چارواکي ویلي چې په وروستیو ۹ میاشتو کې د ایران پر پوله ۳۰زره ۸۳۰ بې اسناده افغان کډوال نیول شوي دي.

د روسیې په سنټ پټرزبرګ کې د پولکوو هوايي ډګر چارواکي وايي، چې دغه هوايي ډګر ته د الوتکو تګ راتګ چې نن سهار پر ځايي وخت ۷ بجې او ۴۵ دقیقې ځنډول شوی و، بېرته پیل شو.

د روسیې چارواکو مخکې اعلان کړی و، چې دغه پرېکړه د ملکي هوايي الوتکو د خوندیتوب په نیت شوې وه.

د الوتکو تګ راتګ پر ځايي وخت د سهار لس بجې او ۱۵ دقیقې بېرته پیل شو. د روسیې د هوايي چلن یوه څارونکي بنسټ د الوتنو د ځنډ د پرېکړې د مشخص دلیل په باب څه نه وو ویلي، خو د روسیې هوايي ډګرونه تر دې مخکې د اوکراین د بې پېلوټه الوتکو د حملو د خطر له کبله تړل شوي دي.

د روسیې د لیننګراد والي السکاندر دروزدینکو ویلي، چې روسي ځواکونو لوګا خلیج ته نږدې دوې بې پېلوټه الوتکې نسکورې کړې دي.

سپینه ماڼۍ وايي، د منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ د لوړې د مراسمو د امنیت د ډاډمنولو لپاره جدي کار کوي.

په پام کې ده ډونالډ ټرمپ د امریکا د نوي ولسمشر په توګه د جنورۍ پر شلمه د وفادارۍ لوړه وکړي. د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي پرون جمعه دا څرګندونې په داسې حال کې وکړې، چې تر دې مخکې د نقلیه وسایطو په ذریعه د نورو احتمالي حملو خبرداری ورکړل شوی و.

کربي ویلي، سپینه ماڼۍ د ټرمپ د ملي امنیت شورا له سلاکار مایک والځ سره د هغې حملې په باب د څېړنو پایلې شریکوي، چې په نیو اورلینز کې د امریکا د یوه پخواني سرتېري له خوا د نوي کال په لومړۍ ورځ وشوه.

دغه پخواني سرتېري ۴۲ کلن شمس الدین جبار د لویزیانا ایالت په نیو اورلینز ښار کې خپل موټر پر هغو خلکو ور برابر کړ، چې نوی کال یې لمانځه.

په پېښه کې د ۱۵ کسانو د وژل کېدو او شا و خوا دېرشو نورو د ټپي کېدو خبر تایید شوی دی.

د اسرائیل پوځ پرون جمعه وویل چې د مخکنیو ۲۴ ساعتونو پر مهال یې د حماس پر لسګونو اهدافو هوايي حملې کړي دي.

د فلسطینیانو روغتیايي چارواکي وايي له پنج شنبې تر پرون جمعې پورې تر ۱۱۰ ډېر کسان وژل شوي دي.

د پوځي عملیاتو او د مرګ ژوبلې د شمېر زیاتېدل د دې سبب شوي، چې د اسرائیل او حماس ډلې ترمنځ د څه کم ۱۵ میاشتنۍ جګړې د ختمېدو لپاره فشارونه زیات شي.

د اسرائیل مرکچیان پرون د هغو مذاکرو د بیا پیل لپاره دوحې ته لاړل چې د قطر او مصر په منځګړیتوب پیل شوې دي.

د امریکا د متحده ایالتونو د ولسمشر جو بایډن ادارې یوه چارواکي چې د دغو مذاکرو په منځګړیتوب کې نقش لري له حماس غوښتنه کړې، چې پر یوه موافقه سلا وکړي.

د امریکا متحد ایالتونه او اروپايي ټولنه حماس ډله یو تروریستي سازمان ګڼي.

په لبنان کې ځینو سرچینو په دې اړه پرون جمعه د فرانسې خبري اژانس ته معلومات ورکړي دي.

د لبنان په وینا دا محدودیتونه تر هغه څه وروسته لګول شوي، چې په وسلو سمبالو سوریایانو سره سرحدي شخړه ګڼل شوې ده.

دا له واک څخه د پخواني ولسمشر بشارالاسد تر پرځېدو وروسته د سوریې او لبنان ترمنځ چې ګاونډي هېوادونه دي په ډیپلوماتیک ډګر کې لومړی کړکېچ ګڼل کېږي.

تر دې مخکې د لبنان وګړو اجازه درلوده چې له ویزې پرته سوریې ته داخل شي، خو یوازې یې باید پاسپورټ یا هم پېژندپاڼه لرلای.

د لبنان د عمومي امنیت یوه چارواکي د نوم نه ښوولو په شرط د فرانسې خبري اژانس ته ویلي، په دې حیران شوی چې د سوریې له لوري سرحد د لبنان د وګړو په وړاندې تړل شوی دی.

اسماعیل بقايي د جمعې په ورځ ویلي، د دواړو هېوادونو د روابطو ټینګښت او دوام د متقابلو ګټو پر احترام او له یواړخیزو اقداماتو پر ډډې کولو ولاړ دی.

بقايي ویلي، د افغانستان او ایران ګډ سیندونه چې له پېړیو راهیسې د دواړو هېوادونو د سمسورتیا سرچینې دي باید د حقوقي اصل او دوه اړخیزو معاهدو پر بنسټ مدیریت شي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند پر طالبانو انتقاد وکړ، چې غواړي د دغو اوبو پر سر بندونه جوړ او اوبو عادي جریان مختل کړي.

د هغه په وینا ایران د طالبانو له چارواکو سره ایران ته د ور روانو اوبو د کمېدو او د سیندونو د طبیعي مسیر د بدلون په اړه خپل اعتراض او اندېښنه شریکه کړې ده.

طالبانو د ایران د دغه چارواکي پر تازه څرګندونو تبصره نه ده کړې مخکې یې ویلي وو، چې ایران ته د ورروانو سیندونو اوبه په عادي ډول روانې وي.

د دې موافقې له مخې به جاپان ته، چې په اسیا کې د واشنګټن له نږدې متحدانو ګڼل کېږي، له هوا څخه هوا ته ویشتل کېدونکي ۱۲زره پرمختللي میزاییل او د هغوی اړوند تجهیزات ورکړل شي.

په وروستیو کې د ارام سمندر د لانجمنو سیمو په شا و خوا کې د چین زیاتېدونکي حضور، د جاپان غوسه پارولې ده.

له دې سره توکیو اړ شوې، چې د امریکا له متحدو ایالتونو او نورو هېوادونو سره خپلې امنیتي اړیکې پراخې کړي.

دغه موافقه باید د امریکا د متحدو ایالتونو د کانګرس له خوا هم تصویب شي.

ذبیح اله مجاهد له شمشاد خصوصي ټلویزیون سره په هغه مرکه دا څرګندونې کړي چې جمعه خپره شوه. هغه ویلي یې دي، چې طالبان له نړۍ سره تعامل غواړي.

د طالبانو حکومت، چې د نړۍ د یوه هېواد له خوا هم په رسمیت نه دی پېژندل شوی، لا هم پر ښځو او نجونو خپل محدودیتونه کم کړي نه دي.

د طالبانو د حکومت د رسمیت پېژندنې لپاره نړیوالې ټولنې یو شرط په افغانستان کې د نجونو او ښځو حقونو ته درناوی ښوول شوی دی.

طالبانو په وروستي مورد کې په طبي انستیتیوتونو کې هم د ښځو او نجونو مسلکي زده کړې منع کړې، چې دې کار یې په نړیواله سطحه عکس العملونه وپارول.

د یوه روغتون او اضطراري چارو کارکوونکو پرون اسوشېټېډ پریس خبري اژانس ته دا معلومات ورکړي دي.

په همدې حال کې پرون د غزې د نږدې ۱۵ میاشتنۍ جګړې د پای ته رسېدو لپاره په قطر کې بیا مذاکرې پیل شوې.

حماس ډله، چې د امریکا متحد ایالتونه او اروپايي ټولنه یې یو تروریستي سازمان ګڼي ویلي، چې دغه غیرمستقیمې خبرې په دوحه کې پیل شوي او پر یوه موافقه د سلا کېدو لپاره له حماس د جدیت غوښتنه شوې ده.

د حماس یوه چارواکي ویلي، دغه مذاکرې پر دایمي اوربند او له غزې د ټولو اسرائیلي ځواکونو د وتلو پر موضوع متمرکزې دي.