سعودي عربستان وايي، په پلازمېنې ریاض باندې یو بالیسټیک میزایل‌یې شنډ کړی دی، خو د یمن حوثي یاغیانو ویلي هدف‌یې ال یمامه شاهي ماڼۍ وه.

د مرګ ژوبلې او زیانونو په اړه راپور نه‌شته.

د سعودي په مشرۍ ائتلاف چې په یمن کې له حوثي یاغیانو سره جنګېږي ویلي چې نن سې شنبه‌یې «۱۳۹۶ کال د لیندۍ ۲۸» په ریاض باندې یو لګېدونکی میزایل شنډ کړی.

په ټولنیزو رسنیو کې هم داسې وېډیوګانې خپرې شوي چې په فضا کې یو وړوکی لوګی ښکاره کوي.

حوثي یاغیانو ویلي نن‌یې په ال یمامه شاهي ماڼۍ میزایل ویشتی او هدف‌یې د سعودي مشرانو یوه لویه غونډه وه.

د سعودي ولیعهد او دفاع وزیر محمد بن سلمان ایران په مستقیمو پوځي پاروونو تورن کړی او ویلي یې دي چې حوثي یاغیانو ته میزایل ورکوي.

تهران د سعودي تورونه بې‌ځایه بللي دي.

زرګونو خلکو پرون (شنبې) یو وار بیا د استانبول په آسیایي سیمه، مال‌تپه کې د ښاروال اکرم امام‌اوغلو په ملاتړ لاریون وکړ.

رویټرز خبري اژانس راپور ورکړی چې د مظاهره‌چیانو شمېر سلګونو زرو ته رسېده، او دا یې په تېرو لسو کلونو کې د ترکیې یوه تر ټولو ستره مظاهره بللې ده.

خلک په داسې حال کې د امام‌اوغلو په ملاتړ راووتل چې د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له تېرو لسو ورځو راهیسې هڅه کړې چې اعتراضونه وځپي.

د رویټرز د راپور له مخې، د ترکیې د پولیسو او امنیتي ځواکونو له خوا نژدې ۲۰۰۰ مظاهره‌چیان نیول شوي دي.

د استانبول ښاروال ۴۵ کلن اکرم امام‌اوغلو، دوې اوونۍ وړاندې له لسګونو سیاستوالو، خبریالانو، سوداګرواو نورو کسانو سره د فساد د یوې قضیې په تړاو ونیول شو.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت له قوله ویلي، چې دا ډله به ډېر ژر یو بل امریکايي بندي، فاۍ ډي هال، له زندانه خوشې کړي. نوموړي په دې اړه نور جزییات نه دي ورکړي.

طالب چارواکو هم تر اوسه خپله ددې امریکايي بندي د خوشې کیدو په اړه څه نه دي ویلي. تر دې یوه اونۍ مخکې هم طالبانو یو امریکايي وګړی، جورج ګلزمن، کابل ته د هغه امریکايي پلاوي له سفر وروسته خوشې کړی و، چې زلمی خلیلزاد هم په کې شامل وي.

په واشنګټن کې چارواکي وایي، لا هم یو شمېر امریکایان په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا بنديان دي، او هڅې روانې دي چې هغوی هم راخوشې شي.

د سعودي عربستان سترې محکمې اعلان وکړ چې د مارچ پر ۳۰مه همدا یکشنبه به د کمکي اختر (شوال) لومړۍ ورځ وي.

العربیه تلویزون پر خپلې وېبپاڼې لیکلي، د سعودي شاهي سترې محکمې دا اعلان وروسته له هغې وکړ چې په سدیر او تامیر سیمو کې د سپوږمۍ لیدلو په مرکزونو کې سپوږمۍ ولیدل شوه.

العربیه لیکي، د سعودي عربستان سترې محکمې یوه اونۍ وړاندې اعلان کړی وو چې که چا سپوږمۍ په خپلو سترګو او یا هم دوربین په واسطه ولیده نو نږدې محکمې ته دې د شاهدۍ لپاره حاضر شي.

د طالبانو حکومت سترې محکمې لا د دې خبر تر لیکلو پورې د اختر اعلان په رسمي ډول نه دی کړی خو معمولاً افغانستان کې اخترونه د سعودي عربستان له اعلان سره سم لمانځل کېږي.

د طالبانو د سترې محکمې مشر یا قاضي القضات شیخ عبدالحکیم لیکلي چې د رویت هلال کمېټې کار روان کړی او د اختر اعلان به په رسمي توګه وشي.

بل پلو، د پاکستان د سپوږمۍ لیدلو اداره (رویت هلال کمېټۍ) د مارچ پر ۳۰مه خپله غونډه کوي او د اختر اعلان به کوي. اټکل کېږي چې پاکستان به د مارچ ۳۱مه د دوشنبې په ورځ د وړوکي اختر لومړۍ ورځ وي.

د خیبر پښتونخوا په ځینو قبایلي ضلعو او په ځانګړي ډول په وزیرستانونو کې ډېری وخت خلک د سعودي او افغانستان سره په یوه ورځ اختر کوي.

د ازادې اروپا/ ازادي راډیو لاهم د امریکا د متحد ایالتونو د رسنیو له نړیوال سازمان (یو ایس اې جي ایم) څخه د بودیجې د ترلاسه کولو هڅې له قانوني لارو کوي. دا بودیجه د متحد ایالتونو د کانګرس له لورې ځانګړې شوې ده.

د ازادې اروپا/ازادي راډیو په یوه بیان کې چې پرون یې خپور کړ، دا مساله توضیح کړه.

یو ایس اې جي ایم د ازادې اروپا/ازادي راډيو په شمول د متحد ایالتونو پر ټولو نړیوالو رسنیو نظارت کوي. دغې ادارې د مارچ په پنځلسمه ویلي و چې د ازادې اروپا/ازادي راډیو مرستې یې بندې کړې دي.

دا پریکړه وروسته تر دې وشوه چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ یو اجرایي فرمان لاسلیک کړ چې په هغه کې د ( یو ایس اې جي ایم) په ګډون د اوو ادارو تر ممکنه قانوني بریده د کوچیني کیدو پر مسالې ټینګار شوی و.

( یو ایس اې جي ایم) د مارچ په شپږ ویشتمه په یوه لیک کې د ازادې اروپا/ازادي راډیو ته څرګنده کړې وه چې مرستې به یې لغوه کړي.

ازادې اروپا/ازادي راډيو بیا د خپل حق لپاره محکمې ته مخه کړه او په هغې کې یې دا دعوه وکړه چې ( یو ایس اې جي ایم) اداره دا صلاحیت نه لري چې د کانګرس له لورې د تصویب شوې بودیجې مخه ونیسي.

په هغه بیان کې چې د ازادې اروپا/ازادي راډیو د پنجشنبې په ورځ خپور کړ په هغې کې راغلې دي چې دې ته انتظار کوي چې ( یو ایس اې جي ایم) په رسمي ډول دا تایید کړي چې بودیجه بیرته له سره تامینیږي.

خو په هغه بیان کې چې پرون د ازادې اروپا/ازادي راډیو خپور کړ په هغې کې راغلې دي چې تر اوسه دا پریکړه نه ده شوې.

په میانمار یا پخوانۍ برما کې د جمعې د ورځې د زلزلې د مړو شمیرله زرو واوښت. د دغې زورورې زلزلې د قربانیانو شمیر وروسته له هغې زیات شو چې د دې هیواد په دوهم لوی ښارکې د زلزلې په مهال د یوې نړیدلې لوړپوړیزې ودانۍ له خاورو خښتو لاندې نور جسدونه را وایستل شول. د میانمار پوځي حکومت په یوه بیان کې وویل چې تراوسه ۱۰۰۲ کسان مړه شوي، له ۲۰۰۰ درې سوه زیات ټپیان شوي او دیرش تنه نور لادرکه دي. د بیان له مخې د قربانیانو د د قیق شمیرپه اړه څیړنې روانې دي او ښایي شمیریې له دې هم زیات شي.

د جمعې په ورځ د اووه اعشاریه اووه ریښتر په کچه زلزلې د میانمار او ګاونډي تایلنډ یوشمیر سیمې ولړزولې چې له امله یې یوه هسکه ودانۍ، یو پل او د اوبو یو بند ویجاړ شوې دي. په میانمار کې مرستندویه ډلې وایي چې لرې پرتو سیمو ته رسیدل سخت دي او ښایي ویجاړۍ ډیرې وي.

د ګاونډي تایلنډ په پلازمینه کې بیا یوه تر کار لاندې جګه ودانۍ ونړیدله او هلته شپیږ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

د میانمار پوځي حکومت په لږ تر لږه شپږ سیمو کې بیړنۍ حالت اعلان کړی دی.

پرون له لومړۍ سختې زلزلې لس دقیقې وروسته، په سیمه کې بله زلزله وشوه چې شدت یې د ریښتر په حساب شپږ اعشاریه څلور درجې و.

د امریکا متحده ایالتونو پریکړه کړې ده چې هغه پروژه په موقتي ډول بیا پيل کړې چې د اوکرایني ماشومانو د اختطاف د ادعاوو مربوط ده.

روسیې د دوه زره دوه ویشتم کال د مارچ په میاشت کې پر اوکراین برید وکړ، د دې حملې له پيله تر اوسه داسې راپورونه خپاره شوې دي چې روسیې یو شمیر اوکرایني ماشومان ورسره خپلې خاورې ته وړې دي.

ماسکو دا ادعا رد کړې ده.

له څو کلونو راهیسې د امریکا له لورې د دې تمویلیدونکې پروژې هڅې چې د ییل پوهنتون هم پکې ونډه لرله، د دې سبب شوه چې د نړیوالې جزایي محکمې له لورې د روسیې پر ولسمشر ولادیمیر پوتین او د کرملین د ماشومانو پر مدافع وکیل تورونه ولګول شي.

د ییل پوهنتون څیړونکو موندلې ده چې پوتین او د روسیې یوشمیر نور جګپوړي چارواکي په مستقیم ډول د داسې تنظیم شوي کمپاین برخه دي، چې د روسیې تر واک لاندې اوکراینیي سیمو څخه ماشومان روسیې ته انتقالوي او هلته یې د اوړي کمپونو او یوشمیر کورونو ته سپاري چې په خپله خوښه دې چارې ته چمتو کیږي.

څیړونکو ویلي دي چې دا چاره د ماشومانو د پلرونو او میندو یا هم قانوني سرپرستانو له پیژندلو پرته ترسره شوې ده.

د روانې میاشتې په پيل کې د ییل مرکز اجراییوي رییس ناتانیل رمند د ازادې اروپا ازادي راډیو ته ویلي و چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د دې پروژې تمویل درولی چې هغه دا اقدام د جنګي جنایتونو د ثبت هڅو ته یو ستر ګوزار بللی و.

د ټرمپ ادارې هم څېړونکو ته اجازه نه وه ورکړې چې خپل ثبوتونه د نړیوالې جزایي محکمې څارنوالانو ته وسپاري. سپینې ماڼۍ د هاګ نړیوالې محکمې ته سخت غبرګون ښودلی و، آن تر دې چې د دې محکمې مشروعیت یې تر پوښتنې لاندې راوستی و.

خو د واشنګتن پوسټ ورځپاڼې د راپور له مخې د دې اونۍ په ترڅ کې، د امریکا د بهرنیو چارو وزارت خپله پریکړه بېرته واخیسته او د څېړونکو لپاره یې د ۶ اوونیو اضافي تمویل برابر کړ، څو دوی خپل راټول شوي ثبوتونه د اروپايي اتحادیې د پولیسو ادارې ته وسپاري.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت سمدلاسه د دې پرېکړې په اړه تبصره نه ده کړې او نه هم ریمنډ سره سمدستي اړیکه نیول شوې ده.

د تایلند پلازمینه بنکاک نن یوې زوروې زلزلې ولړزاوه.

دا زلزله د ریښتر په کچه اووه اعشاریه اووه اټکل شوې ده.

د امریکا د جیولوژیکي سروې او د جرمني د جیو ساینس مرکز وویل چې دا زلزله د ۱۰ کیلومتره په ژوروالي کې وه، چې د لومړنیو راپورونو له مخې یې مرکز په ګاونډي میانمار کې و.

په بنکاک او شاوخوا لمنو کې یې تر اوولس میلیونه ډیر خلک ژوند کوي چې ډیری یې په لوړپوړو اپارتمانونو کې استوګن دی.

په دې ودانیو کې د زلزلې په وخت په سیمه ییز وخت د ماسپښین یوه نیمه بجه د خطر زنګونه ووهل شول او خلکو خپل کورونه پریښودل.

تر اوسه د دې زورورې زلزلې د مالي او ځاني تلفاتو راپور نه دی ورکړل شوی.

د سودان پوځ وایي چې پلازمینه خرطوم یې اوس په بشپړ ډول په واک کې دی.

په سودان کې د پوځ او له پوځه د بیلو شویو وسله والو ترمنځ له نژدې دوه کلنې جګړې وروسته د سودان پوځ له یوې اونۍ راهیسې د ولسمشرۍ ماڼۍ، هوایي ډګر او نور ستراتیژیک ځایونه لاندې کړل.

د پوځ ویاند نبیل عبداله پرون ناوخته په یوه بیان کې وویل چې ځواکونو یې د دقلو ترهګرو وسله والو وروستۍ مرچلې هم په خرطوم کې تصفیه کړې.

د محمد حمدان دقلو په مشرۍ د چټک غبرګون ځواکونو د دوه زره دریم کال له اپریل راپه دې خوا د سودان د پوځ پرضد جګړه پيل کړې ده.

دا پېښه پرون په سره سمندر کې د مصر غردقه ښار ته نږدې رامنځته شوې.

له اوبتله شاوخوا ۳۹ نور کسان ژوندي ژغورل شوي.

دا کسان د سمندر تل ته د مرجاني کمرونو د لیدو لپاره په چکر تللي وو چې اوبتل یې ډوب شو.

تر دې مخکې هم په غردقه کې ورته پېښې شوي.

تېر نومبر یوه تفریحي بېړۍ غردقه ته نږدې ډوبه شوه چې پکې یوولس کسان مړه او لادرکه شول.

د اسراییلو صداعظم بنیامین نتانیاهو خبرداری ورکړی، که چیرته حماس وسله واله ډله پاتي اسراییلي برمته راخوشي نه کړي د غزې ځیني برخې به ونیسي.

امریکا او اروپايي ټولنه حماس د یوې ترهګرې ډلې په توګه پیژني.

نتانیاهو د چهارشنبې په ورځ د پارلمان یوې ناستې ته ویلي، " په هره اندازه چې حماس د برمته وو له خوشي کیدو ډډه وکړي، په همغه کچه به اسراییل پرې فشار زیاتوي".

د فرانسې خبري اژانس د راپور له مخې، په غزه کې د حماس له خوا د ۲۵۱ برمته وو له ډلې ۵۸ يې لا هم په غزه کې ساتل کیږي.

له وړاندې د اسراییلو پوځ ویلي و، د برمته وو له ډلې ۳۴ تنه يې وژل شوي دي.

نتانیاهو په داسې حال کې د غزې د یو شمیر سیمو د بیرته نیولو خبره کوي چې په سلهاوو فلسطینیانو د سه شنبې په ورځ په پراخو لاریونونو کې په غزه کې د جګړي د پایته رسولو غوښتنه کوله.

د حماس تر واک لاندې د غزې د عامې روغتیا وزارت وايي، د ۲۰۲۳کال د اکټوبر راهیسې په غزه کې د اسراییلو د بریدونو له کبله ۵۰زره کسان وژل شوي دي.

دا شمیرې خپلواکو سرچینو تایید کړي نه دي.