د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د ټوېټر له لارې په څو پیغامونو کې ویلي چې له روسیې سره د مثبتو اړیکو لرل یو ښه کار دی او مسکو د اوکراین، شمالي کوریا، سوریې او د ترهګرۍ اړوند ستونزو په هواري کې زیاته مرسته کولای شي.

ټرمپ چې اسیا ته د ۱۳ ورځني سفر په ترڅ کې د یکشنبې په ورځ د ویتنام په پلازمېنه هانوی کې و، پر ټولو هغو کرکو او ناپوهانو چې له روسیې او په ځانګړې توګه له ولسمشر ولاديمیر پوتین سره د ښو اړیکو لپاره د ده پر هلوځلو انتقاد کوي، لفظي حمله وکړه.

هغه وویل، کله چې په دې برخه کې ټولې کرکې او ناپوهۍ لېرې شي، دا مسئله به درک شي چې له روسیې سره د ښو اړیکو لرل ښه کار دی، نه بد کار.

ټرمپ زیاته کړه، دی غواړي چې د شمالي کوریا، سوریې، اوکراین او د ترهګرۍ ستونزې حل کړي او روسیه کولای شي، ډېره مرسته وکړي.

د ټوېترپه یوه بل پیغام کې ټرمپ لیکلي، جعلي خبري رسنۍ دا په یاد لري چې هیلري کلینټن د بهرنیو چارو د وزیرې په توګه له روسیې څخه غوښتنه کړې وه چې زموږ دوسته دې وي، ولسمشر بارک اوباما هم دا هڅه کړې وه، خو له پوتین سره یې د اړیکو جذابیت صفر و.

ولسمشر ټرمپ د توېټرپه یوه بل پیغام کې ویلي چې چین موافقه کړې چې د اټمي وسلو د پروګرام په خاطر پر شمالي کوریا به بندیزونه لا سختوي.

بیجینګ او اسلام اباد په ګډه په پاکستان کې د چینایي اتباعو د ساتنې لپاره د امنیتي تدابیرو په اړه کار پیل کړی دی.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، په چین کې د پاکستان سفیر خلیل هاشمي د چهارشنبې په ورځ، د (اپریل په ۲۶مه) د چین په هاینان ولایت کې د بائو اقتصادي غونډې په څنډه کې خبریالانو ته وویل، په پاکستان کې د چینايي کارکونکو ساتنه د پاکستان ملي مسولیت دی او اسلام اباد په دې برخه کې هر ممکنه هڅه کوي.

هغه وويل، دواړه هېوادونه د معلوماتو د شريکولو په برخه کې له نږدې کار کوي څو ډاډ ترلاسه شي چې په پاکستان کې چينايي اتباع خوندي دي.

د ۲۰۲۴ کال د اکتوبر په میاشت کې د کراچۍ هوايي ډګر ته نږدې په یوه چاودنه کې دوه چینایي اتباع ووژل شول.

تر دې مخکې، د همدې کال په مارچ میاشت کې په خیبر پښتونخوا ایالت کې د بریدګرو په یوه برید کې پنځه نور چینایان او د هغوی پاکستانی موټر چلوونکی ووژل شول.

له دې مرګونی بریدونو وروسته، بیجینګ پر اسلام اباد فشار راوړه چې د چینایي اتباعو د ساتنې لپاره جدي امنیتي تدابیر ونیسي.

ترکي چارواکو پر هر ډول لاريونونو بنديز د حمل تر ۱۲ مې وغځاوه.

دا په داسې حال کې ده چې له تېرې چهارشنبې راهیسې د ترکیې په بېلابېلو ښارونو کې پراخ لاریونونه روان دي.

د دغو لاریونونه د استانبول د ښاروال او د دغه هېواد د ولسمشر رجب طیب اردوغان د اصلي سیاسي سیال اکرم امام اوغلو د نیولو له امله دي،چې تېره چهارشنبه د اداري فساد په تور ونیول شو.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د دې لاریونونړ په ترڅ کې په ټوله ترکیه کې د ۹ خبریالانو په ګډون تر ۱۱۰۰ ډېر کسان نیول شوي دي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان تېره ورځ دغه لاریونونه "له تاوتریخجن” بللي دي.

په ورته وخت کې د اروپايي ټولنې شورا د لاریونوالو په وړاندې د ترکیې د پولیسو د اقداماتو په اړه اندیښنه څرګنده کړې او ویلي یې دي چې لهلاریونوالو سره یې د تاوتریخوالي راپورونه ترلاسه کړي دي.

د سوریې لپاره د ملګروملتونو ځانګړی استازی وايي، سوریه پر داسې یوه دوه لارې ولاړه ده چې یا به بېرته د تشدد خوا ته ځي یا د سولې پر لور.

ګېیر پیدیرسن پرون د ملګروملتونو امنیت شورا ته په وینا کې وویل په سوریه کې به یا بیا جګړې پیل شي او یا به د ټولو اړخونو په ګډون د هوساینې پر لور ولاړه شي او د څو لسیزو کړکېچ به یې پای ته ورسېږي.

ښاغلي پیدیرسن زیاته کړه چې د کړکېچ، انقطاب او د سوریې پر ملي حاکمیت د تېري وضعیت ته باید اجازه ورنه کړل شي. د هغه په وینا د هوساینې پر لور د سوریې خوځېدل ممکن دي خو د سوریې د مشرانو سمو پرېکړو او د نړیوالو ملاتړ ته اړتیا لري.

د سوریې ۱۳ کلنه کورنۍ جګړه په تېره ډسمبر میاشت کې د هیات تحریر شام ډلې په مشرۍ د وسله والو د ناڅاپي عملیاتو په نتیجه کې پای ته ورسېده او له دې سره د اسد د کورنۍ څه باندې پنځوس کلنه واکمني پای ته ورسېده، خو په دې وروستیو کې د واکمن نظام او د اسد رژیم ته د وفادارو ځواکونو ترمنځ په نښتو کې سلګونه ملکي وګړي ووژل شول چې تر ډېره د اسد د کورنۍ له اړوند علوي اقلیت سره تړلي دي.

د امریکا د کانګرس لسګونه غړو له ولسمشر ډونالډټرمپ څخه غوښتي دي څو د امریکا د نړیوالو رسنیو ادارې USAGM د بندولو حکم بېرته واخلي. دا وکیلان استدلال کوي چې دا اقدام به آزادي راډیو او څو نورې رسنۍ زیانمنې او یوازې د امریکا دښمنان لکه روسیه، چین، ایران او شمالي کوریا خوشاله کړي.

په یوه لیک کې چې د کانګرس له ۴۰ ډېرو غړو لاسلیک کړی ویل شوي دي چې د USAGM بندېدل به په نړۍ کې د امریکا اعتبار او نړیوال دریځ ته زیان واړوي.

په لیک کې راغلي دي چې که دا اداره بنده شي، نو له هاوانا نیولې تر کاراکاس، مینسک او تهران پورې په هغو ټولنو کې چې د رسنیو پر آزادۍ محدودیتونه لګېدلي، میلیونونه خلک به معلوماتو ته له لاسرسي بې برخې شي.

د کانګرس دې غړو ویلي چې له ولسمشر ټرمپ څخه په کلکه غواړي څو خپل اجرایي فرمان بېرته واخلي او دا خبره یقیني کړي چې د USAGM او د هغې د ټولو اړوندو شبکو فعالیت دوام کوي.

د آزادې اروپا، آزادي راډیو هم له څو لسیزو راهیسې د USAGM په چوکاټ کې خپرونې کوي. د افغانستان لپاره د دې راډیو خپرونې د ۲۰۰۲ کال د جنوري په ۳۰مه نېټه پیل شوې.

د ایران د بهرنیوچارو وزیر یوځل بیا له متحدوایالتونو سره د مستقیمو خبرو احتمال رد کړی او ویلي یې دي چې د امریکا د ولسمشر وروستي لیک ته به په وخت سره ځواب وویل شي.

عباس عراقچي د ارمنستان په پلازمېنه ایراوان کې له خپل ارمني سیال ارارات میرزویان سره په ګډه خبري غونډه کې د آزادې اروپا، آزادۍ راډیو د ارمني څانګې د خبریال دې پوښتنې ته چې آیا تهران د خپل اټومي پروګرام په اړه له امریکا سره یوې موافقې ته د رسېدو لپاره خبرو ته چمتو دی، په ځواب کې وویل چې هېواد به یې د ډېر فشار، پوځي ګواښ او اقتصادي بندیزونو د پراخېدو په صورت کې له امریکا سره مستقیمې خبرې ونه کړي.

د منځني ختیځ په چارو کې د امریکا ځانګړي استازي ستیف ویتکاف د یکشنبې په ورځ له فاکس نیوز خبري شبکې سره د خبرو پرمهال پر دې خبره چې امریکا به ایران ته د اټومي وسلې د جوړولو اجازه ورنه کړي، د ټینګار ترڅنګ وویل، د ایران لوی مذهبي مشر آیت الله علي خامنه يي ته د ولسمشر ډونالډټرمپ لیک، د ایران د اټومي پروګرام پروړاندې د نظامي اقدام د مخنیوي یوه هڅه ده.

ښاغلي ټرمپ درې اونۍ مخکې فاکس نیوز ټلویزیون ته وویل خامنه يي ته یې یو لیک استولی چې هغه ته یې د مستقیمو خبرو وړاندیز پکې کړی دی.

په ترکیه کې د حکومت مخالف معترضان د استانبول د ښاروال د بندي کولو پرضد د شپږو پرله پسې شپو د اعتراضونو او له پولیسو سره د نښتو په دوام وايي دوی وايي چمتو دي چې خپلو مظاهرو ته د اوږدې مودې لپاره دوام ورکړي.

معترضانو د ولسمشر رجب طیب اردوغان هغه ادعا رد کړه چې وايي، د دوی دا مظاهرې به چې ده تش نمایش بللی دی آخر پای ته ورسېږي.

په ترکیه کې د تېرو څو لسیزو ترټولو پراخې مظاهرې تېره اونۍ وروسته له هغه پیل شوې چې د اردوغان لوی سیال د استانبول ښاروال اکرم امام اوغلو ونیول شو. معترضانو، مخالفو ګوندونو، اروپايي مشرانو او د بشري حقونو ډلو ټولو دا یو غیر ډیموکراتیک او سیاسي اقدام بللی دی.

له دې اقدام وروسته د ترکیې د بېلابېلو ښارونو په مرکزي چوکونو، واټونو او پوهنتونونو کې هر ماښام زرګونه کسان راټولېږي، د اردوغان پرضد شعارونه ورکوي او نه یوازې له زندانه د امام اوغلو د خلاصون بلکې د حق او عدالت د تطبیق غوښتنه کوي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې نن دوشنبه د ( وري ۴) مه د اوکراین هوايي ځواکونو ویلي، چې د روسیې له خوا د ۹۹ توغول شویو بې پیلوټه الوتکو څخه یې ۵۷ ویشتلي دي.

په راپور کې ویل شوي چې ۳۶ نورې بې پیلوټه الوتکې خپلو هدفونو ته نه دي رسېدلي. ددې په اړه څه نه دي ویل شوي چې د پاتې شپږو بې پیلوټه الوتکو سره څه شوي دي.

اوکرایني ځواکونو د لسګونو روسي بې پیلوټه الوتکو د نسکورولو اعلان وکړ، په داسې حال کې چې د دې هیواد استازو تیره ورځ په سعودي عربستان کې د امریکایي پلاوي سره د روسیې سره د اوربند په اړه خبرې وکړې.

اوکراین دا خبرې رغنده بللي دي، او د امریکا پلاوی به نن په سعودي عربستان کې د روسیې له چارواکو سره د مسکو او کیف ترمنځ د اوربند په اړه خبرو اترو ته دوام ورکړي.

د ترکیې د کورنیو چارو وزیر علي یرلیکایا وايي، پولیسو پنځه ورځې وړاندې د لاریونونو له پیل راهیسې په ټول هیواد کې له ۱۱۰۰ څخه ډیر کسان نیولي دي.

هغه د دوشنبې په ورځ، د وري په ۴مه وویل چې د لاریونونو په ترڅ کې ۱۲۳ پولیس افسران ټپیان شوي دي.

د ترکي خبریالانو اتحادیې ویلي چې په نیول شویو کسانو کې نهه خبریالان هم شامل دي.

د استانبول ښاروال اکرم امام اوغلو له نیول کېدو وروسته د ترکیې په څو ښارونو کې پراخ لاریونونه پیل شول.

امام اوغلو، چې د ترکیې د ولسمشر رجب طیب اردوغان اصلي سیاسي سیال دی، تېره اونۍ د فساد په تور ونیول شو.

یو شمېر اروپايي هېوادونو په ترکیه کې د دې تحولاتو په اړه اندېښنه څرګنده کړې او ویلي یې دي چې دوی په ترکیه کې د ډیموکراسۍ د برخلیک په اړه اندیښمن دي.

د امریکا او روسیې چارواکو د دوشنبې په ورځ، د وري ۴مه، د سعودي عربستان په کوربه توب خبرې اترې پیل کړې.

د رویټرز په وینا، روسي چارواکي پرون ماښام سعودي عربستان ته ورسیدل.

د دې خبرو اترو موخه په اوکراین کې د پراخ اوربند پر لور پرمختګ دی، چې د متحده ایالاتونو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لخوا وړاندیز شوی.

دا خبرې اترې د یکشنبې په ورځ د امریکا او اوکراین د چارواکو تر غونډې وروسته ترسره کیږي.

د امریکا پلاوي تر اوسه د یکشنبې د ورځې د اوکراین سره د خبرو اترو په اړه څه نه دي ویلي، خو د اوکراین دفاع وزیر رستم عمروف، چې په دې غونډه کې یې د خپل هیواد د پلاوي مشري کوله، خبرې اترې رغنده وبللې.

هغه په ایکس پاڼه کې لیکلي چې د اوکراین د ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي هدف د اوکراین او ټولې اروپا لپاره د عادلانه او تلپاتې سولې تامینول دي، هغه وویل چې هیواد یې هڅه کوي چې دا موخه په واقعیت بدله کړي.

د کاناډا نوي صدراعظم، دې ته په اشاره چې د کاناډا پر اقتصاد د ډونالډ ټرمپ له لوري د وضع شوو تعرفو له اغېزو سره د مقابلې لپاره د کاناډا اقتصاد قوي ملاتړ ته اړتیا لري، تر خپل وخت مخکې د ثور په ۸مه (اپرېل ۲۸) د انتخاباتو د ترسره کېدو اعلان وکړ.

مارک کارني د یکشنبې په ورځ (د وري ۳مه) له خبریالانو سره په خبرو کې د امریکا د ولسمشر تجارتي اقدامات «ناعادلانه» وبلل او زیاته یې کړه چې د کاناډا حاکمیت تر ګواښ لاندې دی.

هغه له خپلو هېوادوالو د «قاطع او مثبت» ملاتړ غوښتنه وکړه.

په کاناډا کې بدلونونه هغه وخت پیل شول، کله چې ډونالډ ټرمپ د کاناډا لپاره تعرفې لوړې کړې چې ورپسې پخواني صدراعظم جاستین ترودو، له واکه لاس واخیست.

مارک کارني، چې پخوا یې نه په سیاست او نه هم په انتخاباتي کمپاینونو کې تجربه درلوده، دوه اوونۍ وړاندې د لیبرال ګوند مشري ترلاسه کړه.

نوموړی پخوا د کاناډا او بریتانیا د مرکزي بانکونو مشر پاتې شوی دی.