د مسکو یوې محکمې د حبس د غیرقانوني حکم په تور د جرمونو د نړیوالې محکمې ICC د قاضي هیکل بن محفوظ د نیولو حکم صادر کړی دی.

محکمې پرون وویل، بن محفوظ تورن دی چې د روسیې د دفاع د پخواني وزیر سیرګي شویکو او د وسله‌والو ځواکونو د لوی درستیز والیري ګراسیموف د نیولو حکم یې صادر کړی دی.

محفوظ او په ICC کې د ده همکارانو روساریو سلواتور آیتالا Rosario Salvatore Aitala او سیرجیوجیراردو اوګالد ګودېنزیس Sergio Gerardo Ugalde Godinez د روان کال په جولای میاشت کې د هغو جرمونو په خاطر چې په ۲۰۲۲ کال کې په اوکراین کې د روسیې د جګړې له پیله ترسره شوي دي، د شویګو او ګراسیموف د نیولو حکم صادر کړ.

د ICC قاضیان وايي چې، شویګو او ګراسیموف د ۲۰۲۲ کال د اکتوبر او د ۲۰۲۳ کال د مارچ میاشتو ترمنځ د اوکراین د انرژۍ پر تاسیساتو په توغندویي حملو کې لاس درلود.

فلسطیني روغتیايي چارواکي وايي چې، په غزه کې د اسراییلو په یوه نوي برید کې لږ تر لږه ۱۴ کسان وژل شوي دي.

د ناصر روغتون چارواکو ویلي چې، په خان یونس سیمه کې پر یوه رستوران د اسراییل بېګاني برید د دوو ماشومانو په ګډون لږ تر لږه یوولس کسان وژلي او د د العوده روغتون چارواکو ویلي دي چې د نُصیرات د کډوالو په کمپ کې پر یوه کور د اسراییلو بلې حملې کې یوه ښځه او دوه نارینه وژل شوي دي.

دا حمله داسې مهال کېږي چې، اتو نړیوالو مرستندویو ټولنو نن په یوه راپور کې وویل، اسراییل جګړه ځپلې غزې ته د پراخو بشري مرستو د پرېښودو په اړه د متحدایالتونو غوښتنه له پامه غورځولې ده.

په غزه کې بشري وضعیت د تېرو ۱۳ میاشتو پرتله اوس خورا ډېر خراب دی.

د افغانستان، تاجکستان او نیپال د فوټبال د ملي لوبډلو ترمنځ یوه درې اړخیزه لوب‌لړۍ سبا په تاجکستان کې پیلېږي.

دا ټورنمنټ به د کابل په وخت د مازیګر په پنځه‌نیمو بجو د پلازمېنې دوشنبې په مرکزي سټوډیوم کې د نیپال او تاجکستان په لوبه پیل شي.

افغان لوبډله به خپله لومړۍ لوبه په همدې سټوډیوم کې د شنبې ورځې د مازیګر په پنځه‌نیمو بجو د نیپال د لوبډلې پر وړاندې وکړي.

د افغانستان د فوټبال د ملي لوبډلې دوهمه لوبه به د سه‌‌شنبې په ورځ د کوربه تاجکستان له لوبډلې سره وي.

افغان لوبډله له څه باندې پنځه‌‌‌نیمو میاشتو وروسته د لومړي ځل لپاره له خپل ازبکستاني روزونکي عثمان توشیف سره د لوبو ډګر ته ننوځي.

شمالي کوریا له روسیې سره د ستراتیژیکې ملګرتیا هغه موافقه تصویب کړه چې له‌‌مخې یې د دې هېواد ځواکونه د روسیې په خاوره کې د اوکراین پرضد په جګړه کې برخه اخیستلای شي.

د شمالي کوریا دولتي خبري اژانس نن د دې موافقې چې په تېره جون میاشت کې د مسکو او پیونګ‌‌‌یانګ ترمنځ لاسلیک شوه، د تصویب خبر ورکړ.

په خبر کې راغلي دي چې، د دې موافقې مواد به هغه مهال پوره عملي شي چې دواړه خواوې یې لاسلیک شوې کاپي یو-بل ته وسپاري.

د جنوبي کوریا یوه خبري اژانس یون‌هپ Yonhap راپور ورکړی چې، د روسیې ولسمشر دا سند مخکې لاسلیک کړی دی.

د روسیې په کورسک سیمه کې د شمالي کوریا د ځواکونو ځای پرځای کېدو چې امریکا، ناټو، جنوبي کوریا او د اوکراین استخباراتو تایید کړي، داسې اندېښنې رامنځته کړې دي چې دا به د اسیا-پاسیفیک سیمه بې‌‌‌ثباته او د اوکراین جګړه به نور هم پراخه کړي.

د چاپیریال‌ساتنې په اړه د ملګروملتونو په نوښت جوړ شوی کنفرانس پرون د اذربایجان په پلازمېنه باکو کې پیل شو، چې دوه اوونۍ به دوام وکړي.

د افغانستان په ګډون د نړۍ ۱۹۸ هېوادونه د COP29 په نوم دې کنفرانس کې ګډون لري او په غونډو کې به یې د اقلیمي بدلون له کبله د رامنځته شویو ستونزو په اړه بحثونه وشي.

د اقلیمي بدلون لپاره د ملګروملتونو د کډوالو د لویې کمېشنرۍ ځانګړي سلاکار اندریو هارپر فرانس پرس خبري اژانس ته وویل، افغانستان له هغو هېوادونو څخه دی چې د اقلیمي بدلون له اغېزو تر ټولو ډېر زیانمن شوی، خو له‌دې زیانونو سره د مقابلې لپاره تر ټولو لږ امکانات لري.

د تر ځمکې لاندې اوبو د کچې ټیټېدل، بې‌وخته بارانونه-سېلابونه او پرله‌پسې وچکالۍ په افغانستان کې د اقلیمي بدلون لویې نښې دي.

د امریکا د نړیوال پرمختګ اداره (USAID) وايي، په افغانستان کې د غالیو د تولید کلنۍ کچه له ۱،۱ میلیون مربع مترو څخه ۳،۳ میلیون مربع مترو ته لوړه شوې ده.

يو‌ايس‌‌اې‌آی‌ډي پر خپله ایکس‌‌پاڼه په یوه بیان کې چې پرون خپور شو ویلي چې، د افغاني غالیو له تولید څخه ترلاسه شوي عواید هم شاوخوا ۳۳۰ میلیون ډالرو ته لوړ شوي دي.

د بیان له‌‌مخې د غالیو اوبدلو په صنعت کې اوس‌مهال نژدې دولس لکه کسان په کار بوخت دي چې، په سلو کې نوي یې ښځې دي.

په بیان کې ټینګار شوی دی چې، د افغاني غالیو په تولید کې زیاتوالی د اسیبا ACEBA په نوم د USAID د پروګرام په مرسته راغلی دی.

غالۍ له ډېرو پخوانیو کلونو راهیسې د افغانستان د محصولاتو او بهر ته د صادراتو مهم قلم دی.

د اسراییلو پوځ وايي چې، ۴ سرتېري یې د غزې د تړانګې په شمال کې وژل شوي دي.

د پوځ په بیان کې راغلي دي چې، څلور واړه سرتېري پرون د پوځي عملیاتو پرمهال وژل شوي دي.

له‌‌دې سره د تېرکال په اکتوبر میاشت کې په غزه کې د اسراییلي ځواکونو د ځمکنیو عملیاتو له پیل راهیسې د وژل شویو اسراییلي سرتېرو ټول شمېر ۳۷۶ ته ورسېد.

د اسراییلو د بهرنیو چارو نوی وزیر وايي، د لبنان له حزب‌الله ډلې سره د جګړې د پای ته رسولو لپاره په هڅو کې مشخص پرمختګ شوی.

جدعون سار پرون خبریالانو ته وویل چې اسراییل له متحدایالاتو سره په ګډه کار کوي او په‌‌دې برخه کې مشخص پرمختګ شوی.

خو هغه زیاته کړه چې په هرراز نوې موافقه کې باید داسې اجرايي مېکانېزم شامل وي چې، د اسراییل سرحد ته نژدې د حزب‌‌الله د پوځي تاسیساتو د بیا جوړولو مخه ونیسي.

حزب‌الله چې متحدایالات یې د یوې تروریستي ډلې په توګه پېژني ویلي چې، د سولې کوم وړاندیز یې نه‌دی ترلاسه کړی او زیاتوي چې که اړتیا وي، نو له اسراییلو سره اوږدې جګړې ته چمتو ده.

د ولسمشر جوبایډن ادارې له څو میاشتو راهیسې هڅې پیل کړي چې د اسراییل او حزب‌‌الله ترمنځ سوله وکړي او داسې راپورونه هم وو چې د منځني ختیځ لپاره د سپینې ماڼۍ ځانګړی استازی اموس هوشتاین ښايي په راتلونکو ورځو کې بیا سیمې ته ستون شي.

د اوکراین پر کریوي ریه ښار د روسیې په توغندويي حملو کې یوه مور له خپلو درېیو ماشومانو سره وژل شوې ده.

د اوکراین د دې مرکزي ښار والي اولیکساندر ویلکول نن سهار د دې پېښې خبر ورکړ.

د والي په وینا د قربانیانو مړي د ژغورنې ډلو د هغې ودانۍ له کډوالو څخه راوایستل چې د روسیې د بالستیک توغندي په برید کې ویجاړه شوې ده.

له بلې خوا د اوکراین یوه بې‌پیلوټه الوتکه له سرحد څخه ۱۰۰ کیلومتره وړاندې د روسیې د بېلګورد سیمې په ستاري اوسکول ښار کې د تېلو پر یوه زېرمه لګېدلې ده.

د دې سیمې والي پر ټلېګرام چینل په یوه بیان کې ویلي دي چې، د دې برید د تلفاتو په اړه تر اوسه معلومات نه‌شته.

خو د روسیې دفاع وزارت ویلي، د هوايي مدافعې ځواکونو یې د اوکراین ۱۳ بې‌پیلوټه الوتکې له هغې ډلې ۹ په بېلګورد، ۲ په بیریانسک او ۲ په کورسک کې نسکورې کړې.

د هلوټرست په نوم د ماین پاکۍ مؤسسه وايي چې، په افغانستان کې اوس‌‌‌مهال هغه ساحې چې ماینونه په‌کې دي، له ۶۵ کیلومترو مربع اوړي.

په‌‌داسې حال کې چې نژدې دوه کاله مخکې د ۲۰۲۲ کال په پای کې دا ساحې ۵۳ مربع کیلومتره وې.

دې مؤسسې په خپل نوي راپور کې چې پرون خپور شو ویلي، دا ساحې د هېواد په ۲۶ ولایتونو کې ثبت شوي دي او وايي دا هغه پرله‌‌‌پسې ګواښ ښيي چې ملکي افغانان ورسره مخامخ دي.

په بیان کې دا یادونه هم شوې چې، اوس‌‌‌مهال د نړۍ شپېته هېوادونه او قلمروونه د ځمکنیو ماینونو له خطر سره مخامخ دي.

ماینونو له تېرو څلورو لسیزو راهیسې تل د افغانانو ژوند ګواښلی او په‌‌دې ترڅ کې د ماین پاکۍ مؤسسو تل په افغانستان کې فعالیت کړی، خو تر اوسه هم په‌‌دې نه‌‌‌دي توانېدلي چې ټول هېواد له ماینونو څخه پاک کړي.