افغانستان کې د ناټو د قاطع ملاتړ مأموریت عمومي قوماندان جنرال جان نېکلسن وايي، د افغان ځواکونو درنو تلفاتو سخت اندېښمن کړی دی.

نوموړي د یکشنبې په ورځ «اېن، بي، سي» ټلوېزیوني شبکې ته ویلي تېر کال افغان ځواکونو درنه مرګ ژوبله ګاللې او سږ کال هم د دوی مرګ ژوبله د تېر کال هومره او یا له هغې هم یو څه زیاته ده.

دې امریکايي جنرال ویلي، د دې درنې مرګ ژوبلې یو مهم علت په بېلابېلو کچو د مشرتابه ستونزې دي.

نوموړي ویلي دا ستونزې تر ډېره په افغان پولیسو او کمې په افغان ملي اردو کې موجودې دي.

افغانستان کې د ناټو د قاطع ملاتړ مأموریت قوماندان د افغان دفاعي او امنیتي ځواکونو په مشرتابه کې پر ستونزو سربېره، افغان سرتېرو سره د مهماتو او نورو اکمالاتو د کمي ستونزه هم د دوی د درنې مرګ ژوبلې سبب بللې ده.

افغانستان کې د ناټو قوماندان دا څرګندونې په داسې حال کې کوي چې په دې وروستیو کې افغان ځواکونه په بېلابېلو ولایتونو کې له وسله‎والو طالبانو سره په درنو او خونړیو جګړو بوخت دي.

بل‌خوا په افغانستان کې دې لوړپوړي امریکايي قوماندان ویلي چې د داعش وسله‎واله ډله په افغانستان کې د خلافت د جوړولو هڅه کوي.

جنرال نېکلسن د یکشنبې په ورځ د «اېن، بي، سي» نیوز ټلویزوني شبکې ته په ځانګړې مرکه کې وویل، د داعش ډله دا مهال ډېره هڅه کوي چې په افغانستان کې د خراسان په نوم خلافت جوړ کړي.

د جنرال نېکلسن په وینا، امریکا په افغانستان کې د داعش په لیکو کې تر ډېره بهرني جنګیالي په ځانګړي توګه د ازبکستان د اسلامي غورځنګ غړي لیدلي چې د خراسان د اسلامي دولت په نوم له دې ډلې سره یوځای کېږي.

ده ویلي چې په دې ډله کې د پاکستاني طالبانو ځیني غړي هم شامل شوي.

خو د نېکلسن په وینا د خراسان اسلامي دولت ډله په بشپړه توګه د افغانانو له‌خوا رد شوې ده ځکه چې د نوموړې په وینا د داعش ډلې فلسفه د افغانانو له کلتور سره په عمومي ډول اړخ نه‌لګوي.

په افغانستان کې دې امریکايي جنرال ویلي چې په وروستیو کې یې د افغان امنیتي ځواکونو په مرسته د داعش ډلې ته د دې هېواد په ختیځ کې درانه زیانونه اړولي دي.

د افغانستان د کرکټ له ۱۹ کلنو کم عمره لوبډلې لوبه له سریلانکا سره روانه ده.

د ۱۹ کلنو د کرکټ د آسیايي جام د لوبو په لړۍ کې دا لوبه د دوبی د کرکټ په لوبغالي کې پیل شوې.

افغانستان د لوبې پچه وګټله او ټوپوهنه یې غوره کړه. افغان لوبډلې په پنځوسو اورونو کې ۲۳۵ منډې وکړې او د سریلانکا لپاره یې د ۲۳۶ منډو هدف وټاکه. د آسیايي جام په لوبو کې چې په متحد عربي اماراتو کې روانې دي افغانستان په بې ګروپ کې له بنګلدېش، نیپال او سریلانکا سره او په الف ګروپ کې هند، پاکستان، متحده عربي امارات او مالیزیا یوځای دي.

افغانستان په دې لړۍ کې خپله لومړۍ لوبه وړمه ورځ بنګلدېش ته په دریو ویکټو وبایلله.

د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره اوچا وایي چې د افغانستان په ختیځ کې له زلزلې څو میاشتې وروسته، په تر ټولو سختو اغېزمنو سیمو کې ۲۲۳ زره کسانو مرستې ترلاسه کړې دي خو سخت ژمي ته په پام لا هم ډېر له زیات ملاتړ څخه بې برخې دي.

اوچا پرون یکشنبې په خپله ایکس پاڼه کې په یوه بیان کې ویلي چې زیانمنو ته د مرستې رسولو د تمویل یوازې ۳۴ سلنه بودیجه یې ترلاسه کړې خو بیړنۍ اړتیا ده چې نورې مرستې هم ترلاسه کړي. د اوچا په خبره ۱۱۱ نیم ملیون ډالرو ته اړتیا ده چې زیانمنو ته اړینې مرستې ورسوي. د اوچا په خبره د اګسټ د میاشتې په پای کې د ریښترپه کچه څه باندې ۶ درجې زلزلې نژدې پنځه لکه کسان اغیزمن کړي دي.

د جرمني د بهرنیو چارو وزیر یوهان واډ ‌فول وايي، په پاکستان کې د هغو افغانانو د پناه غوښتنې پردوسیو غور او جرمني ته یې لیږدول د جرمني د حکومت لپاره لومړیتوب دی چې جرمني له مخکې ورسره په هغه هیواد کې د منلو ژمنې کړې دي.

د جرمني ویلټ ورځپاڼې د راپورله مخې ښاغلي واډفول ویلي، تمه لري چې له پاکستانه جرمني ته د دغو افغانانو د لیږدولو الوتنې د روان کال ترپای رسیدو مخکې بشپړې شي. هغه همدارانګه ویلي چې د پاکستان له حکومت سره یې له خطرسره مخ افغانانو په اړه خبرې کړې او د شپږو میاشتو لپاره یې په هغه هیواد کې د دوی د هستوګنې غځول یقیني کړي دي.

نوموړي د افغانانو پرکیسونو بیا غور د کورنیو چارو وزارت دنده وبلله چې د ټولو حقوقي او نورو اړخونو له ارزونې وروسته به په دې اړه پریکړه کوي چې د کومو کسانو غوښتنلیکونه ومني او د کومو هغو ردکړي خو هغه خبرداری ورکړ چې هر ډول ځنډ کولای شي د راتلونکې کال له پیل سره افغانستان ته د دغو افغانانو د ډیپورت خطرزیات کړي چې اوس په پاکستان کې جرمني د تلو په نیت انتظارباسي. جرمني تر دې مخکې په څو الوتنو کې لسګونه افغان پناه غوښتونکي له پاکستانه هغه هیواد ته لیږدولي خو د راپورونو له مخې تراوسه نژدې ۱۹۰۰ کسان لاهم په پاکستان کې پاتې دي. دا هغه افغانان دي چې په تیرجمهوريت کې یې د جرمني له پوځ او د دې هیواد له نورو ادارو سره کارکړی او پرافغانستان د طالبانو له بیا واکمنیدو وروسته پاکستان ته تللي دي.

د نجونو د تعلیم افغان فعال او د قلم لارې د ټولنې مشر مطیع الله ویسا د شیخ تمیم بن حمد آل ثاني د جایزو په مراسمو کې د ( نوښت او مشارکت) جایزه ترلاسه کړه.

له فساد سره د مبارزې د برخې مخکښانو ته د دغو جایزو د ورکړې نهم پړاو، د ملګرو ملتونو له نشه یي توکو او جرمونو سره د مبارزې ادارې ( یو.ان.او.ډي.سي) په مرسته پرون یکشنبه په دوحه کې ترسره شو.

د ملګرو ملتونو دغه دفتر پر خپله ایکس پاڼه د ویسا انځور خپور کړی چې په کې د قطر د امیر له خوا دغه جایزه ترلاسه کوي.

مطیع الله ویسا د ۱۴۰۲ کال په حمل میاشته کې د طالبانو استخباراتو توقیف کړ او شاوخوا ۷ میاشتې یې زندان کې تېرې کړې.

طالبانو هغه " په دولت ضد هڅو " باندې تورن کړی، خو کورنۍ یې هغه مهال دا تورونه رد کړي وو.

طالبانو واک ته له رسیدو وروسته تر شپږم ټولګي پورته د نجونو ښونځي تړلي دي.

نن د افغانستان په یوشمېر ولایتونو کې د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ ضد واکسین کمپاین پیلیږي.

" له پولیو پاک افغانستان" پر خپله ویبپاڼه لیکلي چې په هلمند، کندهار، زابل، ارزګان، غزني، پکتیکا، خوست، ننګرهار، لغمان، کونړ، نورستان او هرات کې به دغه واکسین تطبیق شي.

د روغتیا نړیوال سازمان وایي چې د روان میلادي کال له پیله په افغانستان کې د ګوزڼ دوه پېښې ثبت شوي چې یوه یې د بادغیس بالامرغاب او بله هلمند کې ده.

په کندهار، هلمند، کابل، لغمان، ننګرهار او زابل کې بیا د ۲۰۲۵ کال له پېل راهیسې د پولیو ۱۸ چاپیریالي نمونې هم ثبت شوې دي.

افغانستان او پاکستان د نړۍ یوازني دوه هېوادونه دي چې پولیو ویروس په کې پاته دی.

دا یوه خطرناکه ویروسي ناروغي ده چې درملنه نه لري، خو یوازې واکسین یې مخه نیولی شي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي وایي د افغانستان امنیت " په مستقیم ډول د ټولو ګاونډیو له ګټو سره تړل شوی دی".

عراقچي دا څرګندونې نن یکشنبه ( د لیندۍ ۲۳مه) د افغانستان-روسیې د ګاونډیو هېوادونو د ځانګړو استازو غونډې ته په تهران کې وکړې.

هغه د افغانستان د ګاونډیو ترمنځ د منظمو اړیکو او خبرو اترو په رامنځته کولو ټینګار وکړ.

په غونډه کې د افغانستان لپاره د روسیې، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجکستان او ترکمنستان ځانګړو استازو برخه اخیستې ده.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت ویلي، دوی ته غونډه کې د ګډون بلنه ورکړل شوې وه، خو ګډون یې نه دی کړی.

په پام کې ده د افغانستان د کرکټ له ۱۹ کلنو کم عمره لوبډله سبا دوشنبې د ډسمبر په ۱۵مه له سریلانکا سره لوبه وکړي.

دا لوبه چې د ۱۹ کلنو د کرکټ د آسیايي جام د لوبو په لړۍ کې ترسره کېږي، د کابل په وخت د سهار په نهه نیمو بجو د دوبی د کرکټ په لوبغالي کې پیلېږي.

د آسیايي جام په لوبو کې چې په متحد عربي اماراتو کې روانې دي افغانستان په بې ګروپ کې له بنګلدېش، نیپال او سریلانکا سره او په الف ګروپ کې هند، پاکستان، متحده عربي امارات او مالیزیا یوځای دي.

افغانستان په دې لړۍ کې خپله لومړۍ لوبه پرون بنګلدېش ته په دریو ویکټو وبایلله.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلند وزارت د هواپېژندنې ادارې د هېواد په ۱۶ ولایتونو کې د واورې او باران د ورېدلو اټکل کړی.

دې وزارت په یو بیان کې خبر ورکړی چې نن به په بدخشان، بلخ، بامیان، غزني، میدان وردګو، دایکنډي، روزګان، زابل، کندهار، سرپل، جوزجان، فاریاب، فراه، غور او بادغیس ولایتونو کې واوره او باران واوري.

پرون له دې مخکې د طالبانو د حکومت او د اوبو او انرژۍ وزارت په یوه بیان کې ویلي و، چې د لیندۍ په ۲۳ او ۲۴مه د هریرود، مرغاب، هلمند او شمال د سیندیزو حوزو په سېلبرونو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او د سېلابونو د راوتلو احتمال شته.

د بنګلدیش د کرکټ له نولس کلنو کم عمره لوبډلې نن په اسیایي جام کې افغان سیالې لوبډلې ته په دریو ویکټو ماتې ورکړه.

په نننۍ لوبه کې چې په ابوظبي کې ترسره شوه افغانستان لومړی بېټنګ وکړ او په ټاکلو ۵۰ اوورونو کې یې د فیصل شینوزاده د ۱۰۳ منډو په مټ د ۷ لوبغاړو په زیان سره ۲۸۳ منډې جوړې کړې.

د آسیايي جام په لوبو کې چې په متحد عربي اماراتو کې روانې دي افغانستان په بې ګروپ کې له بنګلدېش، نیپال او سریلانکا سره او په الف ګروپ کې هند، پاکستان، متحده عربي امارات او مالیزیا یوځای دي.

د طالبانو حکومت وايي چې د افغانستان په اړه د تهران په راروانه غونډه کې ګډون نه کوي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویاند ضیااحمدتکل کورنیو رسنیو ته تایید کړې ده چې د طالبانو استازي دې غونډې ته بلل شوي خو وايي نه غواړي ګډون پکې وکړي.

د ایران د بهرنیوچارو وزارت ویلي دي چې د افغانستان لپاره د چین، روسیې، پاکستان، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ځانګړي استازي راروانه اونۍ په تهران کې په یوه غونډه کې د افغانستان د روانو مسایلو په اړه بحث کوي.