د افغانستان د سولې عالي شورا مشر د ګلبدین حکمتیار په مشرۍ له حزب اسلامي سره د سولې تړون په افغانستان کې د تلپاتې سولې او ثبات یو ښه پیل ګڼي.

پير سيد احمد ګېلاني نن له حزب اسلامي سره د سولې تړون د لاسلیک په غونډه کې په‎ دې اړه وویل:

"زه د دې توافق‌نامې په نهایي کېدو خوښ او ډاډه یم چې دا به په افغانستان کې د تل پاتې سولې او ثبات د ټينګښت یو ښه پیل وي، زه ټولو ته د دغه بریالیتوب مبارکي وایم."

ټاکل شوې چې ولسمشر محمد اشرف غني او د حزب اسلامي مشر ګلبدين حکمتيار وروسته دغه هوکړه‌لیک لاسليک کړي.

له نېږدې شپږو میاشتو راپدې خوا د حزب اسلامي د پلاوي او افغان حکومت تر منځ خبرې روانې وي.

دواړو لورو منلې ده چې د ګلبدین حکمتیار او د هغه د ډلې د یو شمېر نورو کسانو نومونه به د ملګرو ملتونو له تور لېسته لیرې کېږي، بندیان به خوشې کېږي او د اسلامي حزب غړي به له جګړو لاس اخلي.

د پاکستان صدراعظم د هېواد له سیاسي مشرانو غوښتي دي چې د پوره ځواک په کارولو سره د وسله والو ډلو د ځپلو په چاره کې د حکومت ملاتړ وکړي.

بلوڅ بېلتونپالو تېره اونۍ د یو اورګاډي سلګونه سپرلۍ یرغمل کړې او د چارواکو په وینا ۲۶ یرغمل یې ووژل. وروسته دولتي ځواکونو په عملیاتو کې بیا ۳۳ تنه بریدکوونکي هم ووژل شول.

صدراعظم شهباز شریف پرون وویل چې ده له دې حملې وروسته د پاکستان د پارلمان د ملي امنیت د کمیټې غونډه راوبلله چې د پوځ لوی درستیز جنرال عاصم منیر هم ګډون پکې کړی و. د پاکستان حکومت په یوه بیان کې ویلي چې په دې غونډه کې له وسله والو سره د مقابلې لپاره د حکومت د پوره قوت د کارولو او د ستراتیژیک او متحد سیاسي اقدام پر اړتیا ټینګار وشو او په وینا یې ګډونوالو د تروریزم پرضد د مبارزې لپاره د ملي اجماع غوښتنه وکړه.

ښاغلي شریف وویل چې غونډې په یوه آواز د بلوچستان پېښه وغندله خو زیاته يې کړه چې دی له دې کبله خواشینی دی چې د پخواني صدراعظم عمران خان تحریک انصاف ګوند دا غونډه تحریم کړه.

ښاغلي شریف که څه هم د کومې ځانګړې ډلې نوم یاد نه کړ خو په پاکستان کې د ډېری وروستیو حملو پړه د بلوڅانو د آزادي بښونکي پوځ په نوم وسله والې ډلې او د پاکستاني طالبانو تحریک یا ټي ټي پي منلې ده.

د آزادې اروپا، آزادۍ راډیو، د امریکا د نړیوالو رسنیو د ادارې او د دې ادارې د دوو چارواکو کېري لېک او ویکتور مورالیز پرضد محکمې ته شکایت کړی څو د دې راډیو د فدرال تخصیص د بندولو د هڅې مخه ونیسي.

ښاغلی مورالیز د متحدوایالاتو د نړیوالو رسنیو د ادارې سرپرست اجراییه رییس او مېرمن لېک یې جګپوړې سلاکاره ده.

په دعوه کې استدلال شوی چې د آزادې اروپا، آزادي راډیو ته د هغه تخصیص مخنیوی چې د امریکا کانګرس تصویب کړی له فدرال قوانینو او اساسي قانون سره په ټکر کې دی ځکه چې دا قوانین د فدرالي ادارو د لګښتونو په مسئله کې کانګرس ته ځانګړی صلاحیت ورکوي.

آزادۍ راډیو چې مرکز یې د چک جمهوریت په پلازمېنه پراګ ښار کې دی، خپل دا شکایت د واشنګټن ډي سي محکمې ته وړاندې کړی دی. د آزادې اروپا، آزادۍ راډیو عمومي رییس سټیفن کاپوس په یوه بیان کې ویلي دی باور لري چې دا دعوه ګټي او زیاتوي چې د دې راډیو د بندېدو لپاره د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې د مستبدانو خوشالي له وخته مخکې ده.

پرون له دې مخکې د اروپايي ټولنې سیاستوالو وویل چې دوی به د آزادۍ راديو د احتمالي مالي ملاتړ په اړه هڅو ته دوام ورکړي.

د هېواد د هوا پېژندنې د دارو د اټکل له مخې نن د افغانستان په ۱۵ ولایتونو کې د واورې د ورېدو، بارانونو او سیلابونو احتمال شته.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت پرون پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي چې په هرات، فراه، غور، بادغیس، فاریاب، سرپل، بلخ، سمنګان، دایکندي، بامیان، بغلان، تخار، بدخشان، نورستان او پنجشیر ولایتونو کې نن د نسبتا درنې واورې یا بارانونو او سیلونو امکان شته.

د دې بارانونو کچه به په بېلابېلو سیمو کې له ۱۵ تر ۴۰ ملي مترو پورې او د واورو اندازه به د ۱۰ او ۳۰ سانتي مترو ترمنځ وي. په تیرو دوه اونیو کې په فراه، کندهار، هلمند او نورو ولایتونو کې د درنو بارانونو او سیلونو له امله لسګونه کسان مړه او ګڼ نور ټپیان شول.

د ملګروملتونو امنیت شورا طالبانو ته ویلي دي چې په افغانستان کې سوله او سوکالي تر هغه مهاله نه شي ټینګېدلای چې دوی پر ښځو او نجونو د تعلیم او کار بندیز لیرې نه کړي.

امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې، چې په افغانستان کې د ملګروملتونو د مرستندوی دفتر- یوناما د ماموریت د تمدید لپاره جوړه شوې وه له طالبانو وغوښتل چې له دې پالیسیو سمدستي لاس واخلي. امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې د یوناما د ماموریت موده د ۲۰۲۶ کال د مارچ تر ۱۷ پورې وغځوله.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن پر خپله ایکس په یوه بیان کې د یوناما د ماموریت د تمدید په غبرګون کې وویل، د ملګروملتونو استازولي باید د افغانستان او ملګروملتونو او د نورو هېوادونو ترمنځ د اړیکو په پیاوړتیا او افغانانو ته په ملګروملتونو کې د افغانستان د کرسۍ پر سپارلو تمرکز وکړي.

. د افغانستان لپاره د ملګروملتو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې روزا اوتونبایووا تېره اونۍ د امنیت شورا غونډې ته وویل، که طالبان په رښتیا په نړیواله ټولنه کې د افغانستان بیا ګډون غواړي نو باید په دې برخه کې لازم ګامونه پورته کړي. د طالبانو حکومت تراوسه د نړۍ هېڅ هېواد هم په رسمیت نه دی پېژندلی.

امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې د افغانستان د ناوړه اقتصادي او بشري وضعیت د پای ته رسولو لپاره د مرستې غوښتنه هم وکړه او همداراز په دې هېواد کې تروریستي حملې یې وغندلې.

د ملګرو ملتونو امنیت شورا نن (دوشنبه، د کب ۲۷مه) د افغانستان د وضعیت په اړه غونډه کوي.

په یوه راپور کې چې پرون د امنیت شورا پر ویبپاڼه خپور شو ویل شوي چې د وړاندیز شوي پریکړه لیک د مسودې له مخې د یوناما ماموریت به د ۲۰۲۶ کال د مارچ تر ۱۷ مې پورې وغځول شي. د راپورله مخې د دې پریکړه لیک د مسودې په متن کې په افغانستان کې د یوناما په دندو او لومړیتونو کې کوم بدلون نه دی راغلی او د دې شورا ټولو غړو یې ملاتړ کړی دی.

بشري حقوق په تېره د ښځو او نجونو حقونه، سوله او امنیت، د افغانستان اقتصادي او بشري وضعیت، تروریزم، مخدر مواد، د سپکو او درنو وسلو قاچاق، د کورنیو بې ځایه شویو او کډوالو او د طبیعي پيښو اغیز هغه موارد دي چې د یوناما ماموریت په افغانستان کې تمرکز پرې کوي. یوناما خپل ماموریت د یوه بل کال لپاره داسې مهال غځوی چې پر افغانستان د طالبانو د واکمنۍ څه باندې درې نیم کاله اوښتي دي خو سرپرست حکومت یې د نړۍ هیڅ هیواد تراوسه په رسمیت نه دی پیژندلی.

له بشري حقونو او په تېره د ښځو له حقونو سرغړونې د طالبانو د حکومت د رسمیت پیژندنې پر وړاندې لوی خنډ بلل کیږي.

نن د کب ۲۷ مه په افغانستان کې د خبریال ملي ورځ ده او د خبریالانو د ملاتړ بنسټونو په هېواد کې د رسنیو او خبریالانو د وضعیت له کبله اندېښنه څرګنده کړې ده.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په ۱۴۰۳ کال کې په افغانستان کې د رسنیو او خبریالانو د ازادۍ د وضعیت په اړه د راپور په خپرولو زیاته کړې چې په تېرو ۱۲ میاشتوکې یې د رسنیو او خبریالانو له حقونو د سرغړونو لږ تر لږه ۱۷۲ پېښې ثبت کړې دي.

د راپور له مخې په دې پېښو کې د «حاکمې ادارې» له خوا د تازه محدودیتونو د لګولو له امله د ۵۰ خبریالانو د نیولو او د ۲۲ رسنیو د فعالیتونو ځنډول هم شامل دي.

که څه هم د طالبانو حکومت تل ویلي چې د ملي ګټو او اسلامي ارزښتونو په چوکاټ کې له رسنیو او خبریالانو ملاتړ کوي.

خو د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، په روان لمریز کال کې د خبریالانو او رسنیو له حقونو د سرغړونې پېښې د تېر کال په پرتله چې هغه مهال۱۳۹ پېښې ثبت شوې وې، ۲۴ سلنه زیاتې شوې دي.

په دغه راپور کې چې د یکشنبې په ورځ د کب په ۲۶مه او (د کب ۲۷مې) د خبریالانو د ملي ورځې په مناسبت خپور شوی په کې راغلي چې په۱۴۰۳ کال کې د امر بالمعروف او نهي عن المنکر د نوي قانون په پلي کېدو د طالبانو محتسبینو د رسنیو د کارکوونکو په ګډون د خلکو لپاره د باید او نه باید مقررات وضع او په ځینو مواردو کې یې د دوی د استخباراتو ادارې سره په ګډه له رسنیو او د خبریالانو په وړاندې په مستقیمه توګه اقدام کړی دی.

ټاکل شوې د افغانستان او پاکستان سوداګر نن ماسپښین مهال یوځل بیا د تورخم لارې د پرانستو پر سر سره جرګه شي.

په ننګرهار کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې رسنیو ته ویلي چې نننیو خبرو کې به د دوی له خوا ۲۷ سوداګر او د پاکستان له خوا ۳۷ سوداګر او قومي مشران ګډون کوي.

دوی تېره اونۍ هم د دغې لارې د خلاصون پر سره سره ناست وو او د دواړو هېوادونو له حکومتونو یې د تورخم د خلاصېدو غوښتنه وکړه، خو خبرو یې لا پایله ورنه کړه.

هغه مهال د افغانستان-پاکستان د سوداګرۍ د ګډو خونو مسول خانجان الکوزي وویل، پاکستانی لوري په دې شرط تورخم خلاصوي چې هلته افغان لوری د تاسیساتو جوړول پای ته ورسوي.

تورخم لاره د همدې تاسیساتو پر سر د شخړو له کبله د فبرورۍ له ۲۱مې راهیسې بنده ده چې خلکو او سوداګرو ته یې ډېر زیانونه اوښتي دي.

څو ځله دواړو خواوو درنې او سپکې ډزې هم سره تبادله کړي چې دواړو خواوو ته یې مرګ ژوبله اړولې او ګڼ خلک یې بې ځایه کړي دي.

په افغانستان کې د نهه اویا کلن بریتانوي‌ پیټر رینولډز، چې له خپلې میرمنې باربي سره یوځای زنداني شوی، ژوند له خطر سره مخامخ دی.

د بریتانیا ګارډین ورځپاڼې دغه خبره د دغې جوړې د لور سارا اینټویسټل په حواله پرون یکشنبه کړې ده.

سارا ویلي، پلار یې د زړه دوامداره درمل خوري او په خبره یې روغتیایي وضعیت یې وروسته تر هغه ډېر خراب شوی چې تر کلکو امنیتي تدابیرو لاندې یوه زندان ته لېږدول شوی دی.

سارا ویلي، د پلار سینه او دواړه سترګې یې مکروبي شوي او د سمې نه تغذیې له کبله یې د هاضمې سیستم هم له ستونزو سره مخ شوی دی.

ویل شوي چې له زندانه مخکې پر دغه بریتانوي وګړي د زړه یوه وړه حمله هم راغلې ده.

طالبانو تېره میاشت تایید کړه چې دغه بریتانوي جوړه یې چې د راپورونو له مخې افغانستان کې يې خیریه کارونه کول، په بامیانو ولایت کې نیولې ده.

د افغانستان د ساحلي فوټبال ملې لوبډلې په یوه دوستانه لوبه کې له جاپان څخه د ۲ د ۶ په مقابل کې ماتې وخوړه.

دا لوبه پرون شنبې په ټایلند کې ترسره شوه. د افغانستان د ساحلي فوټبال ملي لوبډله د ۲۰۲۵ کال د اسیا د ملتونو د ساحلي فوټبال جام سیالیو کې د ګډون په موخه تیره دوشنبې تایلند ته تللې ده. افغانستان له دې مخکې د تیرې جمعې په ورځ د عربستان لوبډلې ته د ۳ د ۲ په مقابل کې ماتې ورکړې وه.

د اسیا د ملتونو د ساحلي فوټبال سیالۍ د روانې مارچ میاشتې په شلمه د تایلند په کوربتوب پیلږي چې پر افغانستان سربیره د ډیر شمیر اسیايي هېوادونو لوبډلو پکې ګډون کړی دی.