په ترکیه کې درې میاشتنې بیړنی حالت نن نافذ شو. ولسمشر رجب طیب اردوغان ویلي دي چې دا اقدام ضرور و او د قانون د حاکمیت او د وګړو د لومړنیو ازادیو له اصولو سره په تضاد کې نه دی.

بیړنی حالت د تیرې شپې په یوه بجه نافذ شو او وروسته اردوغان د ولسمشرۍ د ماڼۍ د جومات له لوډسپیکره د سهار د لمانځه اذان وکړ.

د ترکي رسنیو د راپورونو له مخې څو ساعته وروسته د پراخو تصفیوي عملیاتو په ترڅ کې ۳۲ نور قاضیان او دوه پوځي افسران د چارواکو له خوا ونیول شول.

د اردوغان حکومت په ترکیه کې له ناکامې پوځي کودتا وروسته نژدې شپېته زره پولیس، قاضیان، ملکي مامورین او ښوونکي ځیني له دندو لېرې کړي، د ځینو دندې ځنډولي او ځینې یې نیولي دي.

په نیول شوېو پوځیانو کې د پوځ د شاوخوا ۳۶۰ برحاله جنرالانو دریمه برخه هم شامله ده.

د ترکیې د ان ټي وي ټلویزیون د راپور له مخې دفاع وزیر له ټولو پوځي قاضیانو او څارنوالانو څخه تحقیقات کوي.

د ۲۶۲ کسانو دندې ځنډول شوي په داسې حال کې چې پرون په انقره کې د ۹۰۰ پولیسو دندې وځنډول شوې.

ترکي چارواکي وايي، بیړنی حالت به حکومت ته دا وړتیا ورکړي چې د تیرې اوونۍ د کودتا له خونړۍ هڅې وروسته د کودتاچیانو د ځپلو لپاره خپل حکومت غښتلی کړي.

د دې ناکامې کودتا په ترڅ کې ۲۶۰ کسان مړه او ۱۵۰۰ نور ټپیان شول.

ترکي چارواکي وايي، په ځینو دولتي موسسو کې سرطاني ویروس د جولای د پنځلسمې نیټې د کودتا باعث شو. ولسمشراردوغان تیره شپه د کابینې له اوږدې غونډې وروسته پر دولتي ټلویزیون په وینا کې وویل چې پوځ به له دې ویروسونو څخه تصفیه کړي:

"وسله وال ځواکونه به د حکومت تر امر لاندې وي او له حکومت سره په همغږۍ کې به عمل کوي او د اساسي قانون له حکم سره سم، د هېواد د منتخب ولسمشر او د اعلی سرقوماندان په توګه موږ او زموږ پوځیان به د ترکیې په پوځي ځواکونو کې د ویروسونو پرضد مبارزې ته دوام ورکړو."

اردوغان وايي، د بيړني حالت د اعلان هدف دا دی چې حکومت ډیموکراسۍ، د قانون حاکمیت او د خلکو ازادیو او حقوقو ته د ورپیښو ګواښونو په وړاندې اغیزمنه مبارزه وکړای شي او زیاته یې کړه چې له پوځ څخه د کودتاچیانو تصفیه به روانه وي.

اردوغان وویل د ده اقدام د ډیموکراسۍ او د قانون له حاکمیت سره په تضاد کې نه دی او برعکس د دې ارزښتونو له پیاوړي کولو سره مرسته کوي.

د سیدني په بوندي ساحل کې د ډزو پیښې څو تنه ټپيان کړي دي.

د استرالیا د یهودانو ټولنې اعلان کړی چې په ځایي وخت نن ماښام دا ډزې د دوی په دودیزو مراسمو کې شوې دي.

پولیسو ویلي، لږ تر لږه دوه تنه یې توقیف کړي او له خلکو یې غوښتي چې له دغه مشهور ساحل څخه ځانونه لرې وساتي.

د سوټ ویلز سیمې پولیسو ویلي چې د ډزو له ځایه ۱۳ تنه روغتونونو ته لېږدول شوي دي.

د جرمني خبري اژانس د هغې ویډیو په حواله چې لا تایید شوې نه ده لیکلي چې ډزې د دوو کسانو له خوا شوي دي.

د سوریې د بهرنیو چارو وزیر اسعد شیباني هغه برید غندلی چې پرون شنبه یې دوه امریکایي سرتیري ووژل.

د راپورونو له مخې د داعش په غړیتوب مشکوک کس پرون شنبه د سوریې په مرکزي سیمه پالمیرا کې د امریکایي او سوریایي سرتیرو پر ګډه ګزمه ډزې وکړې.

ډزو کې دوه امریکایي پوځیان او یو ملکي ژباړن وژل شوی دی.

شیباني پر خپله ایکس پاڼه د قربانیانو کورنیو ته تسلیت ویلی دی.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ " د جدي غچ اخیستنې" ژمنه کړې ده.

د امریکا د روډ آیلنډ د پراوېډینس ښار په براون پوهنتون کې یوه وسله وال کس پرون مازیګر دوه تنه په ډزو ووژل او نهه تنه نور یې سخت ټپیان کړل.

د پراوېډینس ښاروال برت سمایلي خبریالانو ته دا خبر تایید کړ. د فرانسپرس خبري آژانس د خبر له مخې سیمه ایزو چارواکو له خلکو غوښتي چې په خپلو کورونو کې پاتې شي ځکه چې بریدګر نه دی نیول شوی.

چارواکو ویلي دي چې ټاکل شوې وه د برید پرمهال د پوهنتون په ودانۍ کې د څو مضمونونو ازموینه واخیستل شي. دا پوهنتون شاوخوا ۱۱ زره محصلان لري.

امنیتي چارواکو ویلی دي چې مشکوک بریدګر تورې جامې اغوستې وې.

پرونۍ پېښه د امریکا په ښوونځیو او پوهنتونونو کې د ډزو تازه نمونه ده. په دې هېواد کې د وسلو د کنټرول لپاره غوښتنې له خنډ سره مخامخ دي.

هند ته د فوټبال د نړیوال ستوري لیونل مسي د ننني سفر پرمهال ګډوډي پېښه شوه.

د مسي ګڼو مینه والو د کلکتې ښار د سالټ لېک د لوبغالي څوکۍ ماتې کړې او میدان ته یې وغورځولې. هغوی په غوسه وو، چې ولې یې مسي له نژدې ونه شو لیدلای.

د ۲۰۲۲ کال د فوټبال د نړیوال جام دا ګټونکي لوبغاړی په لوبغالي کې د تنظیموونکو د یوې لویې کړۍ له خوا بدرګه کېده او یوازې شل دقیقې وروسته ووت.

مسي به په کلکتې، حیدراباد، مومبی او نوې ډیلي کې په کنسرټونو، د ځوانانو د فوټبال اکاډمیو او خیریه غونډو ته ورشي.

د امریکا د ولسمشر ځانګړی استازی سټیف ویتکوف برلین ته روان دی څو هلته له ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي او نورو اروپايي مشرانو سره د اوکراین د سولې د پلان په اړه خبرې وکړي.

په واشنګټن کې یوه جګپوړي چارواکي د جرمني خبري آژانس ته تایید کړه چې د نوې اونۍ په پیل کې به ویتکوف برلین ته سفر وکړي خو په دې اړه یې جزییات ورنه کړل چې له دې مشرانو سره به دقیقا کله او په څه ډول ګوري.

په پام کې ده چې د جرمني صدراعظم فریدریک میرڅ د راروانې دوشنبې په ورځ له زیلینسکي او د اروپايي ټولنې د مشرې او د ناټو د عمومي منشي په ګډون له ځینو اروپايي مشرانو سره وګوري.

ټاکل شوې چې د برتانیا صدراعظم او د فرانسې ولسمشر هم په دې غونډه کې ګډون وکړي.

د ایران د بلوچستان سني وسله‌والې ډلې «جیش‌العدل» اعلان کړی چې له څو کوچنیو بلوڅو ډلو سره یوځای شوی او د ایران پر مذهبي حکومت د بریدونو لپاره یې نوی ائتلاف جوړ کړی دی.

د ازادي راډیو د ایراني څانګې، راډیو فردا د راپور له مخې، په هغه ویډیويي بیان کې چې د قوس پر ۱۹ نېټه په ټولنیزو شبکو کې خپور شو، یوه نامعلوم ویاند وویل چې دغه نوی ائتلاف «د ولسي مقاومت جبهه» نومول شوې او هدف یې «د مبارزې د وړتیا زیاتول» او د «ایران د اسلامي جمهوریت د استبداد» پر وړاندې جګړه ده.

جیش‌العدل، چې د ایران او امریکا له لوري «ترهګره ډله» بلل کېږي، ادعا کوي چې د ایران د بلوڅ اقلیت د حقونو لپاره جګړه کوي.

په دغه بیان کې په څرګند ډول د بلوچستان د خپلواکۍ موضوع نه ده یاده شوې. پر ځای یې ویاند د ایرانیانو د پراخ یووالي پر اهمیت ټینګار کړی دی.

دا څرګندونې داسې انګېرل کېږي چې ګواکې جیش‌العدل له خپل پخواني بېلتون‌ غوښتونکي هدف څخه لاس اخیستی او هڅه کوي ځان د ایران د حکومت د ټولو مخالفانو د غورځنګ یوه برخه معرفي کړي. دا بدلون د دې ډلې په اعلان‌شویو هدفونو کې یو مهم تاکتیکي او سیاسي بدلون بلل کېږي.

د خیبرپښتونخوا د بنو پولیس وايي، پر یوې پوستې په وسلوال برید کې پنځه پولیس ژوبل شوي دي.

د بنو د پولیسو مشر یاسر اپرېدي نن (جمعه) رسنیو ته په استولي بیان کې ویلي چې وسلوالو پرون (پنجشنبې) د هوېد تاڼې حدودو کې د پولیسو پر پوستې برید وکړ.

بیان وايي، له وسلوالو سره نښته درې ساعته روانه وه.

اپرېدي وویل، په نښته کې وسلوالو ته هم مرګ ژوبله اوښتې خو کره شمېر یې معلوم نه دی.

په متحدو ایالتونو کې د دایمي استوګنې د ترلاسه کولو لپاره د «ټرمپ طلایي کارت» پروګرام په رسمي ډول پیل شوی دی.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې بیا بیا یې د ځینو هېوادونو د وګړو له مهاجرت سره مخالفت څرګند کړی، د چهارشنبې په ورځ (د قوس ۱۹) اعلان وکړ چې د طلایي کارت ویبپاڼه فعاله شوې ده او ټول عواید به یې د امریکا خزانې ته داخلېږي.

په دې طلايي رنګه کارت باندې د امریکا د ازادۍ مجسمې ترڅنګ د ولسمشر ټرمپ تصویر چاپ شوی دی.

د حکومت له‌خوا د دې کارت بیه د هغو افرادو لپاره چې غواړي په امریکا کې دایمي استوګنه ترلاسه کړي یو میلیون ډالره ټاکل شوې، او د هغو شرکتونو لپاره چې غواړي خپل کسان په امریکا کې وساتي دوه میلیون ډالره اعلان شوي دي.

سپینې ماڼۍ د «ټرمپ طلایي کارت» د پروګرام د ویبپاڼې پته خپره کړې او په کې یې د غوښتنلیکونو آنلاین فورمې او د غوښتونکو د تابعیت او د زېږون ځای په اړه پوښتنې ځای پر ځای کړې دي.

دغه پروګرام داسې مهال په امریکا کې پیلېږي چې په وروستیو اوونیو کې د افغانستان په ګډون د ۱۹ هېوادونو پر قانوني او غیرقانوني کډوالو فشارونه زیات شوي دي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر وایي، که د لبنان د بهرنیو چارو وزیر ایران ته نه ورځي دی دې ته چمتو دی چې بیروت ته ورشي.

عباس عراقچي د پنجشنبې په ورځ دا خبره یوه ورځ وروسته تر دې وکړه چې د ده لبناني سیال یوسف راجي ویلي و چې اوسني شرایط تهران ته د ده د تګ مخه نیسي خو په دریمګړي هیواد کې له ایران سره خبرو ته چمتو دی.

عراقچي په ایکسپاڼه کې لیکلي دي، هغه هیوادونه چې بشپړ دیپلوماتیک روابط لري هغوی دې ته اړتیا نه لرې چې یو بې طرفه دریم ځای د لیدو کتو لپاره انتخاب کړي.

د ایران او لبنان اړیکي په دې وروستیو میاشتو کې د حزب الله پر سر چې له دې ډلې دې وسلې ټولې شي، کړکیچن شوي دي.

حزب الله یوه سیاسي- پوځی ډله ده چې د لبنان د جنوب واک ورسره دی او د لبنان په پارلمان کې غړي لري.

امریکا دا یوه ترهګره ډله بولي، خو اروپایي ټولنې یې یوازې پوځي څانګه په تورلست کې شامله کړې ده.

د ملګرو ملتو د بشري حقونو ستر کمشنر د میانمار پر یوه روغتون تر سره شوی برید په کلکو ټکیو وغانده او د دې پېښې د تحقیقاتو غوښتنه یې وکړه.

والکر ترک د پنجشنبې په ورځ په ایکسپاڼه کې ولیکل چې داسې پیښې په جنګي جنایتونو کې شمیرل کیدای شي.

د چهارشنبې په ورځ د میانمار په لویدیځ کې د راخین په ایالت کې د (ماروک-یوو) پر روغتون هوایي برید وشو چې له امله یې لږ تر لږه درې دیرش کسان ووژل شول او شاوخوا شل تنه نور ټپیان شول.

فرانس پریس اژانس د میانمار د جګړو د څارونکو په وینا خبر ورکړ چې له دوه زره یو ویشتم کال راپه دې خوا چې په دغهَ هیواد کې پوځیانو کودتا کړې ده او واک یې خپل کړی دی کال په کال یې پر ملکیانو بریدونه زیات کړې دي.