له پولیو د پاک افغانستان بنسټ له خلکو غوښتنه کړې، چې له پوليو ناروغۍ څخه د افغانستان په خلاصولو کې خپله ونډه ترسره کړي.

د ماشومانو د ګوزڼ یا پولیو ضد واکسین ورکولو کمپاین نن دوشنبه د افغانستان په یوولسو ولایتونو کې پیل شو. د طالبانو روغتیا وزارت ویلي، چې دغه درې ورځنی کمپاین په کابل، کندهار، هلمند، ارزگان، زابل، ننگرهار، کونړ، لغمان، نورستان، هرات او کندوز کې تطبیقېږي، چې شا و خوا ۴ ملیونه او ۸۰۰زره ماشومان به چې عمرونه یې تر پنځو کلونو کم دي، واکسین شي. په افغانستان له څه مودې راهیسې د ګوزڼ ضد واکسین کمپاین کور پر کور نه عملي کېږي او ماشومان تر ډېره په جوماتونو کې واکسینېږي.

شا و خوا میاشت مخکې د ۵ ملیونو او ۳۰۰زره ماشومان د واکسین لپاره دغسې یو کمپاین د افغانستان په څو ولایتونو کې عملي شو.

د ملګرو ملتونو د شمېرو له مخې سږ میلادي کال په افغانستان کې د ګوزڼ ۲۵ او پاکستان کې ۶۴ مثبتې پېښې ثبت شوې دي. افغانستان او پاکستان د نړۍ هغه دوه هېوادونه دي، چې ګوزڼ یا پولیو لا هم په کې ختمه شوې نه ده.

پولیو یا ګوزڼ یوه وایروسي او ساري ناروغي ده، چې درملنه نه لري خو واکسین کولی شي ماشومان ترې خوندي کړي. دغه وایروس د ماشوم په ملا کې مهمه عصبي رشته په نښه کوي، چې د ماشوم د فلج کېدو سبب کېږي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په کابل کې د سعودي عربستان د سفارت د بیاپرانیستلو هرکلی وکړ.

د دغه وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد په دې اړه نن دوشنبه ملي راډیو ټلویزیون ته چې د طالبانو تر کنټرول لاندې دی، په یوه صوتي پیغام کې وویل: «موږ خوشبین یو چې د سفارت بیاپرانیستل به د افغانستان او سعودي عربستان ترمنځ اړیکې او همکارۍ پراخې کړي، دغه راز به وکړای شي په سعودي عربستان کې د مېشتو افغانانو ستونزو او غوښتنو پر وخت رسېدنه وشي او په ښه ډول ورته خدمات اماده شي.»

د کابل لپاره د سعودي عربستان سفارت پرون په یوه خبرپاڼه کې ویلي، "د سفارت د بیاپرانیستلو دا اقدام یې افغانانو ته د خدمتونو وړاندې کولو او د افغانستان او سعودي ترمنځ د دوه اړخیزو اړیکو د پراختیا په موخه کړی دی".

په خبرپاڼه کې ویل شوي، د دې سفارت خدمتونه له پرون یکشنبې راهيسې پیل شوې دي.

د کابل پیروزي ځوانانو ټیم وتوانیده د عدالت فراه ټیم مات کړي.

د افغانستان د فوټبال د قهرمانانو په لیګ کې د یکشنبې په ورځ دوې لوبې ترسره شوې، چې د کابل پیروزي ځوانانو، د عدالت فراه ټیم ته دوه د یوه پر وړاندې ماتې ورکړه او په دویمه لوبه کې سرسبز یا شلرفاریاب ټیم د خدیم اف سی بلخ سره مساوي لوبه پای ته ورسوله.

په لومړی لوبه کې سید ذکریا سادات او محمد هارون نصیري ګولونه ووهل.

نن دوشنبه د دغه لیګ وروستۍ لوبې د فراه د ابومسلم او د کندهار د عینو مینې ټیمونو ترمنځ او دویمه لوبه کې د هرات صرافان د هرات د خوافي ټیم پر وړاندې د لوبې میدان ته ښکته کیږي.

د بشري حقونو د څار سازمان وايي، فلسطینیان له تیرکال راهیسې په غزه کې اوبو ته لاسرسی نه لري.

د دې ادارې په خبره، فلسطینیان اوبو ته له لاسرسي څخه اسراییلي چارواکو محروم کړي دي.

دغې ادارې د یکشنبې په ورځ د (ډیسمبر۲۲مه) پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر په یوه ویډیو پیغام کې ویلي، د اسراییلو دغه اقدام د بشریت ضد جنایت او نسل وژنه حسابیږي.

وړاندې په پیغام کې راغلي، اسراییلو په قصدي ډول غزې ته غځیدلي د ګازو، برق او اوبو د انتقال نل لیکې او لینونه ویجاړ کړي دي.

د دې سازمان په خبره، د اسراییلو دې اقداماتو په غزه کې ساري ناروغۍ ډیرې کړي چې د زرګونو کسانو ژوند یې اخیستی دی.

په غزه کې یوه رضا کاره وايي:

"موږ هره ورځ داسې ماشومان وینو چې د اوبو د نه موجودیت له کبله مري. هیڅ پاکې اوبه نشته چې میندې ورڅخه خپلو کوچینو ماشومانو ته شیدې جوړې کړي. د هغو ښځو لپاره چې نوي ماشومان يې پیدا شوي دي، هم د څښلو اوبه نشته چې ماشومانو ته شیدې ورکړي".

دې سازمان وړاندې ویلي، نړۍ باید په غزه کې د نسل وژنې مخه ونیسي او په دې سیمه کې دې د ملکیانو د ساتنې لپاره موثر او اغیزناکه اقدامات وکړي.

د کورمې په پاړه چېنار کې پرلتوال د حکومت هغه پریکړه نه مني، چې له مخې يې له عامو خلکو وسلې ټولوي.

دغو پرلتوالو ویلي، وسلې به هغهمهال حکومت ته وسپاري چې دوی ډاډ ترلاسه چې حکومت خلکو ته امن برابرولی شي.

د دغو پرلتوالو په خبره، حکومت له یوې خوا د شعیه او سني مشرانو ترمنځ جرګې جوړولي او له بلې خوا یو اړخیزې پریکړې کوي.

د خیبرپښتونخوا د اپېکس کمیتې په کورمه سیمه کې چې په دې وروستیو کې د شعیه او سني وګړو ترمنځ د وسله والو نښتو شاهده وه، د سولې او ثبات د برقرارۍ په موخه د ډیسمبر په شلمه پریکړه وکړه چې له عامو خلکو به وسلې په ځانګړې توګه درنې وسلې راټولوي.

دغه پریکړه چې په خیبرپښتونخوا کې په یوې غونډه کې شوې په کې ویل شوي، "په سیمه کې دوامداره سوله ترهغې نشي راتلی څو مورچې او وسلې له منځته لاړې نشي" .

خو د سیمې خلکو د ازادي راډیو مشال څانګې سره په خبرو کې ویلي، "موږ وسلې ځکه ساتو چې حکومت مو امنیت نشي نیولی" .

په تیرې نومبر میاشت کې د کورمې په مندوریو او ډډکمر سیمه کې د مسافرو د موټر پر یوه کاروان په برید کې شاوخوا ۴۶ شعیه او څلور سنیان وژل شول.

له دې پېښې وروسته په سیمه کې د شعیه او سنیانو ترمنځ نښته پیل شوه، چې د ۱۲۴ کسان د وژل کیدو او د څه باندې ۲۰۰ نورو په ټپي کیدو پای ته ورسیده.

د ملګرو ملتونو پراختیايي پروګرام (UNDP) وايي، د ښځو په مشرۍ د ۸۰ زرو کوچنیو کاروبارونو او اقتصادي بوختتیاو په ملاتړ یې نهه سوه زره کسانو ته کاري فرصتونه برابر کړي دي.

دې پروګرام د یکشنبې په ورځ د (ډیسمبر۲۲مه) پر خپلې ایکس پاڼه/پخواني ټویټر لیکلي چې دغو کاري فرصتونو د څه باندې څلور نیم میلیونو کسانو ژوند ته ګټه رسولې ده.

وړاندې راغلي، دغه کاري فرصتونه د اروپايي ټولنې او جاپان د سفارت په ملاتړ رامنځته شوې دي.

د ملګرو ملتونو دې پروګرام په یو بل خبر کې ویلي، په بغلان ولایت کې یې وروستیو سیلاب ځپلو ۴۳۰۰ کورنیو سره مرسته کړې ده.

دا مرسته په داسې حال کې ده، چې د خوړو نړیوال پروګرام وړمه ورځ په یوه اعلامیه کې ویلي و، په روان ژمي کې څه باندې ۱۵ میلیونه افغانان بشري مرستو ته اړ دي.

سعودي عربستان په کابل کې د خپل سفارت د بیرته پرانېستو خبر ورکړی دی.

دغه سفارت د یکشنبې په ورځ د (ډیسمبر۲۲مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي، "دا اقدام یې افغانانو ته د خدمتونو وړاندې کولو او د افغانستان او سعودي ترمنځ د دوه اړخیزو اړیکو د پراختیا په موخه کړی دی".

په خبرپاڼه کې ویل شوي، د دې سفارت خدمتونه له پرون یکشنبې راهيسي پیل شوي دي.

د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۵مه پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنیدو وروسته ډیر شمیر هیوادونو په کابل کې خپل سفارتونه او ډپلوماټیکې نمایندګۍ وتړلې.

خو په وروستیو کې د ایران، پاکستان او د افغانستان د یو شمیر نورو ګاونډیو هیوادونو تر څنګ، اوس سعودي عربستان هم په کابل کې د سفارت بیرته پرانیستلو خبر ورکړی.

د ترکیې دفاع وزیر وايي، د سوریې نوي واکمن به کرد وسله وال د دې هېواد د شمال ختیځ له ټولو هغو سیمو وباسي چې ولکه پرې لري.

یاسر ګولیر پرون (د مرغومي ۲مه) د سوریې په سرحد کې دېره ترکي ځواکونو ته د وینا پرمهال وویل، د سوریې نوې مشرتابه او د سوریې ملي پوځ چې انقره یې ملاتړ کوي باید له نورو خلکو سره په ګډه هغه سیمې چې د تروریستانو له خوا نیول شوې دي آزادې کړي.

ښاغلي ګولیر په دې وینا کې چې پرون د دفاع وزارت له خوا خپره شوه، همداراز ټینګار کړی چې ترکیه به لازم اقدامات ترسره کړي تر څو د دې هېواد له خاورې بهر دېره ټول تروریستان له منځه ولاړ شي.

انقره وايي، د سوریې کرد وسله وال د کردستان د کارګرانو د ګوند یا PKK چې ترکیه، امریکا او اروپايي ټولنه یې یوه تروریستي ډلې بولي یوه څانګه ده. دا ډله له څلوېښتو کلونو راهیسې له ترکیې څخه د بېلتون لپاره جګړه کوي.

په هند کې چارواکو د کم عمره نجونو پر ودونو د بندیز په لړ کې شاوخوا ۴۸۰۰ کسان نیولي دي. په دې لړ کې نن (د مرغومي ۲مه) هم ۴۱۶ کسان ونیول شول.

د هند د آسام ایالت لومړي وزیر هیمانتا بیسوا سرما Himanta Biswa Sarma په یوه بیان کې وویل چې د دې ناولې ټولنیزې پدیدې د پای ته رسولو لپاره به د دوی اقدامات دوام وکړي. هغه زیاته کړه چې آسام ایالت به د صغیرو نجونو د مخنیوي لپاره مبارزې ده دوام ورکړي.

د ملګروملتونو د احصاییو له مخې په هند کې اوس مهال شاوخوا ۲۲۰ میلیون صغیرې ناوې ګانې شته خو له دوه زرم کال وروسته په دې هېواد کې د کم عمره نجونو په ودونو کې د پام وړ کموالی راغی.

د آسام لومړي وزیر په دې ایالت کې تر ۲۰۲۶ کاله د کم عمره نجونو د ودونو د پای ته رسولو لپاره کمپاین پیل کړی دی.

د هند سترې محکمې په ۲۰۱۷ کال کې اعلان وکړ چې له کم عمره نجونو سره جنسي اړیکه جنسي تجاوز شمېرل کېږي او د ښځو او نجونو د حقونو فعالانو د دې اعلان تور هرکلی وکړ.

روسیې نن پر اوکراین د څه باندې سلو بې پیلوټه الوتکو برید وکړ خو د اوکراین د پوځي چارواکو په وینا دا حمله مرګ ژوبله نه لري.

د اوکراین هوايي ځواک نن (د ډسمبر ۲۲مه) په یوه بیان کې وویل چې روسیې د ۱۰۳ بې پیلوټه الوتکو په وسیله د خرسون، میکولاییف، چیرني هیف، سومي، زاپوریژیا، خارکییف، پولتاوا، ژیتومیر او پلازمېنې کییف سیمې په نښه کړې خو د اوکراین د هوايي مدافعې ځواکونو له دې ډلې ۵۲ ډرونونه ویشتل.

د بیان له مخې په دې بریدونو کې دفترونو او د استوګنې ودانیو ته زیان اوښتی دی، خو د مرګ ژوبلې په اړه یې تراوسه معلومات نه دي ورکړل شوي.

روسیې په وروستیو څو اونیو کې پر اوکراین حملو ته زور ورکړی او د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي پرون وویل، مسکو په تېره یوه اونۍ کې پر اوکراین د ۵۵۰ رهبري شویو بمونو، نژدې ۵۵۰ ډرونونو او ۲۰ توغندیو په وسیله حملې کړې دي.