شاوخوا ۱۰۰ تنو افغان کډوالو د پنجشنبې په ورځ په لندن کې د برېتانیا د کورنیو چارو وزارت مخته مظاهره وکړه او روانډا ته د افغان کډوالو د استولو پر پرېکړه یې اعتراض وکړ.

د برېتانیايي رسنیو د راپور له مخې، په مظاهره چیانو کې هغه افغانان هم شامل وو چې په افغانستان کې یې له برېتانیايي پوځیانو سره کار کړی وو.

د مظاهرې یوه ویناوال قمر جبارخېل وویل، روانډا ته د افغان کډوالو، په تېره بیا د هغوی چې د ۲۰۰۲ او ۲۰۲۱ ترمنځ یې له ناټو ځواکونو سره همکاري کړې ده، لېږل منفي پایلې لري.

د برېتانیا حکومت په وروستیو کې پرېکړه وکړه چې هغه کډوال چې د مهاجرت قضیې یې سپړل شوې نه دي، روانډا ته ولیږي او تر څو چې دوسیې یې څېړل کېږي په دغه افریقايي هیواد کې انتظار وباسي.

د چین او پاکستان د بهرنیو چارو وزیرانو په خپل منځ کې له کتنې وروسته په یوه ګډه اعلامیه کې په افغانستان کې د ټولګډونه سیاسي چوکاټ د رامنځته کېدو غوښتنه وکړه.

په دې اعلامیه کې چې په پیکینګ کې د (وانګ يي) او اسحاق ډار د چهارشنبې د کتنې په پای کې خپره شوه، د طالبانو له رژیمه غوښتل شوي چې منځلارې پالیسي غوره کړي، ترهګرو ډلو ته اجازه ورنه کړي چې د افغانستان له خاورې د نورو پر ضد کار واخلي او له ګاونډیانو سره اړیکې ښې کړي.

دواړو خواوو په افغانستان کې د بشری وضعیت او اقتصادي پراختیا په برخو کې د نړیوالې ټولنې د ملاتړ غوښتنه کړې ده.

د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې اداره وايي چې نن او سبا د هېواد په ۲۹ ولایتونو کې د ورښت وړاندوینه کوي.

د دې ادارې پر اساس، بدخشان، تخار، کندوز، بغلان، پنجشېر، نورستان، کونړ، لغمان، ننګرهار، کاپیسا، کابل، پروان، میدان وردک، بامیان، دایکنډي، سمنګان، بلخ، جوزجان، سرپل، غور، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه، زابل، غزني، هلمند، کندهار او اروزګان هغه ولایتونه دي چې د باران، تالندې، برېښنا او سیلونو اټکل پکې شوی دی.

د هواپېژندنې د ادارې له اټکل سره سم د افغانستان په شمالي، شمال لوېدیځو، لوېدیځو، جنوبي، جنوب لوېدیځو، ختیځو، جنوب ختیځو او مرکزي ولایتونو او همداراز سالنګونو کې د تیزو بادونو اټکل هم کوي.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په شل اوریز نړیوال کې د ګډون په موخه د ویسټ اینډیز پر لور خپل سفر پیل کړ.

د پنجشنبې په ورځ د می په ۱۶مه نېټه افغان کرکټ بورډ رسنیو ته په لېږلې خبرپاڼه کې ويلي، ملي لوبډله یې د شل اوریز نړیوال جام لپاره ویسټ اینډیز ته روانه شوه.

کرکټ بورډ زیاتوي: "افغان لوبډله به لومړی متحده عربي اماراتو ته ولاړه شي او له هغه ځایه به سبا جمعه د لندن له لارې انټېګا ته ورسېږي چېرې به چې د یادو سیالیو لپاره د بشپړ چمتووالي په موخه په یوه لس ورځني تمریناتي کمپ کې ګډون وکړي."

ځینو سرچینو ازادي راډیو ته ویلي، په آی‌‌پي‌ایل لیګ کې مصروف لوبغاړي به هم ډېر ژر ویسټ اینډیز ته خپل سفر پیل کړي.

ټاکل شوې چې شل اوریز نړیوال جام د جون میاشتې په ۲یمه نېټه پیل شي او افغانستان به د جون په ۴مه نېټه له پاپا نیوګیني سره ترسره کړي.

د افغانستان لپاره د روسیې د ولسمشر ځانګړی استازی ضمیر کابلوف وايي، طالبان له دې وروسته د روسیې دښمنان نه دي.

کابلوف د روسیې له تاس خبري اژانس سره په هغه مرکه کې چې نن خپره شوې ویلي، د دې خبرې معنی دا نه ده چې طالبان د روسیې لومړۍ درجه دوستان دي، خو دا خبره روښانه ده چې "دوی زموږ دښمنان نه دي."

د افغانستان لپاره د روسیې د ولسمشر ځانګړي استازي ضمیر کابلوف زیاته کړې چې د مسکو او طالبانو ترمنځ لا هم مشخص سیاسي محدودیتونه شته.

روسیه که څه هم د طالبانو سرپرست حکومت په رسمیت نه پېژني، خو د ګوتو په شمېر هېوادونو څخه دی چې د طالبانو ډیپلوماتان یې منلي دي.

طالبان چې لا هم په روسیه کې یوه ممنوعه ډله ګڼل کېږي، له روسیې سره په تجارتي او نورو برخو کې تعاملات لري.

پخوانۍ ډیپلوماته او له اسیا څخه د اسلامی همکاریو سازمان د بشری حقونو خپلواک کمېسیون غړې اصیلا وردګ وايي چې د ناروې په پلازمېنه اوسلو کې په دوه ورځنۍ غونډه کې د کډوالو، بشري مرستو، د ښځو د تعلیم او کار او د هغوی د اقتصادي ستونزو په اړه خبرې وشوې.

مېرمن وردګ په ایکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې په دې کنفرانس کې د ټولو اقشارو استازیو او هم د طالبانو استازو برخه اخیستې وه.

خو یو شمېر ښځینه فعالانو په اوسلو کې پر وروستۍ غونډې سختې نیوکې کړې دي.

د "افغانستان د ښځو د ملي اتحاديې چتر" په نوم ډلې د ناورې چارواکو ته په يوه پرانيستي‌ليک کې د داسې غونډو د جوړولو او له طالبانو سره د اړيکو د احتمالي پلان په اړه خبرداری ورکړی ځکه د دوی په ټکو طالبان، بشري ارزښتونه په تېره د ښځو حقونه تر پښو لاندې کړې دي.

د بشري حقونو د څېړنې ليګ په نوم يوې ټولنې د مې په ١۴مه او ١۵مه په اوسلو کې يوه غونډه وکړه چې په افغانستان کې د بشري حقونو په برخه کې د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورټر ريچارډ بينېټ هم ګډون کړى و.

نن په کابل کې د طالبانو د حکومت او د ملګرو ملتونو او نړیوالو موسسو تر منځ یوه ناسته جوړه شوه.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت چې د دې ناستې کوربه دی، ویلي چې هدف د دواړو لوریو تر منځ د لا زیاتې همغږۍ رامنځته کول دي.

په بیان کې زیاته شوې چې په دې ناسته کې د افغانانو په اړتیاوو، د حکومت په لومړیتوبونو او په تېر یوه کال کې د ملګرو ملتونو له‌خوا د شویو مرستو او راتلونکو پلانونو په اړه خبرې وشوې.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي ویلي چې له مرستو د اعظمي استفادې لپاره په کار ده چې د مرستو د ډول او ویش بڼه د افغانستان د خلکو د اړتیاوو او لومړیتوبو سره سمه عیاره شي.

د ملګرو ملتونو د بشري او پراختیايي برخې د مسوول او د یوناما د مرستیال اندریکا رتواتي په حواله ویل شوي ملګري ملتونه هڅه کوي د مرستو نوعیت د بشري هغو تر څنګ پرمختیايي مرستو ته واړوي.

د طالبانو د حکومت د پوهنې سرپرست وزیر سیدحبیب الله اغا خبرداری ورکړ چې د ځینو طالب چارواکو کړنې به له دوی څخه د خلکو د لېري والي سبب شي.

سید حبیب اغا پرون چهارشنبې په کابل کې یوې غونډې ته وویل، په‌کار ده چې حکومتي چارواکي ساده ژوند غوره کړي.

ده ادعا وکړه چې طالبان د خلکو په ملاتړ واک ته رسېدلي، خو اوس یې وزیران خلکو ته د لیدو وخت نه ورکوي.

سید حبیب اغا د طالبانو د حکومت پر اقداماتو هم نیوکه وکړه، ویې ویل:"موږ ځانونه د صاحبه کرامو جانشین بولو، صحابه کرامو داسې حکومت کاوه لکه اوس چې یې موږ کوو؟ اخر به ولس زموږ څخه مخ واړوي."

د کابل او بلخ ولایتونو سوداګرو پرون چهارشنبې د بغلان سېلاب ځپلیو ته د خوراکي موادو، جامو او نغدو پیسو مرسته ولېږله.

د بغلان د سېلاب ځپلیو لپاره د مرستو راټولولو د کمېټې غړي مولوي اسدالله مصطفي هاشمي د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر اژانس ته ویلي چې په دغو مرستو کې، چې په ۱۶ موټرو کې بغلان ته ورسول شوه، څه باندې ۳۰ زره امریکايي ډالر، ۸۰۰ بوجۍ اوړه او ۱۰۱۷ کارتنه درمل شامل دي.

هاشمي وویل چې دا مرستې به د بغلان په ۱۰ ولسوالیو کې مستحقو کسانو ته وسپارل شي.

د تېرې جمعې په ورځ د سیلونوله کبله په بغلان ولایت کې تر ۳۰۰ ډېر کسان مړه او ګڼ نور ټپیان شول.

د طالبانو د حکومت د چارواکو په وینا د سیلونو له امله په بغلان کې ۲ زره کورونه نړېدلي یا زیانمن شوي او تر زر ډېر څاروي تلف شوي دي.

د طالبانو د حکومت چارواکي وایي چې په بغلان ولایت کې د وروستیو سېلابونو له امله ۴۳۰ کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.

د باختر آژانس چې طالبان یې اداره کوي د راپور له مخې د اطلاعاتو او کلتور وزارت د نشراتو د معینیت سرپرست او د باختر آژانس رییس مولوي ضیاءالحق حقمل وویل چې په دې ولایت د سېلابونو له امله ۱۶۵ کسان مړه، ۲۶۵ کسان ټپیان، څه باندې ۴۰۰۰ کورونه په ټولیز ډول او څه باندې ۲۰۰۰ کورونه قسماً ویجاړ شوي او همدارنګه زر څاروي هم تلف شوي دي.

د راپور له مخې له سېلاب ځپلو سره د مرستې په هدف یوه ځانګړې کمېټه جوړه شوې او د ژغورنې د عملیاتو په ترڅ کې زر کسان چې د سېلابونو له خطرسره مخ و، ژغورل شوي دي.

په عین حال کې باختر آژانس په فراه کې د یوه کور د چت د راپرېوتو په پېښه کې د څو کورنیو چې په دې کور کې د واده په مراسمو کې یې ګډون کړی و، ۱۵ غړیو ته مرګ‌ژوبله اوښتې ده.

د سیمه‌ییزو چارواکو په خبره دا پېښه په بکوا ولسوالۍ کې شوې چې په نتیجه کې پنځه ماشومان او یوه مېرمن مړه شوي او نهه تنه نور سخت ټپیان شوي دي.