جمهوري غوښتونکي ډونالډ ټرمپ په پنځو شمال ختيځو ايالتونو او ډیموکراټې هیلري کلینټن په څلورو ايالتونو کې د راتلونکو ولسمشرۍ انتخاباتو په مقدماتي ټاکنو کې د خپلو ګوندونو دننه برياوې ترلاسه کړي دي.

د کانديداتورۍ په سيالۍ کې دواړه کانديدان په خپلو ګوندونو کې مخکې دي.

د ټلويزيونونو د اټکل له مخې ټرمپ په پنځو ايالتونو کنکټيکټ، ميريلنډ، پنسيلوانيا، ديلاوير او رهود ايلنډ کې په پرونيو مقدماتي انتخاباتو کې په اسانۍ برياترلاسه کړه

په همدې حال کې هیلرې کلېنټن هم په ميريلنډ، ديلاوير، پنسيلوانيا او کنکټيکټ ايالتونو کې بريا خپله کړې ده.

برني سندرز هم په رهوډ ایلنډ کې بری تر لاسه کړی دی.

هیلیري کلینټن او ډونالډ ټرمپ په دې بریالیتوبونو سره د امریکا د ولسمشرۍ د څوکۍ لپاره وروستیو انتخاباتو کې د ګډون پر لوري ځان ته لاره نوره هم هواره کړه.

د امریکا د ولسمشرۍ انتخابات د همدې کال په نوامبر میاشت کې کیږي.

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف د جمعې په ورځ له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د افغانستان د طالبانو پر واکمنې ادارې فشار زیات کړي څو خپلې نړیوالې دندې، مکلفیتونه او ژمنې عملي کړي.

هغه ټینګار وکړ چې له افغانستان څخه د ترهګرۍ نوې څپه راټوکېدلې چې ټولې نړۍ ته ګواښ پېښوي.

شهباز شریف « ۲۰۲۵ د سولې او باور نړیوال کال، د بې‌طرفۍ نړیوالې ورځې او په ترکمنستان کې د دایمي بې‌طرفۍ د ۳۰مې کلیزې» په اړه په جوړ شوي نړیوال فورم کې وویل چې د شخړو سوله‌ییز حل د پاکستان د بهرنۍ تګلارې اصلي ستنه جوړوي.

پاکستان تور پورې کوي چې د ټي ټي پي په شمول د دغه هیواد وسله والې مخالفې ډلې د افغانستان له خاورې پاکستان ته اوړي خو د افغانستان د طالبانو حکومت د پاکستان تورونه ردوي او وايي چې پاکستان دې خپلې کورنۍ ستونزې په خپله خاوره کې حل کړي.

د پاکستان او افغانستان په اړیکو کې هغه وخت لوی درز رامنځته شو کله چې د دواړو هېوادونو پوځونه د اکتوبر په میاشت کې د یوې اونۍ لپاره په سرحدي نښتو کې ښکېل شول.

په متحدو ایالتونو کې د دایمي استوګنې د ترلاسه کولو لپاره د «ټرمپ طلایي کارت» پروګرام په رسمي ډول پیل شوی دی.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې بیا بیا یې د ځینو هېوادونو د وګړو له مهاجرت سره مخالفت څرګند کړی، د چهارشنبې په ورځ (د قوس ۱۹) اعلان وکړ چې د طلایي کارت ویبپاڼه فعاله شوې ده او ټول عواید به یې د امریکا خزانې ته داخلېږي.

په دې طلايي رنګه کارت باندې د امریکا د ازادۍ مجسمې ترڅنګ د ولسمشر ټرمپ تصویر چاپ شوی دی.

د حکومت له‌خوا د دې کارت بیه د هغو افرادو لپاره چې غواړي په امریکا کې دایمي استوګنه ترلاسه کړي یو میلیون ډالره ټاکل شوې، او د هغو شرکتونو لپاره چې غواړي خپل کسان په امریکا کې وساتي دوه میلیون ډالره اعلان شوي دي.

سپینې ماڼۍ د «ټرمپ طلایي کارت» د پروګرام د ویبپاڼې پته خپره کړې او په کې یې د غوښتنلیکونو آنلاین فورمې او د غوښتونکو د تابعیت او د زېږون ځای په اړه پوښتنې ځای پر ځای کړې دي.

دغه پروګرام داسې مهال په امریکا کې پیلېږي چې په وروستیو اوونیو کې د افغانستان په ګډون د ۱۹ هېوادونو پر قانوني او غیرقانوني کډوالو فشارونه زیات شوي دي.

د جرمني د کورنیو چارو وزارت اعلان کړی چې هېواد به یې نور هغه سلګونه افغانان بیا مېشتولو د پروګرام په لړ کې جرمني ته ونه لېږدوي چې ورسره د خوندي اوسېدو ژمنه شوې وه، ځکه نوی محافظه‌کار حکومت د کډوالۍ د محدودولو تګلاره سختوي.

د وزارت د ویاند په وینا، شاوخوا ۶۴۰ افغانان چې دا مهال په پاکستان کې جرمني ته د لېږدېدو په انتظار دي، نور به ونه منل شي.

په اغېزمنو کسانو کې هغه افغانان هم شامل دي چې د افغانستان د نړیوال ماموریت پر مهال یې د جرمني له پوځ یا دولتي ادارو سره کار کړی و.

ویاند وویل:

«هغوی به په راتلونکو ورځو کې خبر کړل شي چې د منلو لپاره یې نوره سیاسي اراده نه شته.»

د جرمني د باندنیو چارو وزارت ویاند پرون (پنحشنبې) په عین حال کې وویل چې یوازې هغه کسان به بیا هم جرمني ته راوستل شي چې «قانوني ژمنه» ورسره شوې وي.

جرمني د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته په ۲۰۲۱ کال کې د افغانانو د بیامېشتولو پروګرامونه پیل کړل، څو په دې توګه هغه افغانان خوندي کړي چې له خطر سره مخامخ بلل کېدل.

د جرمني رسمي شمېرې ښيي چې د روان ۲۰۲۵ تر اپرېل میاشتې پورې شاوخوا ۴۰۰۰ پخواني ځايي کارکوونکي او د هغوی د کورنیو ۱۵۰۰۰ غړي جرمني ته لېږدول شوي دي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت نن (جمعه) وویل چې په دې ناسته کې به د افغانستان د ګاونډيو او سیمې د هېوادونو ځانګړي استازي ګډون وکړي.

د وزارت ویاند اسماعیل بقايي وویل، دا ناسته له ګاونډیو هېوادونو او نورو سیمه‌ییزو لوبغاړو سره د مشورو پایله ده، او هیله یې څرګنده کړه چې دا ابتکار به د همکارۍ په پیاوړتیا او د کړکېچونو په کمولو کې مرسته وکړي.

د هغه په وینا، ناسته به په تهران کې ترسره شي، او په کې به د افغانستان لپاره د پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، چین او روسیې ځانګړي استازي ګډون ولري.

دا ناسته د افغانستان د طالبانو د حکومت او پاکستان ترمنځ د اړیکو له ترینګلتیا او د دواړو هیوادونو ترمنځ له څو نښتو وروسته جوړېږي.

بقايي زیاته کړه چې ایران د خپل شاوخوا چاپېریال امنیت او ثبات ته «اساسي اهمیت» ورکوي او هڅه کوي چې سیمه‌ییزې ترینګلتیاوې راکمې او د هېوادونو ترمنځ تفاهم زیات شي.

تر اوسه وزارت په دې اړه څه نه دي ویلي چې آیا طالبان به په دې ناسته کې ګډون ولري که نه.

اروپايي ټولنې د پنجشنبې په ورځ اعلان وکړ چې د افغانستان د خوړو د امنیت، تغذیې او د ټولنو د مقاومت د پیاوړتیا لپاره به د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) ته ۲۵ میلیون یورو ورکړي.

دا مالي مرسته به د خوړو د نړیوال پروګرام له لارې ولګول شي، څو د افغانستان د ځايي خوړو سیستمونه پیاوړي کړي، د تغذیې وضعیت ښه کړي، او کمزوري ټولنې د اقلیم د بدلون له اغېزو — لکه سېلونو او وچکالۍ — سره د مبارزې لپاره لا توانمنې کړي.

د اروپايي اتحادیې د افغانستان د ماموریت شارژدافېرې، ویرونیکا بوسکوویچ-پوهار وویل:

«د خوړو د نړیوال پروګرام لپاره د اروپايي ټولنې نوې مرسته زموږ د افغان ولس، په ځانګړي توګه د ښځو، ماشومانو او زیانګالو ټولنو په وړاندې دوامداره ژمنتیا ښيي.»

هغې زیاته کړه چې دا ملاتړ به په کرنه، تغذیې، روغتیا او اقتصادي پیاوړتیا متمرکز وي، چې کلیوالي ټولنې د اقلیمي بدلون د اوږدمهالو اغېزو پر وړاندې خپلې اقتصادي سرچینې خوندي کړي.

ټاکل شوې ده چې نن په کابل کې د وزلوبې لیګ مسابقې پیل شي.

په دې لیګ کې د کندز، تخار، بدخشان، بغلان، سمنګان، پنجشیر، بلخ، سرپل، فاریاب، هرات او بامیان لوبډلو برخه اخیستې ده.

د افغانستان د وزلوبو د فدراسیون په وینا په ځینو لوبډلو کې یوشمیر بهرنیو چاپ اندازان هم ګډون کوي، چې د ټولو بهرنیو پهلوانانو شمیر لسو ته رسیږي.

نن به د کندز او بلخ، د بدخشان او بامیان، سمنګان او سرپل لوبډلې سره مخامخې شي.

د امریکا د ترورزم ضد ملي مرکز مشر وایي، د بایډن د حکومت پرمهال له افغانستانه په راغلیو خلکو کې د اتلس زره کسانو نومونه د ترهګرۍ د تعقیب په لیست کې موجود دي.

واشنګتن ایګزماینر خپرونې د جوزف کنټ د پنجشنبې د ورځې خبرې خپرې کړې دي چې د استازیو جرګې د کورني امنیت کمیټې استماعیه غونډې ته یې د خبرو پرمهال ادعا وکړه چې فدرالي حکومت د اتلس زره کسانو په اړه معلومات لري چې نومونه یې د امریکا د فدرالي تحقیقاتي ادارې( ایف-بي-ای) د ترهګرۍ د څار په لست کې شته او دا هغه کسان دي چې په دوه زره یو ویشتم کال کې له افغانستانه امریکا ته راوستل شوې دي.

د ښاغلي کنټ په وینا په دې ډله کې دوه زره داسې کسان دي چې له ترورستي ډلو سره ارتباط لري.

د کندهار د سوداګرۍ خونې مسوولین وایي چې سږکال نژدې درویشت زره ټنه انار بهرنیو هیوادونو ته د څه باندې لس نیم میلیونه ډالرو په ارزښت صادر شوې دي.

د کندهار د سوداګرۍ خونې مرستیال عبدالباقي بینا د پنجشنبې په ورځ کورنیو رسنیو ته وویل چې روان کال د انارو د صادراتو په پیل کې د پاکستان لارې وتړل شوې او بیا هند، ازبکستان، قزاقستان، متحد عربي اماراتو، روسیې او یوشمیر نورو هیوادو ته صادر شول.

پاکستان د اکتوبر له نیمایي وروسته د کندهار د سپین بولدک په شمول نورې تجارتي لارې له یوې جګړې وروسته وتړلې چې لاهم دا لارې بندې دي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر وایي، که د لبنان د بهرنیو چارو وزیر ایران ته نه ورځي دی دې ته چمتو دی چې بیروت ته ورشي.

عباس عراقچي د پنجشنبې په ورځ دا خبره یوه ورځ وروسته تر دې وکړه چې د ده لبناني سیال یوسف راجي ویلي و چې اوسني شرایط تهران ته د ده د تګ مخه نیسي خو په دریمګړي هیواد کې له ایران سره خبرو ته چمتو دی.

عراقچي په ایکسپاڼه کې لیکلي دي، هغه هیوادونه چې بشپړ دیپلوماتیک روابط لري هغوی دې ته اړتیا نه لرې چې یو بې طرفه دریم ځای د لیدو کتو لپاره انتخاب کړي.

د ایران او لبنان اړیکي په دې وروستیو میاشتو کې د حزب الله پر سر چې له دې ډلې دې وسلې ټولې شي، کړکیچن شوي دي.

حزب الله یوه سیاسي- پوځی ډله ده چې د لبنان د جنوب واک ورسره دی او د لبنان په پارلمان کې غړي لري.

امریکا دا یوه ترهګره ډله بولي، خو اروپایي ټولنې یې یوازې پوځي څانګه په تورلست کې شامله کړې ده.

د ملګرو ملتو د بشري حقونو ستر کمشنر د میانمار پر یوه روغتون تر سره شوی برید په کلکو ټکیو وغانده او د دې پېښې د تحقیقاتو غوښتنه یې وکړه.

والکر ترک د پنجشنبې په ورځ په ایکسپاڼه کې ولیکل چې داسې پیښې په جنګي جنایتونو کې شمیرل کیدای شي.

د چهارشنبې په ورځ د میانمار په لویدیځ کې د راخین په ایالت کې د (ماروک-یوو) پر روغتون هوایي برید وشو چې له امله یې لږ تر لږه درې دیرش کسان ووژل شول او شاوخوا شل تنه نور ټپیان شول.

فرانس پریس اژانس د میانمار د جګړو د څارونکو په وینا خبر ورکړ چې له دوه زره یو ویشتم کال راپه دې خوا چې په دغهَ هیواد کې پوځیانو کودتا کړې ده او واک یې خپل کړی دی کال په کال یې پر ملکیانو بریدونه زیات کړې دي.