د افغانستان او زیمبابوې ترمنځ دویمه ټیسټ لوبه پیل شوې ده او افغان ملي لوبډلې د خپلې توپوهنې لومړۍ پاڼۍ لوبولې ده چې ټول لوبغاړي یې په ۱۵۷ منډو سوځېدلي دي.

دغه سیالي چې د جنورۍ په دویمه نېټه د زمبابوې په بولایو ښار کې پیل شوې ده، زمبابوې د پچې تر ګټلو وروسته د توپ اچونې انتخاب وکړ.

د لوبې په سهار شدید ورښت څو ساعتونو ضایع کړل، خو بیا هم افغان توپوهونکو ته په لومړۍ ورځ د توپوهنې پوره موقع ورغله او ۱۵۷ منډې یې وکړې.

په دې پاڼۍ کې د افغان توپوهونکو له ډلې راشدخان ۲۵، رحمت شاه ۱۹ او فریدملک ۱۷ منډې وکړې.

د زمبابوې په توپ اچونکو کې نیومن نموري او سکندر رضا درې درې افغان لوبغاړي وسوځول. کوربه لوبډلې د لومړۍ ورځې تر پایه پورې ۶ منډې وکړې او هېڅ لوبغاړی یې ونه سوځېد. د لوبې دویمه ورځ به د جنورۍ په درېیمه نېټه د کابل پر وخت غرمې دولس بجې پیل شي.

د ویلو ده چې په دویمې ټيسټ سیالۍ کې افغان لوبډلې پینځه لوبغاړي بدل کړي دي چې په لومړي ځل یې په ټیسټ کرکټ کې عصمت عالم، ریاض حسن او فرید ملک ته هم چانس ورکړی دی.

د هواپېژندنې ریاست نن جمعه او سبا شنبه د افغانستان په ۲۷ ولایتونو کې د واورې او باران اټکل کړی دی.

د طالبانو د ټرانسپورټ او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې ریاست پرون په یوه خبرداري کې ویلي، چې د سالنګونو په ګډون په: کندهار، زابل، روزګان، غور، سرپل، بامیان، دایکنډي، پکتیکا، غزني، پکتیا، خوست، لوګر، میدان وردګ، سمنګان، بلخ، کندوز، بغلان، پروان، کابل، پنجشېر، نورستان، تخار، بدخشان، کاپیسا، ننګرهار، لغمان او کونړ کې به د باران کچه له ۱۵ تر ۴۰ ملي مترو او د واورې اندازه له ۱۰ تر ۴۰ سانټي مټرو پورې وي.

وړاندې په خبرداري کې ویل شوي، چې د سالنګونو په ګډون په شمال ختیځو او مرکزي ولایتونو کې د تېزو بادونو د لګېدو اټکل شوی، چې سرعت به یې په یوه ساعت کې له ۵۰ تر ۱۰۰ کیلومترو پورې وي.

پرون هم د افغانستان په ګڼو ولایتونو کې باران او واوره واورېده چې خلکو د کابل په ګډون په ځینو ولایتونو کې د سږکال د لومړۍ واورې د اورېدو هرکلی وکړ.

د طالبانو لوړو زده کړو سرپرست وزیر له رسنیو د بې پرېتوب او د واقعیتونو د انعکاس غوښتنه کړې ده.

ملي راډیو ټلویزیون چې د طالبانو په کنټرول کې دی پرون پنج شنبه خبر ورکړی، چې ندا محمد ندیم دغه څرګندونې د رسنیو له مسوولانو سره د همغږۍ په غونډه کې کړې دي.

دا غوښتنه داسې وخت کېږي، چې ندا محمد ندیم دوه کاله مخکې په یوه غونډه کې ویلي وو، هغه کسان چې د طالبانو نظام تخریبوي بغاوت کوونکي او واجب القتل ګڼل کېږي.

پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیا ټینګولو وروسته پر رسنیو او د رسنیو پر کارکوونکو ډول- ډول محدودیتونه لګول شوي دي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز ویلي، ۲۰۲۴د افغان خبریالانو لپاره تر ټولو ناوړه کال و، چې د خبریالانو له حقونو د سرغړونو ۱۸۱ پېښې په کې ثبت شوې وې.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي، د پاکستان لپاره د ملګرو ملتونو د مرستندوی ماموریت له یوه محلي مشر سره پر افغانستان خبرې وکړې.

محمد صادق پرون پر خپله ایکس پاڼه (پخواني ټویټر) لیکلي، چې په اسلام اباد کې یې د یوناما د دفتر له مشر مالک سیسې سره پرون پنج شنبه بحث وکړ.

هغه د نورو تفصیلاتو له ورکولو پرته لیکلي، چې په دې کتنه کې یې د سیمه ییز امنیت په ګډون پر دوه اړخیزو ګټو خبرې وکړې.

سیسې په پاکستان کې د یوناما د څانګې مشري کوي.

صادق خان د تېرې اوونۍ د سې شنبې په ورځ داسې مهال کابل ته تللی و، چې په شپه یې د پاکستان جنګي الوتکو د پکتیکا پر برمل ولسوالي بمباري وکړه چې په نتیجه کې یې ۵۱ تنه ووژل شول.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره وايي چې د ۲۰۲۴ کال د ډسمبر په ۱۸مه نېټه یې د افغانستان په کچه د مالدارۍ دویمه سروې پیل کړې.

دې ادارې نن پر خپله ایکس پاڼه (پخواني ټویټر) ویلي، دا پراخه سروې به د افغانستان په ټولو ۳۴ ولایتونو، ۴۵۲ ولسوالیو، او ۳۶۹۰۰ کلیو کې ترسره شي.

ملګري ملتونه هیله لري چې دا سروې به په افغانستان کې د مالدارۍ سکتور د پروګرامونو د بهبود، د خوراکي توکو د خوندیتوب د ښه‌والي، او د کلیو د معیشت د ملاتړ لپاره مهم معلومات چمتو کړي.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې ادارې له خلکو غوښتي چې د دې سروې په بشپړولو کې ورسره همکاري وکړي.

د طالبانو حکومت د ټولګټو چارو وزارت ویاند، محمد اشرف حق‌شناس، نن په خپله ایکس پاڼه (پخواني ټویټر) لیکلي چې دا لویه لاره یو ځل بیا د زیاتو واورو د ورښت له کبله د باروړونکو موټرو پر مخ تړل شوې، خو د مسافر وړونکو موټرو پر مخ خلاصه ده.

هغه زیاته کړه چې په سالنګ کې د واورې اورښت دوام لري او تر اوسه دغلته له ۴۰ تر ۵۰ سانتي‌مترو پورې رسېدلی دی.

د حق‌شناس په وینا، د میدان وردګو ولایت د کوتل اوني په سیمه کې هم د واورې ورېدو له امله د کابل – بامیانو لویه لار د ترافیکو پر مخ تړل شوې ده.

د سالنګ لویه لار یو له مهمو ترانزیتي لارو څخه ده چې د افغانستان ۹ شمالي او شمال‌ختیځ ولایتونه له کابل او ختیځ او سویلي ولایتونو سره نښلوي، او هره ورځ له دې لویې لارې سلګونه موټر تګ راتګ کوي.

ټاکل شوې چې د افغانستان او زیمبابوې ملي لوبډلې سبا (د مرغومي ۱۳مه) په دوهمه ټسټ لوبه کې سره مخامخ شي. دا لوبه د کابل په وخت د غرمې په دولس نیمو بجو پیلېږي. دا پنځه ورځنۍ لوبه به د دوشنبې ترورځې دوام وکړي.

د زیمبابوې په کوربه توب د افغانستان او زیمبابوې ترمنځ لومړۍ ټسټ لوبه چې تېره دوشنبې پای ته ورسېده مساوي شوه خو له دې مخکې د دریو یوورځینو او دریو شل اووریزو لوبو لړۍ افغانستان وګټلې.

د زیمبابوې له لوبلړۍ وروسته د افغان لوبډلې راتلونکې سیالۍ به د آسیا د اتلولۍ په جام یا چمپین ټرافي کې وي. په دې لړۍ کې به د افغانستان لومړۍ لوبه د نوي ۲۰۲۵ کال د فبروري په ۲۱مه له جنوبي افریقا، دوهمه لوبه به یې د فبروري په ۲۶مه له انګلینډ او دریمه لوبه به یې د فبروري په ۲۹ له اسټرالیا سره وي.

په جینوا کې د افغانستان سفارت او دایمي استازولۍ د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د کمشنر وولکر تورک د هغه دریځ ستاینه کړې چې ویلې یې دي، طالبان دې په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار لګول شوی بندیز لغو کړي.

په جینوا کې د افغانستان د پخواني جمهوري دولت استازي نصیر احمد اندیشه پرون سه شنبه په یوه بیان کې ویلي، که طالبان د ښځو د استخدام له کبله د نادولتي موسسو جوازونه لغو کړي، دا به د ده په ټکو د شاتګ یو بل ګام وي.

وولکر تورک د سه شنبې په ورځ په یوه وینا کې وویل، د طالبانو هغه اعلان ډېر اندېښمن کړی دی چې وايي که نادولتي موسسې ښځې په کار وګوماري نو د فعالیت جواز به یې لغو کړي.

د راپورونو له مخې په کندهار کې د کابینې له وروستۍ غونډې وروسته د طالبانو د اقتصاد وزارت په یوه مکتوب کې د ملګروملتونو په ګډون کورنیو او بهرنیو نادولتي موسسو ته خبرداری ورکړی چې د ښځو د ګومارلو په صورت کې به یې په افغانستان کې د فعالیت جواز لغو شي.

طالبانو څه باندې دوه کاله مخکې په کورنیو او نړیوالو دولتي ادارو کې د ښځو پر کار بندیز ولګاوه.

د افغانستان د خبریالانو د ملاتړ سازمان ( AJSO) وایي، ۲۰۲۴ کال کې ښځینه خبریالانې تر ډېره اطلاعاتو ته د لاسرسي په برخه کې له ستونزو سره مخامخې وې.

دغه سازمان د ۲۰۲۴ کال په راپور کې چې پرون د دسمبر په ۳۱مه یې خپور کړ ویلي، د افغانستان د اوسنیو حاکمانو امنیتي ادارې، په ځانګړې توګه د ریاست الوزرا دفتر نجونو خبریالانو ته اطلاعات نه ورکوي.

دوی ویلي چې برعکس دغه ادارې بیا خپلواکو تحلیل کوونکو او روغتیایي کارکوونکو ته یو څه په اسانه معلومات ورکوي.

د راپور د موندنو له مخې ښځینه خبریالانو جنسیتي تبعیض او د حقایقو له خپریدو ویره دوی ته د اطلاعاتو نه ورکولو عمده دلایل یاد کړي دي.

د دغه سازمان په راپور کې راغلي چې ښځینه خبریالانو ورته ویلي، دوی د قانوني تضمینونو له نشتوالي سره مخامخ دي او د یوه نه ځواب ویونکي حکومت په وړاندې د خوندیتوب ډاډ نه لري.

تر دې وړاندې د افغانستان د خبریالانو مرکز د دسمبر په ۲۶مه ویلي و چې ۲۰۲۴ کال کې وړم کال ته په کتو دغه هېواد کې د رسنیو او خبریالانو د ځپنې پيښې ۸ فیصده زیاتې وې.

د ځپنې په دې پيښو کې د طالبانو د فشارونو له کبله د ۱۸ رسنیو د فعالیت بندېدا او د لسګونه خبریالانو توقیف ته اشاره شوې ده.

په دې وروستیو کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شیر محمد عباس ستانکزي هم تایید کړه چې رسنۍ او د نظر خاوندان کله نا کله د خپلو څرګندونو له کبله تعقیبېږي.

د افغانستان د هواپېژندنې ادارې په ۲۸ ولایتونو کې د واورو د ورېدو اټکل کړی دی.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې ادارې پرون سه شنبه په یوه بیان کې وویل، له ننګرهار، لغمان، نورستان، کاپیسا، کونړ او تخار پرته د افغانستان په ټولو ولایتونو کې د درنو واورو او بارانونو د ورېدو او د سېلابونو د راوتلو امکان شته.

بیان زیاتوي چې په بېلابېلو سیمو کې به د واورې کچه د ۱۰ او ۵۰ سانتي مترو او د باران کچه د ۱۵ او ۴۰ میلي مترو ترمنځ وي.

داسې مهال چې په افغانستان کې د ژمي موسم پیل شوی ډېری خلک په بازارونو کې د سونګ د موادو د بیو له لوړوالي، شکایت کوي او وايي چې د بېوزلۍ له کبله یې نه شي پېرلای.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمیشنرۍ د ژمي له پیلېدو مخکې ویلي و، چې سږنی سخت ژمی ښايي د افغانستان د میلیونونه خلکو ژوند وګواښي.