د چین ولسمشر شي جینپینګ د خپل اروپایي سفر په ترڅ کې نن سه شنبه د بالکان حوزې یوه هېواد سربیا ته روان شوی دی.

د رویټرز په وینا٬ د هغه سفر له یوې سمبولیکې نېټې سره برابر شوی هغه دا چې نن د مې ۷مه په بلګراد کې د چین پر سفارت د امریکا د جیټ الوتکو د بمبارۍ ۲۵مه کلیزه ده.

په ۱۹۹۹ کال کې پر کوسوو د ناټو د هوایي برید په ترڅ کې د امریکا جېټ الوتکو په بلګراد کې د چین پر سفارت پنځه بمونه وغورځول چې له کبله یې اور ولګېد او درې چینایي اتباع په کې ووژل شول.

امریکا هغه مهال د خپلې بمبارۍ په اړه بخښنه وغوښته او د چین پر سفارت یې برید یوه تېروتنه وبلله.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټېرېش وایي، د غزې پر جنوبي ښار رفح باندې پوځي عملیات د نه زغملو وړ یو کار دی.

ګوټېرېش څو ساعته وړاندې په یوه ویډیویي پیغام کې چې د ملګرو ملتونو رسنیو خپور کړی٬ په غزه کې اوربند حیاتي بللی دی.

هغه وایي: "په رفح کې ځمکنۍ جګړه به د نه زغملو وړ یو کار وي، ځکه چې ورانونکي بشري عواقب لري او د سیمې پر بې ثباتۍ هم اغېز کوي."

نوموړی دغه څرګندونې داسې مهال کوي چې د اسوشېټېډپرېس خبري اژانس د راپور له مخې اسراییلو پرون ناوخته پر رفح هوایي بریدونه پیل کړل.

اسراییل د غزې جنوبي ښار رفح د حماس ډلې چې امریکا او اروپایي ټولنه یې ترهګر بولي وروستی مورچل ګڼي، خو امریکا، ملګري ملتونه او نور اړخونه دغلته له جګړې سره موافق نه دي.

ملګري ملتونه وایي، د غزې له جګړې بې ځایه شویو شاوخوا یو میلیون کسانو په رفح کې پناه اخیستې ده.

د افغانستان او ترکمنستان د سوداګرۍ خونو او تاجرانو پرون لس تړونونه او دوه هوکړه‌لیکونه لاسلیک کړي.

د دې تړونونو د لاسلیک لپاره په هرات کې یوه غونډه نیول شوې وه.

د طالبانو د سوداګرۍ وزارت لیکلي چې لاسلیک شوي تړونونه د ساختماني موادو له هغې ډلې ګول سیخ، تعمریاتي رنګ، مرمر ډبرو او خوراکي موادو په برخه کې دي.

په بیان کې د افغان او ترکمن سوداګرو او صنعتکارانو په حواله راغلي چې د افغانستان او ترکمنستان تر منځ د تجارتي اړیکو د پراختیا لپاره ښه فرصت برابر شوی او دواړه خواوې باید ترې اعظمي ګټه پورته کړي.

د فوټبال د نړیوال فدراسیون یا فیفا په نوې درجه بندۍ کې د افغانستان د فوټسال لوبډلې په نړۍ کې ۳۰م ځای خپل کړی.

افغانستان یو کال مخکې په ۱۰۰م ځای کې و.

افغانستان وروسته له هغه دا پرمختګ تر لاسه کړ چې د اسیا د فوټسال په اتلولۍ سیالیو کې یې عراق، قرغزستان او بحرین مات کړل.

له کوېټ سره مساوي شو او له ایران او تاجکستان څخه یې ماته وخوړه.

افغانستان د اسیا په اتلولۍ سیالیو کې چې د اپرېل په ۲۸مه په تایلند کې پای ته ورسېدې د اسیا د لوبډلو تر منځ پنځم مقام خپل کړ او وتوانېد د فوټسال نړیوال جام ته هم لار پیدا کړي.

د نړۍ په کچه د فوټسال اول ټیم برازیل دی، پرتګال دویم، هسپانیه درېیم او ایران څلورم ځای لري.

د پاکستان د بلوچستان ایالت نوي والي له وسله‌والو مخالفانو سره خبرو ته چمتووالی وښود.

شیخ جعفر مندوخېل وايي، که ناراضه بلوڅان غواړي له حکومت سره خبرې وکړي، حکومت خبرو ته چمتو دی.

نوموړي د دوشنبې په ورځ د بلوچستان د ولایت مقام کې د لوړې د مراسمو پر مهال وویل چې په بلوچستان کې به د امنیت د ښه کولو په هدف مذاکرات وکړي.

هغه د خبريالانو د پوښتنو په ځواب کې زياته کړه چې د خبرو د بهیر جاري ساتل د امنیت د ټینګښت لپاره مهم دي ځکه کومه ټولنه چې خبرې نه کوي د ظلم ټولنه بلل کېږي.

په بلوچستان کې په دې وروستیو کې ناامني زیاته شوې ده.

وسله‌والو بېلتون غوښتونکو ډلو حکومتي ځواکونه او چینايي کارکوونکي په نښه کړي دي.

د بلوچستان د نوي والي شیخ جعفر مندوخېل د دغو څرګندونو په اړه تر اوسه چا غبرګون نه دی ښودلی.

د اسراییلو پوځ د دوشنبې په شپه د غزې په رفح باندې خپل بریدونه پيل کړل.

دا وروسته له هغه چې د اسراییلو کابینې پر رفح د پوځي عملیاتو اجازه ورکړه.

تر دې بریدونو دمخه حماس ډلې اعلان کړی و چې د غزې په جګړه کې د اوربند لپاره یې د مصر او قطر له‌خوا وړاندیز شوې طرحه منلې ده.

حماس چې امریکا او اروپايي ټولنه یې ترهګر سازمان ګڼي د دوشنبې په ورځ د مې ۶مه په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د دې ډلې د سیاسي دفتر مشر اسماعیل هنیه د قطر له صدراعظم او د مصر د امنیت له مشر سره په ټلیفوني خبرو کې د دغه پلان د منلو اعلان وکړ.

اسراییلي چارواکو په رفح تر بریدونو مخکې هم ویلي وو چې حماس د مصر له‌خوا د اوربند د وړاندیز تعدیل شوې طرحه منلې چې دوی ته د منلو نه ده.

د ملګرو ملتونو د اټومي انرژۍ مشر رافایل ګروسي نن تهران ته ورسېد.

ټاکل شوې چې ګروسي د ایران د اټومي پروګرام په اړه له ایراني چارواکو سره وګوری او یوه خبري کانفرانس کې وینا وکړي.

دغه سفر داسې مهال ترسره کېږي چې په سیمه کې وضعیت په لوړه کچه کړکېچن دی او د ملګرو ملتونو د اټومي انرژۍ اداره نیوکه کوي چې ایران د دوی له پلټنو سره همکاري نه کوي.

ټاکل شوې چې ګروسي د ایران د بهرنیو چارو له وزیر حسین امیر عبداللهیان او د اټومي انرژۍ له مشر محمد اسماعیلي سره وګوري.

د ایران په مرکزي ښار اصفهان کې یوې محکمې ایرانی فعال محمود محرابي په ټولنیزو رسنیو کې د یوې لیکنې له امله په اعدام محکوم کړی دی.

د ازادي راډيو ایراني څانګې راډیو فردا د راپور له مخې، محرابي د ۲۰۲۳م کال په فبرورۍ کې نیول شوی او تېرې شپږ میاشتې یې هغه زندان کې تېرې کړي چې خطرناک مجرمان په کې ساتل کېږي.

که څه هم معلومه نه ده چې محرابي په مشخص ډول په ټولنیزو رسنیو څه ډول لیکنه کړې وه، خو هغه پر ټولنیزو رسنیو خلک مظاهرو ته رابللي وو، هغه مظاهرې چې ایران کې د اجباري حجاب د قانون په ضد ترسره شوې.

دغه فعال د جعلي خبرونو د خپرولو او په "ځمکه کې د فساد" په جرم محکوم دی، دا هغه تور دی چې ایران کې قاتلینو، د نشه یي توکو قاچاق وړونکو او د لوی مالي فساد عاملانو ته اورول کېږي.

د محرابي مدافع وکیل ویلي، د پرونۍ محکمې په جریان کې ستونزې وې او هیله یې ښودلې چې ستره محکمه به پام ورته وکړي.

د بلوچستان ایالت په چمن کې نن په درېیمه ورځ هم د اعتراضونو لړۍ روانه ده.

دې معترضانو له درېیو ورځو راهیسې د کوټې او چمن ترمنځ لوی سړک بند کړی دی.

دوی خبرداری ورکړی چې ترڅو یې غوښتنې ونه منل شي د کوټې چمن لویه لاره به خلاصه نه کړي.

په چمن کې روان پرلت د ۲۰۲۳م کال له اکټوبر میاشتې راهیسې پیل شوی او ګډونوال یې غوښتنه لري چې افغانستان ته د تګ راتګ لپاره باید د ویزې او پاسپورت د لرلو شرط لیرې شي، خو د پاکستان حکومت یې نه مني.

دا پرلت تېره اوونۍ وروسته له هغه په تشدد واوښت چې د ګډونوالو په وینا ملېشه ځواکونو د دوی پر کمپ برید وکړ، یو تن یې په ډزو وواژه او له لسو زیات نور یې ټپيان کړل.

پرلتوالو لومړی دا مړی د احتجاج لپاره د مرستیال کمېشنر د دفتر مخې ته ایښې وو، خو پرون یې بیا خاورو ته وسپاره.

ملېشه ځواک وايي چې پر پرلتوالو یې ډزې نه دي کړي.

د فرانسې ولسمشر امانویل مکرون او د اروپایي کمېسیون مشرې اورسلا فون دیرلاین د چین له ولسمشر شي جین پینګ څخه وغوښتل چې د اوکراین په جګړه کې پر روسیې له خپل نفوذه کار واخلي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې له تېرو پنځو کلونو راهیسې دا لومړی ځل دی چې د چین ولسمشر د اروپا په سفر وتلی او نوموړی پرون پاریس ته رسېدلی دی.

د ارروپایي کمېسیون مشرې میرمن فون دیرلاین ویلي، له چین سره د اروپا اړیکې خورا پیچلې، خو مهمې دي.

د چین ولسمشر داسې مهال د اروپا سفر پیل کړی چې د اروپایي ټولنې او چین ترمنځ پر یو شمېر سوداګریو موضوعاتو لانجې روانې دي.

یو شمېر چینایي رسنیو لیکلي، چین غواړي له اروپايي ټولنې سره اړيکې او همغږي پياوړې، همکارۍ پراخه او شته ستونزې د خبرو له لارې هوارې کړي.