د اروپاپي ټولنې د پارلمان ځینې غړي وايي، د افغانستان په ختیځ کې د پاکستان راکټي بریدونه په سیمه کې د ثبات له ټینګښت سره مرسته نه‎کوي.

د اروپايي ټولنې د پارلمان یو شمېر غړي چې کابل ته راغلي وايي، ښه ده چې افغانستان او پاکستان خپل‎منځي ستونزې د خبرو له لارې حل کړي.

د دغه پلاوي مشر پیټرس نن کابل کې یوې خبري غونډې ته وویل، په‎کار ده چې دواړه افغانستان او پاکستان د باور فضا په رامنځته کولو سره خپلو ستونزو ته اساسي حل لارې ومومي.

د پاکستان صدراعظم د هېواد له سیاسي مشرانو غوښتي دي چې د پوره ځواک په کارولو سره د وسله والو ډلو د ځپلو په چاره کې د حکومت ملاتړ وکړي.

بلوڅ بېلتونپالو تېره اونۍ د یو اورګاډي سلګونه سپرلۍ یرغمل کړې او د چارواکو په وینا ۲۶ یرغمل یې ووژل. وروسته دولتي ځواکونو په عملیاتو کې بیا ۳۳ تنه بریدکوونکي هم ووژل شول.

صدراعظم شهباز شریف پرون وویل چې ده له دې حملې وروسته د پاکستان د پارلمان د ملي امنیت د کمیټې غونډه راوبلله چې د پوځ لوی درستیز جنرال عاصم منیر هم ګډون پکې کړی و. د پاکستان حکومت په یوه بیان کې ویلي چې په دې غونډه کې له وسله والو سره د مقابلې لپاره د حکومت د پوره قوت د کارولو او د ستراتیژیک او متحد سیاسي اقدام پر اړتیا ټینګار وشو او په وینا یې ګډونوالو د تروریزم پرضد د مبارزې لپاره د ملي اجماع غوښتنه وکړه.

ښاغلي شریف وویل چې غونډې په یوه آواز د بلوچستان پېښه وغندله خو زیاته يې کړه چې دی له دې کبله خواشینی دی چې د پخواني صدراعظم عمران خان تحریک انصاف ګوند دا غونډه تحریم کړه.

ښاغلي شریف که څه هم د کومې ځانګړې ډلې نوم یاد نه کړ خو په پاکستان کې د ډېری وروستیو حملو پړه د بلوڅانو د آزادي بښونکي پوځ په نوم وسله والې ډلې او د پاکستاني طالبانو تحریک یا ټي ټي پي منلې ده.

د آزادې اروپا، آزادۍ راډیو، د امریکا د نړیوالو رسنیو د ادارې او د دې ادارې د دوو چارواکو کېري لېک او ویکتور مورالیز پرضد محکمې ته شکایت کړی څو د دې راډیو د فدرال تخصیص د بندولو د هڅې مخه ونیسي.

ښاغلی مورالیز د متحدوایالاتو د نړیوالو رسنیو د ادارې سرپرست اجراییه رییس او مېرمن لېک یې جګپوړې سلاکاره ده.

په دعوه کې استدلال شوی چې د آزادې اروپا، آزادي راډیو ته د هغه تخصیص مخنیوی چې د امریکا کانګرس تصویب کړی له فدرال قوانینو او اساسي قانون سره په ټکر کې دی ځکه چې دا قوانین د فدرالي ادارو د لګښتونو په مسئله کې کانګرس ته ځانګړی صلاحیت ورکوي.

آزادۍ راډیو چې مرکز یې د چک جمهوریت په پلازمېنه پراګ ښار کې دی، خپل دا شکایت د واشنګټن ډي سي محکمې ته وړاندې کړی دی. د آزادې اروپا، آزادۍ راډیو عمومي رییس سټیفن کاپوس په یوه بیان کې ویلي دی باور لري چې دا دعوه ګټي او زیاتوي چې د دې راډیو د بندېدو لپاره د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې د مستبدانو خوشالي له وخته مخکې ده.

پرون له دې مخکې د اروپايي ټولنې سیاستوالو وویل چې دوی به د آزادۍ راديو د احتمالي مالي ملاتړ په اړه هڅو ته دوام ورکړي.

د امریکا د فضايي تحقیقاتو د ادارې- ناسا دوه ستورمزلي چې د ۹ میاشتو لپاره په نړیوال فضايي سټېشن کې بند پاتې وو، نن د ځمکې پر لور وخوځېدل.

د اسوشیتیدپریس خبري آژانس د راپور له مخې بوچ ویلمور او سني ویلیامز له دوو نورو ستورمزلو سره د سپېس ایکس په یوه کپسول کې له نړیوال فضايي سټېشن څخه جلا شول او تمه ده تر ځمکې پورې د دوی سفر به اولس ساعته وخت ونیسي. امریکایی نېک هېګ او روسی الکساندر ګوربونوف په تېر مني کې په خپل سپېس ایکس کپسول کې نړیوال هوايي سټېشن ته ورسېدل.

ټاکل شوې وه چې مېرمن ویلیامز او ښاغلی ویلمور د تېرکال په جون میاشت کې د بویینګ په سټارلاینر ازمایشي فضايي کپسول کې ځمکې ته ستانه شي خو هغه مهال دا فضایي بېړۍ له ګڼو ستونزو سره مخامخ شوه او په نتیجه کې د ناسا دا کپسول بېرته تش ځمکې ته ستون شو.

د پلان له مخې د امریکايي میلیارډر ایلان ماسک د سپېس ایکس شرکت فضايي کپسول باید په تېره فبروري میاشت کې دا ستورمزلي ځمکې ته راوستي وای خو په دې پلان کې هم یوه میاشت ځنډ راغی.

له دې مخکې نورو ستورمزلو هم په فضا کې تردې ډېره موده تېره کړې ده خو د ښاغلي ویلمور او مېرمن ویلیامز کیسې ته ځکه پاملرنه ډېره شوه مخکې نور ستورمزلي هېڅکله له داسې یوه مبهم حالت سره نه وو، مخامخ شوي.

د هېواد د هوا پېژندنې د دارو د اټکل له مخې نن د افغانستان په ۱۵ ولایتونو کې د واورې د ورېدو، بارانونو او سیلابونو احتمال شته.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت پرون پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي چې په هرات، فراه، غور، بادغیس، فاریاب، سرپل، بلخ، سمنګان، دایکندي، بامیان، بغلان، تخار، بدخشان، نورستان او پنجشیر ولایتونو کې نن د نسبتا درنې واورې یا بارانونو او سیلونو امکان شته.

د دې بارانونو کچه به په بېلابېلو سیمو کې له ۱۵ تر ۴۰ ملي مترو پورې او د واورو اندازه به د ۱۰ او ۳۰ سانتي مترو ترمنځ وي. په تیرو دوه اونیو کې په فراه، کندهار، هلمند او نورو ولایتونو کې د درنو بارانونو او سیلونو له امله لسګونه کسان مړه او ګڼ نور ټپیان شول.

د ملګروملتونو امنیت شورا طالبانو ته ویلي دي چې په افغانستان کې سوله او سوکالي تر هغه مهاله نه شي ټینګېدلای چې دوی پر ښځو او نجونو د تعلیم او کار بندیز لیرې نه کړي.

امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې، چې په افغانستان کې د ملګروملتونو د مرستندوی دفتر- یوناما د ماموریت د تمدید لپاره جوړه شوې وه له طالبانو وغوښتل چې له دې پالیسیو سمدستي لاس واخلي. امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې د یوناما د ماموریت موده د ۲۰۲۶ کال د مارچ تر ۱۷ پورې وغځوله.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن پر خپله ایکس په یوه بیان کې د یوناما د ماموریت د تمدید په غبرګون کې وویل، د ملګروملتونو استازولي باید د افغانستان او ملګروملتونو او د نورو هېوادونو ترمنځ د اړیکو په پیاوړتیا او افغانانو ته په ملګروملتونو کې د افغانستان د کرسۍ پر سپارلو تمرکز وکړي.

. د افغانستان لپاره د ملګروملتو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې روزا اوتونبایووا تېره اونۍ د امنیت شورا غونډې ته وویل، که طالبان په رښتیا په نړیواله ټولنه کې د افغانستان بیا ګډون غواړي نو باید په دې برخه کې لازم ګامونه پورته کړي. د طالبانو حکومت تراوسه د نړۍ هېڅ هېواد هم په رسمیت نه دی پېژندلی.

امنیت شورا په خپله پرونۍ غونډه کې د افغانستان د ناوړه اقتصادي او بشري وضعیت د پای ته رسولو لپاره د مرستې غوښتنه هم وکړه او همداراز په دې هېواد کې تروریستي حملې یې وغندلې.

د ملګرو ملتونو امنیت شورا نن (دوشنبه، د کب ۲۷مه) د افغانستان د وضعیت په اړه غونډه کوي.

په یوه راپور کې چې پرون د امنیت شورا پر ویبپاڼه خپور شو ویل شوي چې د وړاندیز شوي پریکړه لیک د مسودې له مخې د یوناما ماموریت به د ۲۰۲۶ کال د مارچ تر ۱۷ مې پورې وغځول شي. د راپورله مخې د دې پریکړه لیک د مسودې په متن کې په افغانستان کې د یوناما په دندو او لومړیتونو کې کوم بدلون نه دی راغلی او د دې شورا ټولو غړو یې ملاتړ کړی دی.

بشري حقوق په تېره د ښځو او نجونو حقونه، سوله او امنیت، د افغانستان اقتصادي او بشري وضعیت، تروریزم، مخدر مواد، د سپکو او درنو وسلو قاچاق، د کورنیو بې ځایه شویو او کډوالو او د طبیعي پيښو اغیز هغه موارد دي چې د یوناما ماموریت په افغانستان کې تمرکز پرې کوي. یوناما خپل ماموریت د یوه بل کال لپاره داسې مهال غځوی چې پر افغانستان د طالبانو د واکمنۍ څه باندې درې نیم کاله اوښتي دي خو سرپرست حکومت یې د نړۍ هیڅ هیواد تراوسه په رسمیت نه دی پیژندلی.

له بشري حقونو او په تېره د ښځو له حقونو سرغړونې د طالبانو د حکومت د رسمیت پیژندنې پر وړاندې لوی خنډ بلل کیږي.

د جرمني د بهرنیو چارو وزیرې انالینا بیربوک نن دوشنبه د کب (۲۷) مه، په بروکسل کې د اروپايي ټولنې په مشرۍ د بسپنه ورکوونکو تر کنفرانس مخکې ویلي، جرمني د ملګرو ملتونو او ځینو سازمانونو له لارې د سوریې لپاره د ۳۰۰ ملیون یورو د مرستو ژمنه کوي.

بیربوک وویل، د چمتو شویو مرستو له نیمایي څخه ډیر به د سوریې خلکو ته ګټه ورسوي، او دا مرستې به په سوریه کې د انتقالي حکومت پرته ورکړل شي.

د بهرنیو چارو وزارت په وینا، دا مرستې به د خوړو، روغتیا خدماتو او بیړنیو سرپناهو چمتو کولو او همدارنګه د ځانګړي زیان منونکو لپاره د محافظتي اقداماتو لپاره ولګول شي.

هغې زیاته کړه، په اردن، لبنان، عراق او ترکیه کې د سوریې کډوال او کوربه ټولنې به هم ملاتړ ترلاسه کړي.

هغې وویل د اروپایانو په توګه، موږ د سوریې د خلکو، د آزادې او سوله ایزې سوریې لپاره یوځای ولاړ یو.

هغې له انتقالي حکومته هم وغوښتل چې د علويانو ( د شیعه ګانو یوه فرقه) په کلیو کې د سلګونو ملکي وګړو د وژنې په اړه تحقیقات وکړي او هغه کسان چې د دوی لپاره مسؤل دي، حساب ورکړي.

د سوریې په ساحلي سیمه کې د څو ورځو تاوتریخوالي جګړو پر مهال روانه میاشت د لرې کړای شوي ولسمشر بشارالاسد وفادارانو د سوریې د نويو اسلامپالو واکمنانو پر وړاندې جګړه وکړه. د جګړې د څارنې یوې ډلې ویلي چې تر ۱۰۰۰ زیات کسان په دغو نښتو کې وژل شوي دي.

نن د کب ۲۷ مه په افغانستان کې د خبریال ملي ورځ ده او د خبریالانو د ملاتړ بنسټونو په هېواد کې د رسنیو او خبریالانو د وضعیت له کبله اندېښنه څرګنده کړې ده.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په ۱۴۰۳ کال کې په افغانستان کې د رسنیو او خبریالانو د ازادۍ د وضعیت په اړه د راپور په خپرولو زیاته کړې چې په تېرو ۱۲ میاشتوکې یې د رسنیو او خبریالانو له حقونو د سرغړونو لږ تر لږه ۱۷۲ پېښې ثبت کړې دي.

د راپور له مخې په دې پېښو کې د «حاکمې ادارې» له خوا د تازه محدودیتونو د لګولو له امله د ۵۰ خبریالانو د نیولو او د ۲۲ رسنیو د فعالیتونو ځنډول هم شامل دي.

که څه هم د طالبانو حکومت تل ویلي چې د ملي ګټو او اسلامي ارزښتونو په چوکاټ کې له رسنیو او خبریالانو ملاتړ کوي.

خو د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، په روان لمریز کال کې د خبریالانو او رسنیو له حقونو د سرغړونې پېښې د تېر کال په پرتله چې هغه مهال۱۳۹ پېښې ثبت شوې وې، ۲۴ سلنه زیاتې شوې دي.

په دغه راپور کې چې د یکشنبې په ورځ د کب په ۲۶مه او (د کب ۲۷مې) د خبریالانو د ملي ورځې په مناسبت خپور شوی په کې راغلي چې په۱۴۰۳ کال کې د امر بالمعروف او نهي عن المنکر د نوي قانون په پلي کېدو د طالبانو محتسبینو د رسنیو د کارکوونکو په ګډون د خلکو لپاره د باید او نه باید مقررات وضع او په ځینو مواردو کې یې د دوی د استخباراتو ادارې سره په ګډه له رسنیو او د خبریالانو په وړاندې په مستقیمه توګه اقدام کړی دی.