د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارد بینېټ وايي، په افغانستان کې خبریالي خورا اهمیت لري.

هغه د مې میاشتې د درېیمې یا د مطبوعاتو د ازادۍ نړیوالې ورځې په مناسبت نن په خپله ایکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي، په افغانستان کې د رسنیو پر فضا د محدودیتونو زیاتېدو او د خبریالانو د خپلسرو نیونو په باب اندېښنه لري.

بینېټ له نړیوالې ټولنې غوښتنه کړې چې د افغان خبریالانو ملاتړ وکړي.

د افغانستان د خبریالانو د ملاتړ سازمان نن په یوه اعلامیه کې ویلي، پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیاټینګولو وروسته ۲۵۰ رسنیو د فعالیت توان بایللی او د دوو نورو رسنیو فعالیت د محکمې تر بل حکم پورې ځنډول شوی.

د دغه بنسټ په وینا، په دې موده کې د رسنیو د کارکوونکو په وړاندې د تاوتریخوالي تر ۳۰۰ زیاتې پېښې ثبت شوي چې په هغوی کې زنداني کول، لنډمهاله توقیف، احضار، شفاهي ګواښ او د طالبانو دغوښتنو جبري منل شامل دي.

د پاکستان د بلوچستان ایالت په خضدار کې په بمي چاودنه کې خبریال او د سیمې د پرېس کلب مشر مولانا محمد صدیق مینګل په ګډون درې تنه وژل شوي دي.

د خضدار پوليسو تاڼې مشر غلام مصطفی رند د ازادي راډیو مشال څانګې ته وويل چې مينګل نن د هغه پر ګاډي د مقناطيسي بم په چاوده کې ووژل شو.

رند زياته کړې چې په بمي چاودنه کې دوه موټر سايکل سپاره کسان هم ووژل شول او اووه نور ژوبل شول.

تر اوسه د هغه بريد پړه چا نه ده منلې.

پوليس وايي، د پېښې په اړه يې پلټنې پيل کړي او په بريد کې به لاس لرونکو کسانو خلاف اقدامات کوي.

دا په داسې حال کې ده چې په بلوچستان او په ځانګړې توګه بلوڅ مېشتو سیمو کې په دې وروستیو کې د ناامنۍ پېښې زیاتې شوې دي.

پرون په دوکۍ سیمه کې د ځای پر ځای بمب په چاودنه کې یو کس وژل شوی او د پوليسو د ترهګرۍ ضد څانګې (سي ټي ډي) د يو سرتېري په ګډون ۲۰ کسان ژوبل شوي وو.

د کانګو جمهوریت د ګوما ښار په څنډه کې د بېځایه شویو په یوه کمپ کې یوې چاودنې لږه تر لږه ۹ کسان ووژل.

د مرکزي افریقا په دغه جمهوریت کې عیني شاهدانو ویلي چې دغه چاودنه نن شوې ده.

د دغه هېواد په ختیځ کې د یاغیانو او دولتي ځواکونو ترمنځ شخړې روانې دي.

تر اته کلنې ډیموکراسۍ وروسته یاغیانو په ۲۰۲۱م کال کې وسله واخیسته او د شمالي کیوو ولایت زیاتې برخې یې ونیولې.

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر جو بایډن له روسیې د ټولو بندي خبریالانو د خوشې کېدو غوښتنه وکړه.

په دغو کسانو کې د ازادې اروپا/ازادي راډیو خبریاله السو کورماشیووا، د والسټریت ژورنال خبریال ایوان ګریشکوویچ شامل دی او دواړه د هغو تورونو له کبله نیول شوي چې د هغوی ادارې او ملاتړي یې ردوي او وايي سیاسي انګېزه لري.

بایډن نن د مې د درېیمې یا د مطبوعاتو د ازادۍ نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه اعلامیه کې ویلي، د نړۍ په هېڅ برخه کې باید خبریالي جرم ونه ګڼل شي.

جو بایډن ویلي، امریکايي خبریالان ایوان ګریشکوویچ او السو کورماشیووا والسټریت ژورنال او د ازادې اروپا/ازادي راډیو لپاره د خپل کار په تړاو نیول شوي دي.

کورماشیووا چې د امریکا او روسیې تابعیت لري، د اکټوبر له اتلسمې د بهرنیو اجنټاتو له قانون د سرغړونې له کبله په بند کې ده.

منتقدین وايي، کرملین له دغه قانون د هر مخالف غږ د غلي کولو لپاره کار اخلي.

د بخښنې نړیوال سازمان وايي، په افغانستان کې باید د بیان ازادي په لومړیتوب کې راوستل شي او خوندي شي.

د دې ادارې د جنوبي اسیا څانګې دفتر د مې میاشتې د درېیمې یا د مطبوعاتو د ازادۍ نړیوالې ورځې په مناسبت په خپله ایکس شبکه کې دا څرګندونې کړې دي.

د بخښنې نړیوال سازمان دا څانګه وايي، د افغانانو خبرې او داستانانونه هغه وخت رابرسېره کېدای شي چې د رسنیو ټول کارکوونکي له وېرې پرته خپل کار ته دوام ورکړای شي.

بل پلو د مطبوعاتو د ازادۍ د نړیوالې ورځې په مناسبت د بې پولې خبریالانو بنسټ وايي، افغانستان د رسنیو د ازادۍ د شاخص پر بنسټ په نړۍ کې د خبریالانو لپاره تر ټولو بد هېواد دی.

د دغه سازمان په راپور کې چې نن خپور شو راغلي چې چې افغانستان کې د خبریالانو د مرګ‌ژوبلې او توقیف له کبله دا هېواد د مطبوعاتو د ازادۍ په برخه کې ۲۶ درجې شاتګ کړی دی.

د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر وايي، پر اوکراین د روسیې د یرغل پر مهال یونیم لک روسي سرتېري وژل شوي دي.

سټیفن سژورني دا څرګندونې په هغه مرکه کې کړي چې نن جمعه خپره شوه.

د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر د روسیې له نوایا ګزیت یوروپ غیردولتي ورځپاڼې سره په مرکه کې ویلي په دې جګړه کې چې درېیم کال ته داخله شوې، د فرانسې د اټکل له مخې ۵ لکه نور روسي سرتېري ټپیان شوي دي.

سټیفن سژورني ویلي اروپا او شریکان به یې د اړتیا تر وخته یو موټي او هوډمن پاتې وي او د روسیې د پوځ ناکامي څرګنده ده.

روسیې د اوکراین په جګړه کې خپلو پوځیانو ته د اوښتې مرګ‌ژوبلې شمېرې خپرې کړې نه دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت یا یوناما په افغانستان کې د خبریالانو پر ملاتړ ټینګار وکړ.

دغې ادارې نن د مې میاشتې د درېیمې یا د مطبوعاتو د ازادۍ نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه اعلامیه کې لیکلي چې په افغانستان کې د خبریالانو د کار قدردانی کوي چې د ملت د خبر ساتلو لپاره تر ډېره په خطرناک حالت کې هم خپله هڅه کوي.

په اعلامیه کې د یوناما د مشرې روزا اوتنبایووا په وینا لیکل شوي، د خبریالانو کار د یوه باخبره او سوکاله ملت لپاره مهم دی.

اوتنبایوا، د افغانستان لپاره د يونسکو مشرې پاتريشيا مک فيلپس او ورسره مل پلاوي د مطبوعاتو د ازادۍ نړیوالې ورځې په مناسبت په لوګر کې د ملي پیوند او عینک راډیوګانې وکتلې.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع نن په کابل کې ویلي، د دوی دولت "د اسلامي او ملي ارزښتونو په پام کې نیولو سره" د بیان ازادۍ ته ژمن دی.

د افغانستان د خبریالانو د ملاتړ سازمان نن په یوه اعلامیه کې ویلي، پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیاټینګولو وروسته ۲۵۰ رسنیو د فعالیت توان بایللی او د دوو نورو رسنیو فعالیت د محکمې تر بل حکم پورې ځنډول شوی.

د دغه بنسټ په وینا په دې موده کې د رسنیو د کارکوونکو په وړاندې د تاوتریخوالي تر ۳۰۰ زیاتې پېښې ثبت شوي چې په هغوی کې زنداني کول، لنډمهاله توقیف، احضار، شفاهي ګواښ او د طالبانو دغوښتنو جبري منل شامل دي.

د افغانستان د تکواندو لوبغاړي فرزاد منصوري ویلي چې په پاریس کې یې د ۲۰۲۴م کال د المپیک لوبو کې د ګډون جواز ترلاسه کړی دی.

هغه پرون پر خپله فېسبوک‌پاڼه دغه خبر ورکړی او لیکلي یې دي چې دا دوهم وار دی د المپیک نړیوالو لوبو ته لار پیدا کوي.

فرزاد منصوري چې دا مهال په بریتانیا کې کډوال دی، له څه مودې راهیسې یې د پاریس د المپیک لوبو ته د لار موندنې لپاره مسابقې کړي او د برونزو مډال یې هم ګټلی دی.

منصوري له خلکو غوښتنه کړې چې د بریا لپاره یې دعا وکړي.

په پاریس کې د ۲۰۲۴م کال د المپیک مسابقې د جولای له ۲۶مې د اګست میاشتې تر ۱۱مې نېټې دوام کوي.

د پاکستان د شمال په یوه غرنۍ سیمه کې، یوې ژورې درې ته د یوه بس موټر د لوېدو له کبله لږ تر لږه ۲۰ کسان مړه شوي دي.

د پاکستان پولیسو ویلي چې چلوونکې پر بس موټر بې کنټروله شو او په نتیجه کې بس د ګلګت بلتستان یوې ژورې درې ته ولوېد.

د پولیسو یوه چارواکي د فرانسې خبري اژانس ته ویلي چې ملایانو د جوماتونو په لوډسپیکرونو کې دا اعلان کړی او له خلکو یې د مرستې غوښتنه کړې ده.

د ژغورنې عملیات ختم شوي او په ۲۱ ټپیانو کې د پنځو هغو وضعیت خراب ښودل شوی دی.

دغه بس موټر له پلازمېنې اسلام اباد څخه د ګلګت بلتستان پر لوري روان شوی و.

د امریکا د متحدو ایالتونو دفاع وزیر لوېډ اسټین وايي، هېڅ داسې نښه نه شته چې حماس ډله دې، په غزه کې پر امریکایي سرتېرو کومه حمله پلان کړې وي.

د امریکا متحد ایالتونه او اروپايي ټولنه حماس ډله یو تروریستي سازمان ګڼي.

د امریکا دفاع وزیر زیاته کړه، بیا به هم د امریکايي پوځیانو د خوندیتوب لپاره لازم اقدامات په پام کې وي.

د امریکا پوځ په غزه کې د یوه سمندري بندر د جوړولو قرارداد اخیستی چې په څو ورځو کې به پرانیستل شي او له دې سره به غزې ته د بشري مرستو رسول چټک شي.

د امریکا د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي ویلي چې د خرابې هوا له کبله د دغه بندر د فعالیت چارې له ستونزو سره مخامخې شوې دي.