په افغانستان کې د پېښو پر وړاندې د مبارزې عالي اداره وايي، په هېواد کې د ماینونو او ناچاودو توکو له کبله د ملکي وګړو مرګ ژوبله زیاته شوې ده.
یاده اداره وايي، له تېرو اتو میاشتو راهیسې هره میاشت په منځنۍ کچه ۱۴۲ ملکي وګړي د ماینونو او ناچاودو توکو له کبله وژل کېږي.
د دغې ادارې مرستیال محمد اسلم سیاس د یکشنبې په ورځ په کابل کې د ماین پاکۍ د پروګرام د بیا کتنې په غونډه کې اندېښنه وښوده چې د ماینونو او ناچاودو توکو د چاودنې له کبله د ملکي وګړو مرګ ژوبله د تېرو کلونو په پرتله زیاته شوې ده.
ښاغلي سیاس همداراز وویل چې دوی د ماین پاکۍ او ناچاودو توکو د لهمنځه وړلو په برخه کې له جدي مالي ستونزو سره هم مخامخ دي.
نوموړي زیاته کړه:
"د افغانستان د ماین پاکۍ عملیاتي پروګرام له ۲۰۱۳ څخه تر ۲۰۲۳ کاله پورې د مالي سرچینو له شدید کمښت سره مخامخ دی."
د پېښو پر وړاندې د مبارزې عالي اداره همداراز نا امني د ماین پاکۍ او نا چاودو توکو د لهمنځه وړلو په برخه کې جدي ستونزه بولي.
د ښاغلي سیاس په خبره د ۲۰۱۰ کاله تر دې دمه د ماین پاکۍ ۲۱۷ کارکوونکو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
د مسؤلینو د معلوماتو له مخې د بېلابېلو سازمانونو له هڅو سره سره لاهم د افغانستان په ۲۵۹ ولسوالیو کې ۷۲۷ کېلو متره مربع ځمکه په ماینونو او نا چاودو توکو پوښلې ده.
که څه هم د ماینونو او نا چاودو توکو په اړه عامه پوهاوي ته د پوهنې وزارت په تعلیمي نصاب کې ځای ورکړل شوی، خو د افغانستان په لیرې پرتو سیمو کې د دغه ګواښ په اړه د خلکو کم پوهاوی جدي ستونزه بلل کېږي.
په کابل کې د ملګرو ملتونو مرستندویه دفتر یا یوناما هم په افغانستان کې د ماین او ناچاودو توکو موجودیت د اندېښنې وړ بولي.
په کابل کې د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازي مرستیال مارک پاودن د ماین پاکۍ د پروګرام د بیا کتنې د غونډې په څنډه کې له ازادي راډیو سره په خبرو کې پر نړیوالې ټولنې غږ وکړ چې د دغه خطر د لهمنځه وړلو لپاره خپلې مرستې زیاتې کړي.
نوموړي زیاته کړه:
"که څه هم نړیوالې ټولنې او ډونرانو په دې برخه کې مرسته کړې، خو هغه څه چې زه غواړم ننیې ووایم هغه دا موضوع ده لکه څنګه چې دغه کار مشکل دی باید ضرورت ته په کتو پرې ډېره پانګونه وشي."
په افغانستان کې د ماین پاکۍ د پرواګرم د بیا کتنې غونډې ته د اجرائیه رئیس ډاکټر عبدالله عبدالله په استول شوي پیغام کې هم ټینګار شوی وو چې ټول اړونده بنسټونه باید د ماین او ناچاودو توکو د لهمنځه وړولو په برخه کې خپلې چارې همغږې او ګړندۍ کړي.
د رسمي شمېرو له مخې افغانستان په نړۍ کې څلورم هېواد دی چې د ماین او ناچاودو توکو له ګواښ سره مخامخ دی.
راپور: محمد حدیث پردېس